Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 36: Phát triển ở thực vật có hoa - Nguyễn Bá Hoàng

BÀI 36: 
PHÁT TRIỂN 
 Ở THỰC VẬT CÓ HOA 
Người thực hiện: NGUYỄN BÁ HOÀNG 
Tổ: 	 SINH - HOÁ 
Hiện nào sau đây không gọi là sinh trưởng , Tại sao ? 
 Sự ra hoa. 
 Cây cao thêm 3cm sau 2 ngày. 
 Vòng thân cây to thêm 0,1 cm sau 5 ng ày. 
Ở thực vật có hoa , ra hoa là một dấu hiệu đặc biệt của sự phát triển. V ậy phát triển là gì? 
I - KH ÁI NIỆM 
 Khái niệm: Phát triển là những biến đổi không những hình thái mà cả chức năng sinh lí theo từng giai đoạn cuộc đời sinh vật. 
 bao gồm ba quá trình: 
 + Sinh trưởng. 
 + Phân hoá ( Biệt hoá ). 
 + Phát sinh hình thái tạo nên các cơ quan của cơ 	thể ( Rễ, thân , lá, hoa, quả ). 
Phát triển bao gồm các quá trình nào? 
Nhân tố nào chi phối quá trình ra hoa ở thực vật? 
1 - TU ỔI CỦA CÂY : 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
Các cành sinh dưỡng được tạo ở nách lá đã bị loại bỏ. 
Cùng cây đó sau 14 ngày 
Cà chua ra hoa khi đã đạt đến tuổi xác định 
Khi nào cây cà chua ra hoa ? Dựa vào đâu để xác định tuổi của thực vật 1 năm ? 
Tuổi của cây ra hoa được tính bằng số lá xác định  đến độ tuổi nhất định thì cây ra hoa , không phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh, m à phụ thuộc vào giống, loài. 
Một số cây đến tuổi ra hoa nhưng không thể ra hoa được là do sự ra hoa còn phụ thuộc vào ngoại cảnh 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
2 - NHIỆT ĐỘ THẤP VÀ QUANG CHU KÌ : 
a. Nhiệt độ thấp : 
 Điều kiện nhi ệt độ có ảnh hưởng như thế nào đến sự ra hoa ? 
Hoa lí thái lan chỉ ra hoa vào mùa đông khi nhiệt độ xuống thấp trong vài ngày 
Bông tuyết chỉ ra hoa ở nhiệt độ thấp  xuân hóa 
Vậy xuân hoá là gì? 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
2 - NHIỆT ĐỘ THẤP VÀ QUANG CHU KÌ : 
a. Nhiệt độ thấp : 
- Xuân hoá: Là hiện tượng ra hoa của cây phụ thuộc 	vào nhiệt độ thấp. 
Hiểu biết về sự xuân hoá được ứng dụng như thế nào trong sản xuất? 
 Ngày ngắn , ánh sáng xanh , nhiệt độ thấp , hàm 	lượng CO 2 cao , độ ẩm cao , nhiều nitơ , cây sẽ 	tạo nhiều hoa cái . 
 Ngày dài , ánh sáng đỏ , nhiệt độ cao , hàm lượng 	CO 2 thấp , nhiều kali, cây tạo nhiều hoa đực 
 Cây được cung cấp chế độ dinh dưỡng tốt , thích 	hợp , tỉ lệ C/N cân đối sẽ tạo cây khoẻ , thúc đẩy 	sự ra hoa . 
- Ứng dụng: 
 + Giảm t 0 -> Ra hoa, tạo quả cho năng suất cao. 
 + Bảo quản hạt giống, củ giống để rút ngắn thời 	gian sinh trưởng, làm tăng năng suất. 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
2 - NHIỆT ĐỘ THẤP VÀ QUANG CHU KÌ : 
b. Quang chu kì : 
Thế nào là quang chu kì ? 
Đặc điểm 
Ví dụ 
Cây trung tính 
Cây ngắn ngày 
Cây dài ngày 
Nhóm 
Đọc thông tin c.2. II trang 144 hoàn thành phiếu học tập sau: 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
2 - NHIỆT ĐỘ THẤP VÀ QUANG CHU KÌ : 
b. Quang chu kì : 
Cây ngày dài : Chỉ ra hoa khi có độ chiếu sáng > 12h / ngày 
Cây ngày ngắn : chỉ ra hoa khi có độ chiếu sáng < 12h / ngày 
Cây trung tính : độ tuổi ra hoa không phụ thuộc vào ngoại cảnh 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
2 - NHIỆT ĐỘ THẤP VÀ QUANG CHU KÌ : 
b. Quang chu kì : 
- Độ tuổi ra hoa không phụ thuộc vào ngoại cảnh 
- Cây chỉ ra hoa khi có độ chiếu sáng nhỏ hơn 12h/ngày 
- Cây chỉ ra hoa khi có độ chiếu sáng lớn hơn 12h / ngày 
Đặc điểm 
- Cà chua, lạc, hướng dương, ngô 
- Thược dược, vừng, đậu tương,cà phê 
- Lúa mì, sen cạn, dâu tây, thanh long 
Ví dụ 
Cây trung tính 
Cây ngắn ngày 
Cây dài ngày 
Nhóm 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
2 - NHIỆT ĐỘ THẤP VÀ QUANG CHU KÌ : 
b. Quang chu kì : 
12 giờ 
Trong đêm tối khi có lóe sáng với cường độ thấp đã ức chế sự ra hoa của cây ngày ngắn, nhưng không ảnh hưởng đến sự ra hoa của cây dài ngày 
	 phản ứng quang chu kì không phải do diệp lục mà do phitôcrôm 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
2 - NHIỆT ĐỘ THẤP VÀ QUANG CHU KÌ : 
c. Phitôcrôm : 
	Phitôcrôm là gì? 
- Phitôcrôm: Là sắc tố cảm nhận quang chu kì. 
 Đặc điểm: 
 + Bản chất: Là prôtêin hấp thụ ánh sáng. 
 + Tồn tại ở hai dạng	 Hấp thụ ánh sáng đỏ ( P đ ). 
	 Hấp thụ ánh sáng đỏ xa( P đx ). 
 + Dạng tồn tại của phitôcrôm có thể chuyển hoá 	dưới tác dụng của ánh sáng. 
P đx 
 P đ 
Ánh sáng đỏ xa 
Ánh sáng đỏ 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
3 - HOOCMÔN RA HOA ( FLORIGEN ): 
Trình bày hiểu biết của mình về hoocmôn florigen? 
- Florigen gồm hai thành phần: 
 + Gibêrilin: Kích thích sự ST - PT của đế hoa. 
 + Antezin: Kích thích sự ra mầm hoa. 
- Florigen được hình thành trong lá, được vận 	chuyển vào đỉnh ST của thân và cành -> Kích 	thích ra hoa. 
II - NH ỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA 
 Cây ra hoa có sự tham gia của nhiều nhân tố: tuổi cây, florigen, quang chu kì, phitôcrôm và các điều kiện ngoại cảnh (ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, chất khoáng)- Phitôcrôm là một sắc tố enzim tồn tại ở hai dạng (Pđ ) và (Pđx ), tác động mạnh mẽ lên sự ra hoa, nảy mầm và nhiều quá trình sinh lí khác ở thực vật. Phitôcrôm có vai trò kích thích, tổng hợp và vận động. 
III - M ỐI QUAN HỆ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN 
Các cành sinh dưỡng được tạo ở nách lá đã bị loại bỏ. 
Cùng cây đó sau 14 ngày 
Cà chua ra hoa khi đã đạt đến tuổi xác định 
Hai cây cà chua khác nhau ở điểm nào? 
Cây cà chua thứ 2 hình thành thêm lá mới, hoa là nhờ quá trình nào? 
Sinh trưởng và phát triển có mối quan hệ với nhau như thế nào? 
- Sinh trưởng và PT là những quá trình liên quan mật thiết, xen kẽ nhau. 
- Sinh trưởng là cơ sở, điều kiện của PT, ngược lại PT phản ánh lại quá trình ST. 
Dùng gibêrelin tạo điều kiện cho sự ra hoa 
IV - ỨNG DỤNG KIẾN THỨC VỀ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN 
Dinh dưỡng hợp lí ( tỉ lệ C/N ) cây ra hoa dễ dàng 
- Dùng tia laze helium - nêon có độ dài bước sóng 632 nm chỉ sau vài giây sẽ chuyển hoá P 660 thành P 730 cho cây sử dụng  thúc cây ra hoa theo ý muốn 
- Thực tế trong nông nghiệp , trồng cây dựa vào yêu cầu ánh sáng ( chất lượng , độ dài ngày ) cho phép nhập nội , chuyển vùng , trồng cây với điều kiện quang hợp nhân tạo 
IV - ỨNG DỤNG KIẾN THỨC VỀ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN 
1. Loại chất nào của cây có liên quan tới sự ra hoa? 
A. Auxin B. Xitôkinin C. Xitôcrôm D. Phitôcrôm 
C ỦNG CỐ 
2. Quang chu kì là sự ra hoa phụ thuộc vào : 
 Độ dài ngày 
 Tuổi của cây 
 Độ dài ngày đêm 
 Độ dài đêm 
 Soạn bài 37 “ sinh trưởng và phát triển ở động vật ” 
 trả lời các câu hỏi sgk trang 139 
H ƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
Chào tạm biệt các em!