Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Tiết 30: Sự lan truyền điện thế hoạt động qua xinap

Tiết 30: 
sự lan truyền điện thế hoạt động 
qua xinap 
 KIỂM TRA BÀI CŨ 
Chọn câu đúng trong các câu sau đây : 
	1/ Ở giai đoạn mất phân cực : 
a)	Na + di chuyển từ trong ra ngoài màng . 
b)	Na + di chuyển từ ngoài vào trong màng . 
c)	K + di chuyển từ trong ra ngoài màng . 
d)	K + di chuyển từ ngoài vào trong màng . 
	2/ Ở giai đoạn đảo cực , ion Na làm cho : 
a)	K + phải di chuyển ra ngoài 
b)	 Bên trong màng tích điện dương . 
c)	 Bên ngoài màng không còn tích điện âm . 
d)	 Bên trong màng trung hòa điện tích . 
 KIỂM TRA BÀI CŨ 
2/ Giải thích sự lan truyền xung thần kinh qua sợi thần kinh không có màng mielin ? 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
 Bài 30 :  Sự lan truyền  của điện thế hoạt động qua xinap 
I/ Khái niệm xinap 
II/ Cấu tạo của xinap 
III/ Quá trình lan truyền của điện thế hoạt động qua xinap 
I/ Khái niệm xinap : 
I/ Khái niệm xinap : 
Xinap là diện tiếp xúc giữa : 
Tế bào thần kinh với tế bào cơ 
Tế bào thần kinh với tế bào thần kinh 
Tế bào thần kinh với tế bào tuyến . 
II/ Cấu tạo của xinap : 
Ti thể 
Màng trước xinap 
Màng sau xinap 
Thụ quan tiếp nhận chất trung gian hóa học 
Khe xinap 
Túi chứa chất trung gian hóa học 
Chùy xinap 
III/ Quá trình lan truyền của điện thế hoạt động qua xinap : 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
Xung thần kinh đến làm Ca ++ đi vào trong chùy xinap . 
Ca ++ vào làm túi chứa axetylcolin gắn vào màng trước và vỡ ra , giải phóng axêtylcolin vào khe xinap . 
Axetylcolin gắn vào thụ quan trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp . 
Chất trung gian hóa học có vai trò như thế nào trong việc lan truyền xung thần kinh qua xinap ? 
Chất trung gian hóa học làm thay đổi tính thấm ở màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp . 
Tại sao chất trung gian hóa học không bị ứ đọng ở màng sau xinap ? 
Vì chất trung gian hóa học bị enzim có ở màng sau thủy phân thành các thành phần không hoạt động , được đưa trở về màng trước , vào trong chùy và được tái tổ hợp lại thành chất trung gian hóa học ban đầu . 
Enzim axetylcolin esteraza ở màng sau sẽ phân hủy axetylcolin thành axetat và colin . 
2 chất này quay lại màng trước , vào trong chùy và được tổng hợp lại thành axetylcolin chứa trong túi . 
So sánh tốc độ lan truyền của điện thế hoạt động trên sợi thần kinh và qua xinap . Giải thích . 
Sự lan truyền trên sợi thần kinh diễn ra nhanh hơn vì giống sự lan truyền điện . Lan truyền qua xinap gồm nhiều giai đoạn và phải qua quá trình khuếch tán chất trung gian hóa học qua khe xinap ( có dịch lỏng ) 
Vì sao điện thế hoạt động lan truyền qua xinap chỉ theo 1 chiều từ màng trước sang màng sau ? 
Vì ở màng sau có thụ quan tiếp nhận chất trung gian hóa học mà ở màng trước không có và túi chứa chất trung gian hóa học chỉ có ở màng trước mà không có ở màng sau . 
CỦNG CỐ 
Chọn câu đúng trong các câu sau đây : 
	1/ Trong chùy xinap gồm có : 
a)	Ti thể và chất trung gian hóa học 
b)	 Túi chứa chất trung gian hóa học và thụ quan tiếp nhận . 
c)	 Màng trước xi nap và ti thể 
d)	 Túi chứa chất trung gian hóa học và ti thể . 
	2/ Sau khi Ca ++ vào trong chùy xinap thì : 
a)	 Túi chứa chất trung gian hóa học vỡ ra  
b)	 Túi chứa chất trung gian hóa học gắn vào màng trước  
c)	Ca ++ đi vào trong túi chứa chất trung gian hóa học  
d)	 Các chất trung gian hóa học được giải phóng vào khe xinap 
d)	 Túi chứa chất trung gian hóa học và ti thể . 
b)	 Túi chứa chất trung gian hóa học gắn vào màng trước  
 3/ Chất trung gian hóa học không bị ứ đọng ở màng sau do: 
a)	 Bị enzim ở màng sau phân hủy 
b)	 Bị enzim phân giải thành 2 chất khác quay trở lại màng trước 
c)	 Chất trung gian hóa học biến thành xung thần kinh lan truyền đi tiếp . 
d)	 Chất trung gian hóa học quay lại khe xinap và được biến thành chất dự trữ . 
b)	 Bị enzim phân giải thành 2 chất khác quay trở lại màng trước 
M 
N 
Z 
I 
E 
1/ Axetylcolin bị enzim phân giải thành  và colin . 
2/ Đây là một bào quan biến đổi năng lượng cho mọi hoạt động sống của cơ thể . 
3/ Màng miêlin trên sợi thần kinh không bao bọc liên tục mà ngắt quãng tạo thành  
4/ Đây là một loại tế bào có diện tiếp xúc với tế bào thần kinh 
5/ Đây là diện tiếp xúc giữa 2 tế bào thần kinh 
6/ Mọi cơ thể sống đều có  
7/ Khi xung thần kinh đến ,  được đưa vào chùy xinap . 
8/ Đây là một thành phần tham gia “ dọn sạch ” màng sau xinap . 
9/ Điện thế hoạt động lan truyền  trên sợi thần kinh không có màng mielin . 
E 
H 
T 
I 
T 
Ca 2+ 
N 
O 
I 
I 
E 
N 
Đ 
A 
E 
I 
V 
N 
R 
O 
E 
I 
A 
N 
P 
X 
E 
I 
L 
T 
N 
U 
C 
T 
C 
O 
E 
O 
A 
B 
T 
T 
E 
X 
A 
A 
X 
I 
N 
A 
P 
Đ 
I 
E 
N 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
Trả lời các câu hỏi và bài tập cuối bài . 
Xem trước bài mới : tập tính của động vật 
Nhóm 1 + 2: chuẩn bị một số đoạn phim giới thiệu về tập tính bẩm sinh và tập tính học được ở động vật . 
Nhóm 3: tìm hiểu về cơ sở thần kinh của các tập tính .