Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 16: Cấu trúc di truyền của quần thể - Phạm Trung Thành

Sở giáo dục và đào tạo Hà Giang 
TRƯỜNG THPT XÍN MẦN 
Gv: Phạm Trung Thành 
CHƯƠNG III 
DI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ 
TIẾT 17 .Bài 16 
CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ 
I . Các Đặc Trưng Di Truyền Của Quần Thể 
Cho biết đặc điểm của mỗi tập hợp cá thể sau ? 
Mỗi tập hợp trên đều là quần thể sinh vật , Vậy quần thể sinh vật là gì ? 
1 . Quần thể là gì 
- Quần thể được hiểu là : 
 + Tập hợp các cá thể cùng loài . 
 + Chung sống trong khoảng không gian xác định . 
 + Tồn tại qua thời gian nhất định . 
 + Có khả năng giao phối với nhau sinh ra thế hệ sau 	( Quần thể giao phối ). 
 => Mỗi QT là một cộng đồng có lịch sử hình thành 	 và phát triển chung , có thành phần kiểu gen 	 đặc trưng và tương đối ổn định . 
 * Về mặt di truyền , người ta phân biệt quần thể tự 	 phối và quần thể giao phối . 
Về mặt di truyền , người ta phân biệt bao nhiêu loại quần thể ? 
Như thế nào là vốn gen , Vốn gen có những đặc trưng cơ bản nào ? 
- Vốn gen : Là tập hợp tất cả các alen ( Trạng thái 	 khác nhau của cùng 1 gen ) của tất cả các gen 	 có trong quần thể tại một thời điểm xác định . 
- Đặc trưng của vốn gen : Thể hiện qua các thông số 	 tần số alen và tần số kiểu gen . 
Tần số alen và tần số kiểu gen được tính như thế nào ? 
- Ví dụ : Ở 1 quần thể đậu Hà lan , gen quy định màu 	 hoa có 2 alen , A - Hoa đỏ ; a - Hoa trắng . Giả sử 	 có 1000 cây , trong đó 500 cây có KG AA , 200 	 cây có KG Aa , 300 cây có KG aa . Tính tần số 	 các alen và tần số các KG có trong quần thể ? 
 Gọi : D : ( Số lượng cá thể có KG AA ); H : ( Số lượng 	 cá thể có KG Aa ); R : ( Số lượng cá thể có KG 	 aa ) -> Số lượng tất cả các KG trong quần thể : 
2. C ác đặc trưng di truyền của quần thể 
N = D + H + R. 
* Tần số kiểu gen : 
* Tần số alen : 
 Tần số kiểu gen AA = 
 Tần số kiểu gen Aa = 
 Tần số kiểu gen aa = 
 ∑ cá thể có trong quần thể 
Tần số 
Số cá thể có KG đó 
KG 
Tổng số alen có trong quần thể là : 
 2 N ( Vì mỗi cá thể lưỡng bội có 2 alen ) 
Số lượng alen A = 2D + H 
Số lượng alen a = 2R + H 
- Tần số alen A = 
2D + H 
2N 
2N 
- Tần số alen a = 
2R + H 
∑ alen của các loại alen khác nhau 
Tần số alen 
Số lượng alen đó 
N 
D 
= 0,5 
R 
N 
= 0,3 
N 
H 
= 0,2 
= 0,6 
= 0,4 
Gọi tần số kiểu gen AA là d. 
 Aa là h. 
 aa là r. 
Thì tần số tương đối của các alen A và a được tính như thế nào ? 
Gọi p là tần số alen A và q là tần số alen a 
 => p = ; q = 
 p + q = 
1 
 h 
2 
d + 
 h 
2 
r + 
Quần thể tự phối bao gồm các quần thể như thế nào ? 
QUẦN THỂ TỰ THỤ PHẤN QUẦN THỂ GIAO PHỐI GẦN 
Các kiểu gen AA; Aa và aa tự phối cho ra thế hệ con như thế nào ? 
 AA X AA AA 
 aa X aa aa 
 Aa X Aa ¼ AA ; ½ Aa ; ¼ aa 
QU ẦN THỂ TỰ PHỐI 
 Aa 
AA 
aa 
AA 
aa 
AA 
aa 
Aa 
AA 
aa 
 Aa 
AA 
aa 
aa 
 Aa 
AA 
 Aa 
P 
I 1 
I 2 
I 3 
I 4 
I 5 
I 6 
Quan sát Sự biến đổi thành phần kiểu gen trong quần thể tự phối qua các thế hệ . 
QU ẦN THỂ TỰ PHỐI 
Thế hệ xuất phát có KG 100% Aa thì qua các thế hệ KG của quần thể sẽ như thế nào ? 
II - CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA 
QUẦN THỂ TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN 
1. QuÇn thÓ tù thô phÊn 
ThÕ nµo lµ quÇn thÓ tù thô phÊn ? 
Gi ¶ sö ta cã 1 quÇn thÓ c©y ® Ëu hµlan gåm toµn c©y di hîp tö Aa . X¸c ® Þnh thµnh phµn kiÓu gen (TØ lÖ c¸c kiÓu gen AA : Aa : aa ) cña quÇn thÓ qua c¸c thÕ hÖ tù thô phÊn b»ng c¸ch ® iÒn tiÕp c¸c sè liÖu vµo b¶ng d­íi ®©y: 
Gi ¶ sö ta cã 1 quÇn thÓ c©y ® Ëu hµlan gåm toµn c©y di hîp tö Aa . X¸c ® Þnh thµnh phµn kiÓu gen (TØ lÖ c¸c kiÓu gen AA : Aa : aa ) cña quÇn thÓ qua c¸c thÕ hÖ tù thô phÊn b»ng c¸ch ® iÒn tiÕp c¸c sè liÖu vµo b¶ng d­íi ®©y: 
n 
. 
. 
.. 
3 
2 
1 
0 
KiÓu gen ® ång hîp tö lÆn 
KiÓu gen dÞ hîp tö 
KiÓu gen ® ång hîp tö tréi 
ThÕ hÖ 
Aa 
1AA 
2Aa 
1aa 
4AA 
2AA 
4Aa 
2aa 
4aa 
24AA 
4AA 
8Aa 
4aa 
24aa 
?AA 
? aa 
? Aa 
ThÕ hÖ 
 TØ lÖ KiÓu gen ® ång hîp tréi AA 
TØ lÖ KiÓu gen DÞ hîp Aa 
TØ lÖ KiÓu gen ® ång hîp lÆn aa 
1 
2 
3 
.. 
......... 
n 
1 
4 
1 
2 
1 
2 1 
2 
4 
1 
4 
= 
1 
8 
 6 
16 
3 
8 
6 
16 
28 
64 
3 
8 
7 
16 
7 
16 
28 
64 
8 
64 
 4 
16 
1 
4 
= 
1 
2 2 
1 
2 3 
= 
= 
= 
= 
= 
= 
= 
= 
1 
2 n 
1- (1/2) n 
 2 
1- (1/2) n 
 2 
? 
? 
? 
* Xu hướng thay đổi thành phần kiểu gen của quần thể tự phối là : tần số kiểu gen đồng hợp tăng dần , tần số kiểu gen dị hợp giảm dần 
* Tần số alen của quần thể tự phối không thay đổi qua các thế hệ 
2. Quần thể giao phối cận huyết 
§ Æc ® iÓm di truyÒn ; Mức độ đa dạng di truyền ngày càng giảm do tØ lÖ dÞ hîp gi¶m , tØ lÖ ® ång hîp t¨ng ,( trong ® ã c¸c kiÓu gen ® ång hîp lÆn cµng cã c¬ héi biÓu hiÖn thµnh tÝnh tr¹ng cã h¹i, g©y tho¸i ho¸ gièng ) 
ThÕ nµo lµ giao phèi cËn huyÕt ? 
- T¹i sao ® Æc ® iÓm di truyÒn cña quÇn thÓ giao phèi l¹i biÓu hiÖn gièng quÇn thÓ tù thô phÊn ? 
Tại sao luật hôn nhân và gia đình 
cấm kết hôn họ hàng gần ? 
Caâu 1:Moät quaàn theå soùc khôûi ñaàu coù toång soá 1500 con trong ñoù 
- Soùc loâng naâu ñoàng hôïp troäi (AA ) : 900 con 
- Soùc loâng naâu dò hôïp ( Aa ) : 300 con 
- Soùc loâng traéng ( aa ) : 300 con 
a.Taàn soá kieåu gen AA , Aa , aa laø : 
	 B. AA = 0,4 , Aa = 0,6 , aa = 0,2 
C. AA= 0,5 , Aa = 0,2 , aa = 0,3 D. AA = 0,6 , Aa = 0,4, aa = 0,2 
b.Taàn soá alen A vaø a laø 
A. A = 0,6 , a = 0,4 	 B. A= 0,4 , a= 0,6 
	 	 D. A= 0,3, a= 0,7 
A. AA= 0,6 , Aa = 0,2 , aa = 0,2 
C. A = 0,7 , a = 0,3 
C ỦNG CỐ 
HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ 
1. Traû lôøi caâu hoûi cuoái baøi 
2. Söu taàm moät soá tranh aûnh veà quaàn theå , quaàn theå töï thuï phaán vaø quaàn theå giao phoái gaàn 
3. Xem baøi caáu truùc di truyeàn quaàn theå tieáp theo 
C ảm ơn các thầy cô và các em , chào tạm biệt