Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật (Bản mới)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ 
MÔN SINH HỌC LỚP 11 ! 
Chương IV: SINH SẢN 
A – SINH SẢN Ở THỰC VẬT 
Tiết 43 
Bài 41 : SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT 
 Nội dung chính của bài 
Khái niệm chung về sinh sản 
Sinh sản vô tính ở thực vật 
1. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật 
2. Các phương pháp nhân giống vô tính ở thực vật 
3. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật và con người 
Em hãy cho ví dụ về sinh sản? 
 Gà đẻ ấp trứng thành gà con 
 Lợn đẻ con 
- Cây ra hoa, kết quả, tạo hạt, hạt nảy mầm thành cây mới 
I. KHÁI NIỆM CHUNG VỀ SINH SẢN 
- Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới nhằm đảm bảo cho sự phát triển liên tục của loài. 
- Có 2 kiểu sinh sản: sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính 
Sinh sản là gì? Có mấy kiểu sinh sản? 
II. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT 
Quan sát các hình dưới đây: 
Củ khoai tây đang nảy chồi 
Cây dâu tây mọc cây con 
Sự sinh sản ở 2 loài cây trên có gì giống nhau? 
 Cây con được sinh ra từ cây mẹ 
- Không có sự thụ phấn (tức là không có sự kết hợp giữa hoa đực và hoa cái 
Sinh sản vô tính là gì? 
1. Khái niệm: 
Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái. Cây con giống nhau và giống cây mẹ 
a. Sinh sản bào tử: 
2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật 
Sinh sản bào tử ở cây rêu 
 Quan sát hình 
 Vẽ sơ đồ tóm tắt sinh sản bào tử 
 đực 
Bào tử thể giao tử hợp tử 
 cái 
nguyên phân 
và phát triển 
* Sơ đồ tóm tắt: 
Sinh sản bào tử ở cây dương xỉ 
 Thực vật nào có kiểu sinh sản bào tử? 
Rêu, dương xỉ 
 Con đường phát tán của bào tử? 
Nhờ gió, nước 
Sinh sản bào tử có ý nghĩa gì? 
* Ý nghĩa của sinh sản bào tử: 
 Giúp tạo được nhiều cá thể của 1 thế hệ. 
 Dễ dàng phát tán, mở rộng vùng phân bố 
b. Sinh sản sinh dưỡng: 
Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên 
Quan sát hình 
Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo 
Là hình thức sinh sản mà cơ thể con được tạo ra từ một phần của cơ quan sinh dưỡng như thân, rễ, lá 
 Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên: sinh sản bằng thân củ, thân rễ, rễ củ, lá 
 Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo: cây con được tạo ra nhờ tác động của con người (giâm, chiết, ghép cành và nuôi cấy tế bào 
Sinh sản sinh dưỡng là gì? 
Sinh sản sinh dưỡng ở thực vật gồm các hình thức nào? 
3. Các phương pháp nhân giống vô tính: 
a. Ghép chồi và ghép cành: 
1, 2, 3, 5: Ghép cành 
4, 6, 7: 
ghép chổi 
Vì sao phải cắt bỏ hết lá ở cành ghép? 
Giảm tối đa sự thoát hơi nước, tập trung được nước để nuôi cành ghép, đặc biệt là mô phân 
 Khi ghép phải buộc chặt mắt ghép cũng như cành ghép vào gốc ghép để mô dẫn (mạch gỗ) nhanh chóng nối liền nhau, bảo đảm thông suốt cho dòng nước và các chất dinh dưỡng từ gốc ghép đến được tế bào của cành ghép hoặc mắt ghép dễ dàng . 
* Lưu ý: 
b. Chiết cành và giâm cành: 
Chiết cành 
Giâm cành 
Thế nào là giâm cành? Thế nào là chiết cành? 
 Chiết cành: làm cho cành ra rễ ngay trên cây rồi cắt đem trồng 
 Giâm cành: cắt một đoạn cành có đủ mắt, chồi đem cắm xuống đất ẩm cho ra rễ và phát triển thành cây mới 
 Giữ nguyên được tính trạng tốt mong muốn. 
 Rút ngắn thời gian phát triển của cây, nhanh cho thu hoạch. 
Ví dụ: cây chanh gieo hạt sau 7 năm mới cho thu hoạch, chiết cành thì sau 2 năm cho thu hoạch. 
Ưu điểm của cành chiết, cành giâm so với trồng cây từ hạt? Cho ví dụ? 
c. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật: 
Nuôi cấy mô và tế bào thực vật là gì? 
Nuôi cấy mô, tế bào: Là nuôi cấy tế bào lấy từ các phần khác nhau của cơ thể TV (rễ, lá, đỉnh sinh trưởng, bao phấn, túi phôi) 
Cơ sở khoa học của nuôi cấy mô và tế bào thực vật? 
Cơ sở khoa học: Tính toàn năng của tế bào (tế bào đã phân hóa nhưng trong điều kiện thích hợp sẽ phát triển thành cây mới) 
Ý nghĩa của nuôi cấy mô và tế bào thực vật? 
* Ý nghĩa: 
 Đảm bảo tính trạng di truyền mong muốn 
 Nhân nhanh số lượng lớn cây giống trong thời gian ngắn 
* Ứng dụng: 
 Sản xuất giống cây sạch bệnh 
 Phục chế giống cây quí 
 Giảm mặt bằng sản xuất 
Ví dụ: 
Đa số các loại rau, hoa đều được tạo giống bằng phương pháp nuôi cây mô. 
Ở Đà Lạt, giống cây Phượng tím từ trước đến nay hoàn toàn được tạo ra bằng phương pháp nuôi cấy mô 
Một số hình ảnh nuôi cấy mô, tế bào thực vật 
Trong phòng nuôi cấy mô 
Cây con phát đang phát triển trong phòng nuôi cấy mô 
Các cấy con bắt đầu phát triển từ mô sẹo 
4. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật và con người: 
Giả sử: 
 Cây đỗ đen và cây thuốc bỏng cùng sống trong một môi trường. 
 Vì một lí do nào đó, cả 2 cây đều không ra hoa, kết quả được. 
 Điều gì sẽ xảy ra? 
Cây thuốc bỏng có cây con còn cây đỗ đen không có được cây con 
Vai trò của sinh sản vô tính đối với TV? 
Sinh sản vô tính giúp cho sự tồn tại và phát triển của loài. 
Vai trò của sinh sản vô tính đối với ngành nông nghiệp? Cho ví dụ? 
Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống con người: 
 Nhân nhanh giống trong thời gian ngắn 
 Duy trì được các tính trạng tốt có lợi 
 Tạo được giống cây trồng sạch bệnh 
 Phục chế các giống cây quí đang bị thoái hóa 
 Hạ giá thành, hiệu quả kinh tế cao 
* Củng cố: 
Bài tập 1: Chọn câu trả lời đúng nhất 
Ngoài tự nhiên, cây tre sinh sản bằng: 
 Lóng 
b) Thân rễ 
c) Đỉnh sinh trưởng 
d) Rễ phụ 
 Lóng 
2. Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản: 
 Chỉ cần một cá thể bố hoặc mẹ 
b) Không có sự hợp nhất giữa giao tử đực và cái 
c) Bằng giao tử cái 
d) Có sự hợp nhất của giao tử đực và cái 
b) Không có sự hợp nhất giữa giao tử đực và cái 
Bài tập 2: Cho biết nhược điểm của sinh sản 
 vô tính? 
Tạo ra thế hệ con cháu giống hệt nhau về mặt di truyền. Vì vậy, khi điều kiện môi trường sống thay đổi có thể dẫn đến các cá thể bị chết hàng loạt. 
XIN CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ QUAN TÂM. 
KÍNH CHÚC SỨC KHỎE, HẠNH PHÚC VÀ THÀNH CÔNG!