Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 19: Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào (Bản hay)

3/24/2022 
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO! 
CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH! 
CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20- 11- 2010! 
3/24/2022 
KiÓm tra bµi cò 
Trả lời các câu hỏi sau : 
1). Ưu thế lai : khái niệm , cơ sở di truyền , phương pháp tạo ưu thế lai ? Tại sao không dùng con lai F1 làm giống ? 
2). Nêu vai trò của các đột biến ? 
3). Cơ chế gây đột biến của cônsixin trong gây đột biến ? 
4). Đặc điểm cơ thể song nhị bội về mặt di truyền và sinh sản ? 
3/24/2022 
BÀI MỚI 
BÀI 19: 
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP 
GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
1- Khái niệm gây đột biến nhân tạo : 
- Là hình thức con người sử dụng các tác nhân đột biến với liều lượng , cường độ thích hợp tác động lên sinh vật để chủ động tạo ra các biến dị có lợi cho chọn giống . 
2- Các tác nhân gây đột biến : 
 Tác nhân vật lý : tia phóng xạ , tia tử ngoại , sốc nhiệt . 
 Tác nhân hoá học : Các hoá chất : 5BU, EMS, NMU, Cônsixin  
3- Quy trình : 
- Bước 1 : Xử lý mẫu vật bằng tác nhân đột biến . 
- Bước 2 : Chọn lọc các cá thể có kiểu hình mong muốn . 
- Bước 3 : Tạo dòng thuần chủng . 
4- Đối tượng gây đột biến : 
 Vi sinh vật . 
 Thực vật . 
5- Một số thành tựu tạo giống đột biến : 
- Vi sinh vật : Gây đột biến + Chọn lọc bậc thang  chủng penicillum có hoạt tính penicillin tăng 200 lần . 
Thực vật : Nhiều giống : táo Gia Lộc , Các giống tứ bội , tam bội không hạt , nhiều lá : cam, Nho , Dưa hấu , Hồng , rau muống , dâu tằm  
 Động vật : Hàu tam bội  
? Em hiểu thế nào là gây đột biến nhân tạo ? Có điểm gì khác so với đột biến tự nhiên ? 
? Hãy liệt kê các tác nhân gây đột biến tự nhiên ? Trong đó tác nhân nào được dùng để gây đột biến nhân tạo ? 
? Đọc sgk , nêu quy trình tạo giống bằng gây đột biến ? 
? Những đối tượng nào được dùng để gây đột biến nhân tạo ? Đã có thành tựu ở những đối tượng nào ? 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
Dưa hấu tam bội không hạt 
Táo Gia Lộc đột biến cho 2 vụ quả/năm 
Cà chua không hạt 
3/24/2022 
Cam tam bội không hạt 
Nho tam bội không hạt 
Hàu tam bội 
Nấm penicillium đột biến 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
? Hoàn thành bảng sau về công nghệ tế bào thực vật . 
Phương pháp 
Cách tiến hành 
Kết quả 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
II/. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
3/24/2022 
- Tách mô . 
- Cho mô (TB) vào ống nghiệm 
- Tái sinh thành các cây hoàn chỉnh . 
- Nhân giống  quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen. 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
II/. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
a. Nuôi cấy mô . 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
II/. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
a. Nuôi cấy mô . 
3/24/2022 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
II/. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
Nuôi cấy mô. 
Thành tựu nuôi cấy mô . 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
II/. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
a. Nu ôi cấy mô 
b. Lai tế bào sinh dưỡng ( Lai c à chua với khoai tây ) 
Cây lai P omato 
72 NST (24+48) 
TB lai 
72 NST (24+48) 
Dung hợp 2 t ế bào tr ần 
Loại bỏ thành xenluloz ơ 
C ây lai mang đặc điểm di truyền của cả hai loài, sinh sản được. 
Nuôi cấy tế bào lai 
2n= 24 
(2n) 
(2n) 
2n= 48 
1 
2 
3 
4 
5 
? Ưu thế nổi bật của lai tế bào sinh dưỡng là : 
Tạo Ưu thế lai . 
Tạo con lai có khả năng sinh sản 
Có thể tổ hợp nguồn gen của các loài xa nhau trong hệ thống sinh giới 
Có thể thành công khi lai tế bào của 2 loài bất kỳ . 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
II/. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
a. Nu ôi cấy mô 
b. Lai tế bào sinh dưỡng 
c. Nu ôi cấy hạt phấn , noãn 
Cây lưỡng bội 
 Có kiểu gen đồng hợp về tất cả các gen 
Tách các bao phấn 
Nuôi cấy h ạt phấn trên 
 m ôi trường 
Mô đơn bội 
Loại bỏ chỉ nhị 
Mô lưỡng bội 
Hoa 
Cônsixin 
Thành tựu : Kĩ thuật nuôi cấy hạt phấn tạo cây đơn bội từ đó tạo dòng thuần , ở các giống quan trọng như : lúa gạo , lúa mạch , đại mạch , thuốc lá , ngô , khoai tây ,. 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
Tạo cây lưỡng bội có kiểu gen đồng hợp về tất cả các gen 
Hạt phấn hoặc noãn (n) -> ống nghiệm -> mô đơn bội . Xử lí cônsixin tạo mô lưỡng bội  cây lưỡng bội . 
Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn 
Tạo cây lai khác loài ( mang bộ NST của 2 loài khác nhau ) 
- Loại bỏ thành TB của 2 TBSD khác loài  (TB trần ) 
- Dung hợp 2 TB trần tạo TB lai 
- Nuôi cấy TB lai tạo cây lai 
Lai tế bào sinh dưỡng 
Nhân nhanh các giống cây quý hiếm từ một cây có kiểu gen quý -> quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen , giống hoàn toàn cây mẹ 
Tách mô . Cho mô (TB) vào ống nghiệm -> tái sinh thành các cây hoàn chỉnh 
Nuôi cấy mô 
 ( tế bào ) 
Kết quả 
Cách tiến hành 
 Phương pháp 
CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
II/. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
2- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO ĐỘNG VẬT 
a- Nhân bản vô tính 
B1: - Lấy trứng của ĐV cho TB trứng ra khỏi cơ thể 
 - Lấy các TB tuyến vú của ĐV cho TB tuyến vú 
B2: - Tách bỏ nhân của TB trứng 
 - Lấy nhân của TB tuyến vú 
B3: Lấy nhân của TB tuyến vú đưa vào TB trứng đã loại bỏ nhân 
B4: Nuôi trứng đã được cấy nhân trong ống nghiệm tạo phôi sớm . 
B5: Cấy phôi vào con thứ 3 để phôi phát triển va sinh ở bình thường 
Kết quả : Con sinh ra có kiểu hình giống ĐV cho nhân TB 
3/24/2022 
Dolly là 1 con cừu cái được sinh ra bằng kỹ thuật nhân bản vô tính một tế bào sinh dưỡng . Nó có 3 bà mẹ : mẹ cho nhân ( hệ gen ); Mẹ cho tế bào chất ; Mẹ mang thai . Để Dolly ra đời , đã có 277 thử nghiệm chuyển nhân , được 29 phôi ( tỷ lệ thành công 12 %).Năm 2003, Dolly chết vì viêm phổi nặng . 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
II/. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
2- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO ĐỘNG VẬT 
a- Nhân bản vô tính 
3/24/2022 
Con N gười? 
THÀNH TỰU NHÂN BẢN VÔ TÍNH 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I/. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
II/. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT 
2- CÔNG NGHỆ TẾ BÀO ĐỘNG VẬT 
a- Nhân bản vô tính 
b- Cấy truyền phôi : 
Bò cho phôi 
Tách phôi , phân cắt phôi 
Cấy phôi cho các bò nhận 
Sinh ra hàng loạt các con có KG giống nhau . Rút ngắn thời gian nhân giống . 
3/24/2022 
BÀI 19: TẠO GIỐNG MỚI BẰNG GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
Phương pháp 
Đặc điểm 
Gây đột biến 
Nuôi cấy mô TV 
Lai TB sinh dưỡng 
Nuôi cấy hạt phấn 
Nhân bản vô tính 
Cấy truyền phôi 
TỔNG KẾT 
3/24/2022 
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n 
c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o vµ c¸c em 
3/24/2022