Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 35: Hoocmôn thực vật (Chuẩn kiến thức)

nhiệt liệt chào mừng 
các thầy, cô giáo và các em học sinh 
về dự giờ sinh học 
1 
HOANG NHAT LINH 
 Bài 35 :  
Hoocmôn thực vật 
2 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
a. Khái niệm : 
 * Hoocmụn thực vật là cỏc chất hữu cơ do cơ thể thực vật tiết ra cú tỏc dụng điều tiết hoạt động sống của cõy . 
 - Đặc điểm chung : 
 + Được tạo ra ở một nơi nhưng gõy ra phản ứng ở một nơi khỏc trong cõy . 
 + Với nồng độ rất thấp nhưng gõy ra những biến đổi mạnh trong cơ thể . 
 + Tớnh chuyờn hoỏ thấp hơn nhiều so với hoocmụn ở động vật bậc cao . 
3 
HOANG NHAT LINH 
Vị trí hình thành và phương hướng vận chuyển của các phytohoocmon trong cây 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
 Trong cây , hoocmôn đư ợc vận chuyển theo mạch gỗ và mạch rây , nh ư hình vẽ : 
4 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
B. Các loại hoocmôn 
I/ Hoocmôn kích thích . 
 1.Auxin. 
 a) Nơi phân bố của auxin . 
 - Auxin phổ biến trong hầu hết các loại cây là axit inđôl axêtic (AIA). 
 - Auxin chủ yếu đư ợc sinh ra ở đ ỉnh của thân và cành . 
 - Auxin có nhiều trong chồi , hạt đ ang nảy mầm , lá đ ang sinh trưởng , trong tầng phân sinh bên đ ang hoạt đ ộng , trong nhị hoa . 
5 
HOANG NHAT LINH 
Hạt là nguồn cung cấp AIA cho qu ả phát triển 
Qu ả đư ợc tạo ra do thụ tinh bình thường 
Qu ả bị loại bỏ hạt và xử lí AIA. 
Qu ả bị loại bỏ hạt và không xử lí AIA 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật 
b) Tác dụng sinh lí của AIA: 
- ở mức tế bào , AIA kích thích qu á trình nguyên phân và sinh trưởng dãn dài của tế bào . 
6 
HOANG NHAT LINH 
Auxin 
Khụng cú auxin 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
 b) Tác dụng sinh lí của AIA: 
 - ở mức cơ thể , AIA tham gia vào nhiều hoạt đ ộng sống của cây nh ư hướng đ ộng , ứng đ ộng , kích thích hạt nảy mầm , của chồi , kích thích ra rễ phụ , thể hiện tính ưu thế đ ỉnh ( chồi đ ỉnh ức chế sự sinh trưởng của các chồi bên ). 
Kích thích ra rễ phụ ở cây 
7 
HOANG NHAT LINH 
 phỏ bỏ ưu thế ngọn  kớch thớch cành giõm ra rễ phụ ; cõy đõm cành 
 sử dụng auxin kớch thớch sự hỡnh thành etilen  kớch thớch cõy ra hoa 
 auxin ức chế sự rụng lỏ và hoa 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
c) ứng dụng của auxin . 
8 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật 
2. Gibêrelin (GA). 
 a) Nơi phân bố của gibêrelin (GA). 
 - Trong cây , gibêrelin đư ợc sinh ra chủ yếu ở lá và rễ . 
 - GA có nhiều trong lá, hạt, củ , chồi đ ang nảy mầm , trong hạt và qu ả đ ang hình thành , trong các lóng thân , cành đ ang sinh trưởng . 
9 
HOANG NHAT LINH 
Kớch thớch sự sinh trưởng kộo dài của thõn ( được xỏc định do vai trũ của GA1) 
Sinh trưởng cỏc đột biến lựn ( thiếu gene chịu trỏch nhiệm tổng hợp enzyme trong con đường tổng hợp GA) 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
b) Tác đ ộng sinh lí của GA. 
10 
HOANG NHAT LINH 
Kớch thớch sự nảy mầm của hạt , củ 
Kớch thớch sự vươn dài của cỏc giúng cõy họ lỳa 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật   
c) ứ ng dụng của GA. 
11 
HOANG NHAT LINH 
Tăng kớch thước quả và tạo quả khụng hạt : GA kớch thớch cuống nho sinh trưởng , tạo khụng gian cho quả phỏt triển 
Phun GA, kích thích sự sinh trưởng của cây mía 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật   
c) ứ ng dụng của GA. 
12 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
c) ứ ng dụng của GA. 
Cam không hạt 
Dưa hấu không hạt 
GA giúp tạo qu ả không hạt 
13 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
3. Xitôkinin . 
 - Xitôkinin là một nhóm các chất tự nhiên ( ví dụ , zeatin ) và nhân tạo ( ví dụ , kinetin) có tác dụng gây ra sự phân chia tế bào . 
Tác đ ộng sinh lí của xitôkinin : 
 + ở mức tế bào , xitôkinin kích thích sự phân chia tế bào , làm chậm qu á trình gi à của tế bào . 
Bên trái : Cây đư ợc xử lí với xitôkinin . 
Bên phải : Cây đ ối chứng . 
14 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
c) ứ ng dụng của xicôtin . 
Xicôtin cao : Kích thích ra rễ . 
Xicôtin thấp : Kích thích nảy chồi . 
15 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
 II/ Hoocmôn ức chế . 
 1. Ê tilen . 
 - Khí ê tilen đư ợc sản ra trong hầu hết các phần khác nhau của thực vật . 
 - Tốc độ hình thành ê tilen phụ thuộc vào loại mô (mô phân sinh , mấu , mắt, nốt , qu ả) và giai đoạn phát triển của cơ thể . 
 - Ê tilen cũng đư ợc sản ra nhiều trong thời gian rụng lá, khi hoa gi à, khi mô bị tổn thương hoặc bị tác đ ộng của đ iều kiện bất lợi ( ngập úng , rét , hạn, nóng và bị bệnh ). Qu ả đ ang chín sản ra nhiều ê tilen . 
16 
HOANG NHAT LINH 
 Trong sự rụng lỏ , hoa , quả : hỡnh thành tầng rời ở cuống lỏ 
Bờn trỏi : cõy được phun 50ppm 	ethylene trong 3 ngày 
Bờn phải : cõy đối chứng 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
 ứ ng dụng của ê tilen . 
17 
HOANG NHAT LINH 
Trong sự chớn quả 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
 ứ ng dụng của ê tilen . 
18 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
2. Axit abxixic (AAB). 
 - Axit abxixic là chất ức chế sinh trưởng tự nhiên . 
 - AAB liên quan đ ến sự chín và ngủ của hạt, sự đ óng mở khí khổng và loại bỏ hiện tượng sinh con. 
 - AAB có ở trong mô của thực vật có mạch. 
 - ở thực vật có hoa , AAB đư ợc sinh ra ở trong lá ( lục lạp), chóp rễ . 
 - AAB đư ợc tích luỹ ở cơ quan đ ang gi à hoá. 
19 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
III/ Tương quan hoocmôn thực vật . 
- Tương quan giữa hoocmôn đ iều tiết sinh trưởng và hoocmôn đ iều tiết phát triển của thực vật gồm : 
+ Tương quan giữa hoocmôn kích thích và ức chế sinh trưởng . 
 VD: Tương quan giữa chất kích thích và chất ức chế là GA/AAB đ iều tiết trạng thái sinh lí của hạt. Trong hạt kh ô, GA rất thấp , AAB đạt trị số cực đại. Trong hạt nảy mầm , GA tăng nhanh và đạt trị số cực đại, còn AAB giảm xuống rất mạnh. 
+ Tương quan giữa các hoocmôn kích thích với nhau . 
 VD: Tương quan giữa auxin và xicôkinin đ iều tiết sừ phát triển của mô callus. Khi ưu thế nghiêng về auxin , mô callus ra rễ . Khi ưu thế nghiêng về xicôkinin , chồi xuất hiện . 
20 
HOANG NHAT LINH 
Bài 35 : Hoocmôn thực vật  
C. Tổng kết 
21 
HOANG NHAT LINH 
Loại Hoocmụn 
Nơi sản sinh 
Tỏc động 
Ứng dụng 
Ở mức tế bào 
Ở mức cơ thể 
Auxin 
Gibờrelin 
Xitụkinin 
Etilen 
Axit abxixic 
Đỉnh của thõn và cành 
Kớch thớch quỏ trỡnh phõn bào nguyờn nhiễm và sinh trưởng kộo dài của TB 
Ở lỏ và rễ 
Tham gia vào quỏ trỡnh sống của cõy như hướng động , ứng động , kớch thớch nảy mầm của hạt , chồi ; kớch thớch ra rễ phụ , .v.v. 
Tăng số lần nguyờn phõn và tăng sinh trưởng kộo dài của mọi tế bào 
Kớch thớch nảy mầm cho hạt , chồi , củ ; kớch thớch sinh trưởng chiều cao cõy ; tạo quả khụng hạt ; tăng tốc độ phõn giải tinh bột . 
Kớch thớch ra rễ ở cành giõm , cành chiết , tăng tỉ lệ thụ quả ( cà chua ), tạo quả khụng hạt , nuụi cấy mụ ở tế bào thực vật , diệt cỏ 
Kớch thớch nảy mầm cho khoai tõy ; kớch thớch chiều cao sinh trưởng của cõy lấy sợi ; tạo quả nho khụng hạt ; tăng tốc độ phõn giải tinh bột để sản xuất mạch nha và sử dụng trong cụng nghiệp sản xuất đồ uống 
Ở rễ 
Kớch thớch sự phõn chia TB làm chậm quỏ trỡnh già của TB 
Hoạt hoỏ sự phõn hoỏ , phỏt sinh chồi thõn trong nuụi cấy mụ callus 
Sử dụng phổ biến trong cụng tỏc giống đểtrong cụng nghệ nuụi cấy mụ và tế bào thực vật ( giỳp tạo rễ hoặc kớch thớch cỏc chồi khi cú mặt của Auxin ); sử dụng bảo tồn giống cõy quý 
Lỏ già , hoa già , quả chớn 
Ức chế phõn chia tế bào , làm t ă ng quỏ trỡnh già của tế bào . 
Ức chế sinh trưởng chiều dài nhưng lại tăng sinh trưởng bề ngang của thõn cõy . 
Khởi động tạo rễ lụng hỳt ở cõy mầm rau diếp xoắn , cảm ứng ra hoa ở cõy họ Dứa và gõy sự ứng động ở lỏ cà chua , thỳc quả chớn , tạo quả trỏi vụ 
Trong lỏ , chúp rễ hoặc cỏc cơ quan đang hoỏ già 
Kớch thớch sự rụng lỏ , sự ngủ của hạt ( rụng quả ), chồi cõy , ( rụng cành ). 
Tương quan AAB/ GA điều tiết trạng thỏi ngủ và hoạt động của hạt , chồi . 
22 
HOANG NHAT LINH 
xin chân thành cảm ơn 
 các thầy cô giáo và các em học sinh 
giờ học đã kết thúc 
23 
HOANG NHAT LINH