Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 32, Phần 2: Tập tính ở động vật - Phạm Văn An

TRƯỜNG THPT HOÀ PHÚ – CHIÊM HOÁ – TUYÊN QUANG 
GIÁO ÁN 
 SINH HỌC 
Năm học 
2009 - 2010 
PHẠM VĂN AN 
Giáo viên giảng dạy: Phạm Văn An 
Trường THPT Hoà Phú – Chiêm Hoá – Tuyên Quang 
BÀI 32 – TIẾT 34 
TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT 
 (TIẾP THEO) 
HOÀN THÀNH PHIẾU HỌC TẬP SAU: 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
HỌC KHÔN 
HỌC NGẦM 
ĐIỀU KIỆN HOÁ 
IN VẾT 
QUEN NHỜN 
VÍ DỤ 
Ý NGHĨA 
ĐẶC ĐIỂM 
HÌNH THỨC 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
 Sau khi mới nở gà con bám theo gà mẹ. 
 Đàn ngỗng đi theo người mà chúng nhìn thấy đầu tiên. 
- Giúp con non tìm thấy nguồn thức ăn và sự bảo vệ. 
- Con non mới ra đời có tính bám và đi theo các vật chuyển động mà chúng nhìn thấy đầu tiên. 
IN VẾT 
Gà con chạy đi ẩn nấp khi thấy bóng đen ập tới. Nếu bóng đen lặp lại nhiều lần mà không kèm theo nguy hiểm thì sau đó gà con sẽ không chạy nữa. 
- Giúp động vật phản ứng linh hoạt với môi trường. 
- Là hình thức học tập đơn giản. 
 Kích thích nhiều lần không gây nguy hiểm thì động vật không có phản ứng. 
 Kích thích trở thành quen nhờn. 
QUEN NHỜN 
VÍ DỤ 
Ý NGHĨA 
ĐẶC ĐIỂM 
HÌNH THỨC 
HOÀN THÀNH PHIẾU HỌC TẬP 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
NGUYỄN BÁ HOÀNG 
TRƯỜNG THPT TĨNH GIA II 
 TẬP TÍNH HỌC KHÔN: 
NGUYỄN BÁ HOÀNG 
TRƯỜNG THPT TĨNH GIA II 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
 Thả chuột vào một khu vực có nhiều lối đi → Chạy thăm dò đường. 
 Nếu con người cho thức ăn vào khu vực đó → Chuột tìm đến thức ăn nhanh hơn. 
- Giúp động vật mau chóng tìm được thức ăn, tránh được sự đe doạ của kẻ thù. 
- Học không chủ định ( Không có ý thức ) không biết rõ là mình sẽ học được. 
- Trong cuộc sống khi có nhu cầu thì kiến thức đã học tái hiện lại giúp động vật giải quyết vấn đề dễ dàng. 
HỌC NGẦM 
 Bật đèn cho chó ăn → Chỉ cần bật đèn chó tiết nước bọt. 
 Thả chuột đói vào chuồng có cần đạp gắn với hộp thức ăn 
- Giúp động vật học được bài học kinh nghiệm trong đời sống. 
 Điều kiện hoá đáp ứng : hình thành mlh mới trong TKTW dưới tác động kết hợp của các KT đồng thời 
 Điều kiện hoá hành động : liên kết một hành vi của ĐV với một phần thưởng, sau đó ĐV chủ động lặp lại các hành vi đó 
ĐIỀU KIỆN HOÁ 
VÍ DỤ 
Ý NGHĨA 
ĐẶC ĐIỂM 
HÌNH THỨC 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
Tinh tinh biết xếp các thùng gỗ chồng lên nhau để lấy thức ăn trên cao 
Giúp động vật thích nghi cao độ với môi trường sống. 
 Học có chủ động, có ý thức . 
 Phối hợp được các kinh nghiệm có trước đó để giải quyết các tình huống mới. 
HỌC KHÔN 
VÍ DỤ 
Ý NGHĨA 
ĐẶC ĐIỂM 
HÌNH THỨC 
HOÀN THÀNH PHIẾU HỌC TẬP 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
V - MỘT SỐ TẬP TÍNH PHỔ BIẾN Ở ĐỘNG VẬT: 
1. Tập tính kiếm ă n - s ă n mồi: 
- Là tập tính học được, hình thành trong quá trình sống. 
 Săn mồi: 
+ Mùi của con mồi kích thích ĐV ăn thịt rình mồi, vồ mồi 
+ Con mồi khi phát hiện kẻ thù → Lẩn trốn, bỏ chạy, tự vệ. 
- Gà con lúc đầu mổ thức ăn chưa chính xác, sau đó có chọn lọc và chính xác hơn. 
- Mèo thường rình và vồ mồi 
Ví dụ: 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
V - MỘT SỐ TẬP TÍNH PHỔ BIẾN Ở ĐỘNG VẬT: 
1. Tập tính kiếm ă n - s ă n mồi: 
2. Tập tính bảo vệ vùng lãnh thổ: 
 Chiếm giữ và bảo vệ vùng lãnh thổ để chống lại các cá thể cùng loài, bảo vệ nguồn thức ăn, nơi ở. 
 Bảo vệ lãnh thổ là cơ hội lựa chọn con cái trong mùa sinh sản bảo vệ nòi giống. 
 Chó sói đánh dấu lãnh thổ bằng nước tiểu. 
 Hươu đực tiết ra chất rồi quệt vào cành cây đánh dấu để tìm đồng loại và giữ lãnh thổ. 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
V - MỘT SỐ TẬP TÍNH PHỔ BIẾN Ở ĐỘNG VẬT: 
1. Tập tính kiếm ă n - s ă n mồi: 
2. Tập tính bảo vệ vùng lãnh thổ: 
3. Tập tính sinh sản: 
 Bẩm sinh, mang tính bản năng. 
 Tập tính sinh sản bao gồm nhiều pha hoạt động kế tiếp nhau dưới dạng chuỗi phản xạ. 
 Chuẩn bị thức ăn cho con non trước khi đẻ ở ong bầu vẽ. 
 Công đực xoè đuôi để khoe mã để quyến rũ con cái. 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
V - MỘT SỐ TẬP TÍNH PHỔ BIẾN Ở ĐỘNG VẬT: 
1. Tập tính kiếm ă n - s ă n mồi: 
2. Tập tính bảo vệ vùng lãnh thổ: 
3. Tập tính sinh sản: 
4. Tập tính di cư: 
Là tập tính phức tạp: Di cư mùa, định kì hàng năm 
 Cá hồi di cư từ biển vào sông. 
 Chim di cư 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
V - MỘT SỐ TẬP TÍNH PHỔ BIẾN Ở ĐỘNG VẬT: 
1. Tập tính kiếm ă n - s ă n mồi: 
2. Tập tính bảo vệ vùng lãnh thổ: 
3. Tập tính sinh sản: 
4. Tập tính di cư: 
5. Tập tính xã hội: 
- Tập tính sống bầy đàn: 
+ Tập tính thứ bậc. 
+ Tập tính hợp tác. 
- Ong, kiến, mối, voi 
Nhện cái Amourobius là những bà mẹ đáng ngưỡng mộ nhất vì tinh thần hy sinh cho con. Ngay sau khi chào đời nhện con ăn thịt mẹ để lấy sức 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
V - MỘT SỐ TẬP TÍNH PHỔ BIẾN Ở ĐỘNG VẬT: 
VI - ỨNG DỤNG NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ TẬP TÍNH ĐỘNG VẬT VÀO ĐỜI SỐNG VÀ SẢN XUẤT: 
Chuột đồng quảng cáo biểu diễn gần Jazz Café ở London 
Lễ hội hóa trang cho cún yêu 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
V - MỘT SỐ TẬP TÍNH PHỔ BIẾN Ở ĐỘNG VẬT: 
VI - ỨNG DỤNG NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ TẬP TÍNH ĐỘNG VẬT VÀO ĐỜI SỐNG VÀ SẢN XUẤT: 
Con người biết nói lời “Cảm ơn” khi nhận một món quà hay một thứ gì đó. 
IV - MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở ĐỘNG VẬT: 
V - MỘT SỐ TẬP TÍNH PHỔ BIẾN Ở ĐỘNG VẬT: 
VI - ỨNG DỤNG NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ TẬP TÍNH ĐỘNG VẬT VÀO ĐỜI SỐNG VÀ SẢN XUẤT: 
Con người từ sinh ra đã học được tập tính biết chào hỏi nhau khi gặp nhau. 
HÁI 
HOA 
DÂN 
CHỦ 
1 
2 
3 
4 
5 
BÀI TẬP VỀ NHÀ 
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa. 
- Đọc trước bài 33 “Thực hành: xem phim về tập tính của động vật”. 
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT 
Câu số 1: 
 Học ngầm là hình thức học kèm theo sự phân tích tổng hợp vấn đề nêu ra đ úng hay sai? 
Trả lời : Sai, Học ngầm là hình thức học không chủ động và không có ý thức. 
Đáp án 
Chọn câu 
Câu 1 (Hái hoa dân chủ) 
Câu số 2: 
 Hình thức học tập thông qua sự phối hợp các kinh nghiệm cũ để tìm cách giải quyết những tình huống mới là: 
 điều kiện hóa 	B. Quen nhờn 
C. In vết 	D. Học khôn 
Trả lời : D - H ọc khôn 
Đáp án 
Chọn câu 
Câu 2 (Hái hoa dân chủ) 
Câu số 3: 
 Trước khi cho gà ăn, ta tạo tiếng động đặc trưng và lặp lại nhiều lần việc phối hợp này. Về sau khi nghe tiếng động đặc trưng ấy, gà chạy đến. Đây là ví dụ về hình thức học tập: 
 Điều kiện hóa đáp ứng 	B. In vết 
C. Điều kiện hóa hành động 	D. Học khôn 
Trả lời : A - Điều kiện hóa đáp ứng 
Đáp án 
Chọn câu 
Câu 3 (Hái hoa dân chủ) 
Câu số 4: 
 Loài động vật nào sau đây có tập tính chuẩn bị thức ăn cho con non trong hoạt động sinh sản? 
 Rùa biển 	B. Chim bồ câu 
C. Tò Vò 	D. Thằn lằn 
Trả lời : C- Tò Vò 
Đáp án 
Chọn câu 
Câu 4 (Hái hoa dân chủ) 
Câu số 5: 
 Q uan sát tranh và cho biết đây có phải là tập tính không? Giải thích? 
Trả lời : Đây không phải là tập tính. Đây là vận động bắt mồi ở thực vật (kết hợp của ứng động tiếp xúc và hóa ứng động) 
Đáp án 
Chọn câu