Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 38: Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật (Bản hay)

ào ? yù nghóa cuûa vieäc nghieân cöùu veà nhoùm tuoåi quaàn theå ? 
 12 
QT voi 25 con 
QT ONG haøng ngaøn con 
QT VK haøng trieäu con 
QT Hoàng haïc traêm con 
BÀI 38:CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT(tt ) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật : 
VI.Tăng trưởng của QTSV 
VII. Tăng trưởng của QT người 
12 
Quan saùt hình cho bieát kích thước của quần thể laø gì ? Cho ví d uï ? 
V. Kích thước của quần thể sinh vật : 
 Khaùi nieäm : 
 12 
QT voi 25 con 
QT ONG haøng ngaøn con 
QT VK haøng trieäu con 
QT Hoàng haïc traêm con 
V. Kích thước của quần thể 
sinh vật : 
 Khaùi nieäm : 
 Kích thước của quần thể là số lượng cá thể ( hoặc khối lượng hoặc năng lượng tích luỹ trong các cá thể ) phân bố trong khoảng không gian của quần thể . 
* Ví dụ : QT voi 25 con, QT gà rừng 200 con . 
12 
QT voi 25 con 
QT VK haøng trieäu con 
V. Kích thước của quần thể sinh vật : 
 Khaùi nieäm : 
 Kích thước của quần thể là số lượng cá thể ( hoặc khối lượng hoặc năng lượng tích luỹ trong các cá thể ) phân bố trong khoảng không gian của quần thể . 
* Ví dụ : QT voi 25 con, QT gà rừng 200 con . 
Quaàn theå sinh vaät coù theå dao ñoäng trong nhöõng giôùi haïn kích thöôùc naøo ? 
 12 
 V. Kích thước của quần thể sinh vật :  1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa 
Hình 38.1: Sơ đồ mô tả hai giá trị kích thước của quần thể 
Kích thước tối đa 
Kích thước tối thiểu 
Kích thư ớc t ối thi ểu laø gì ? 
 12 
BÀI 38:CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT(tt ) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật : 
 1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa 
 a. Kích thước tối thiểu : 
 Là số lượng cá thể ít nhất mà QT cần có để duy trì và phát triển 
=> dưới mức tối thiểu ->QT suy giảm , diệt vong , do: Sự hỗ trợ nhau giảm 
	 Khả năng sinh sản giảm 
	 Sự giao phối gần thường xảy ra . 
 12 
 1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa 
Hinh 38.1Sơ đồ mô tả hai giá trị kích thước của quần thể 
Kích thước tối đa 
Kích thước tối thiểu 
Kích thư ớc t ối đa laø gì ? 
 12 
BÀI 38:CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT(tt ) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật : 
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa 
	a. Kích thước tối thiểu : 
	 b.Kích thước tối đa : 
 Là giới hạn lớn nhất về số lượng mà quần thể có thể đạt được ,phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của moâi tröôøng . 
=> vượt mức tối đa -> di cư , mức tử vong cao do: 
	+ Sự cạnh tranh 
	+ oâ nhiễm môi trường,bệnh tật ,.... tăng cao 
BÀI 38:CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT(tt ) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật : 
 1.Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa 
 2.Những nhân tố ảnh hưởng đến kích thước của quần thể 
 12 
Hình 38.2: Caùc nhaân toá aûnh höôûng 
tôùi kích thöôùc quaàn theå 
Quan saùt hình vẽ 38.2 SGK cho bieát những nhân tố ảnh hưởng đến kích thước của quần thể sinh vật ? 
 12 
b 
i 
e 
d 
BÀI 38:CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT(tt ) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật : 
 1.Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa 
 2.Những nhân tố ảnh hưởng đến kích thước của quần thể 
	 a.Mức độ sinh sản của quần thể sinh vật 
	b. Mức độ tử vong của quần thể sinh vật 
	c. Phát tán cá thể của quần thể thể sinh vật 
 12 
THAÛO LUAÄN NHOÙM Thôøi gian : 5 phut 
NHOÙM 1 : Tìm hieåu khaùi nieäm möùc sinh saûn ? Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi möùc sinh saûn ? 
NHOÙM 2 : Tìm hieåu khaùi nieäm möùc töû vong ? Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi möùc töû vong ? 
NHOÙM 3 : Tìm hieåu söï phaùt taùn cuûa quaàn theå goàm caùc quaù trình naøo ? Caùc yeáu toá aûnh höôûng ? 
NHOÙM 4 : Töø caùc kí hieäu treân sô ñoà hình 38.2 haõy tìm bieåu thöùc theå hieän söï taêng tröôûng kích thöôùc QT? yeáu toá naøo laøm taêng KT? Yeáu toá naøo laøm giaûm KT? 
 12 
b 
i 
e 
d 
Hình 38.2: Caùc nhaân toá aûnh höôûng 
tôùi kích thöôùc quaàn theå 
 12 
 2. Caùc 
nhaân 
toá aûnh 
höôûng 
a.Mức độ sinh 
sản của quần 
thể sinh vật 
b. Mức độ tử 
vong của quần 
thể sinh vật 
c. Phát tán cá 
thể của quần 
thể thể sinh 
vật 
Khaùi 
 nieäm 
- Là số lượng cá thể 
của quần thể được 
 sinh ra trong một 
 đơn vị thời gian . 
- Là số lượng cá 
thể của quần thể 
 bị chết trong 
một đơn vị thời 
 gian . 
- Nhập cư : Soá 
caùtheå chuyeån 
tôùi QT 
- Xuất cư : Soá 
 caù theå rôøi boû 
 QT 
- Số lượng 
trứng (hay con non) 
- Số lứa đẻ 
- Tuổi trưởng thành 
 sinh dục 
- Tỷ lệ đực cái . 
- Trạng thái của 
quần thể 
 sống của MT. 
M öùc khai thaùc 
cuûa con ngöôøi 
Các điều kiện 
sốngcủa môi 
trường . 
Caùc yeáu 
 toá phuï 
thuoäc 
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT ( TT) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật 
1. Kích thước tối thiểu và kích thước tối đa 
2.Những nhân tố ảnh hưởng đến kích thước của quần thể 
r = b – d + i – e 
	r : hệ số tăng trưởng 
( chỉ số gia tăng cá thể ) 
 của quần thể . 
b 
i 
e 
d 
Hình 38.2: Caùc nhaân toá aûnh höôûng 
tôùi kích thöôùc quaàn theå 
Heä soá r coù phaûi laø moät haèng soá khoâng ? 
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT ( TT) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật 
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật 
Quần thể vi khu ẩn  : N ếu m ọi đi ều ki ện về ngu ồn s ống c ủa môi trư ờng đ ều thu ận l ợi cho sự sinh s ản vaø phaùt trieån của qu ần thể thì số lư ợng cá thể sẽ tăng trư ởng ntn.? 
1. Tăng trưởng theo tiềm năng sinh học 
- Ñ i ều ki ện môi trư ờng không bị gi ới h ạn . 
- Ñ ư ờng cong sinh trư ởng có hình chữ J ( tăng trư ởng luỹ th ừa ) 
Hinh 38.3: Ñöôøng cong taêng tröôûng 
 cuûa quaàn theå 
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT ( TT) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật 
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật 
 1. Tăng trưởng theo tiềm năng sinh học 
 Hãy nêu nguyên nhân vì sao số lượng cá thể của quần thể sinh vật luôn thay đổi và nhiều quần thể sinh vật không tăng trưởng theo tiềm năng sinh học ? 
 12 
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT ( TT) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật 
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật 
2. Tăng trưởng thực tế 
- Ñ i ều ki ện môi trư ờng bị gi ới h ạn . 
- Ñ ư ờng cong tăng trư ởng có hình chữ S ( đường cong logistic ). 
Hình 38.3 : Ñöôøng cong taêng tröôûng 
 cuûa quaàn theå 
12 
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT ( TT) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật 
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật 
VII. Tăng trưởng của quần thể người 
Hình 38.4:Đồ thị tăng trưởng dân số TG 
1/ Dân số TG tăng trưởng với tốc độ như thế nào ? 
 2/ Tăng mạnh vào thời gian nào ? 
3/ Nhờ những thành tựu nào mà con người đạt được mức độ tăng trưởng đó ? 
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT ( TT) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật 
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật 
VII. Tăng trưởng của quần thể người 
 	 - Dân số thế giới tăng trưởng liên tục trong suốt quá trình phát triển lịch sử . 
	 - Daân soá taêng nhanh laø nguyeân nhaân chuû yeáu laøm cho chaát löôïng MT giaûm suùt, töø ñoù aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi. 
 12 
Theo nguoàn : Toång cuïc daân soá – keá hoaïch hoùa gia ñình (1/4/2009) 
- Daân soá Theá giôùi naêm 2000: 6 tyû ngöôøi ñeán naêm 2009: 6,8 tyû ngöôøi . 
- Daân soá Vieät Nam : 85.789.573 ngöôøi(taêng 9, 47 trieäu ngöôøi so vôùi naêm 1999) => tæ leä taêng bình quaân 1999- 2009 laø 1,2% / naêm . 
- Daân soá tænh Vónh Long : 1.028.365ngöôøi. 
 12 
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT ( TT) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật 
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật 
VII. Tăng trưởng của quần thể người 
	* H ậu quả c ủa vi ệc bùng nổ dân số: 
	Dân số tăng nhanh ảnh hư ởng đ ến ch ất lư ợng c ủa cu ộc s ống  : tình tr ạng đói nghèo gia tăng , chế độ nuôi dư ỡng và giáo d ục th ấp kém , gây nên ô nhi ễm môi trư ờng . 
 Em hãy nêu hậu quả của việc bùng nổ dân ? 
 12 
BÀI 38: CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN THỂ SINH VẬT ( TT) 
V. Kích thước của quần thể sinh vật 
VI. Tăng trưởng của quần thể sinh vật 
VII. Tăng trưởng của quần thể người 
	* H ậu quả c ủa vi ệc bùng nổ dân số: 
	Dân số tăng nhanh ảnh hư ởng đ ến ch ất lư ợng c ủa cu ộc s ống  : tình tr ạng đói nghèo gia tăng , chế độ nuôi dư ỡng và giáo d ục th ấp kém , gây nên ô nhi ễm môi trư ờng . 
	 * Bi ện pháp h ạn chế sự gia tăng dân số: 
 	- Th ực hi ện kế ho ạch hoá gia đình . 
	 - Phân bố dân cư h ợp lý . 
	 - Tuyên truy ền giáo d ục về dân số. 
 Em hãy nêu các biện pháp hạn chế sự gia tăng dân số ? 
 12 
Củng cố 
 1. kích thöôùc cuûa moät quaàn theå khoâng phaûi laø ? 
 	 A .Toång soá caù theå cuûa noù . 
 	 B .Toång sinh khoái cuûa noù . 
 	 C. Naêng löôïng tích trong noù . 
 	 D. Kích thöôùc nôi noù soáng . 
2. Khi soá löôïng caù theå cuûa quaàn theå ôû möùc cao nhaát ñeå quaàn theå 
coù khaû naêng duy trì phuø hôïp ngoàn soáng thì goïi laø ? 
 	A. Kích thöôùc toái thieåu . 
 	 B.Kích thöôùc toái ña . 
 C .Kích thöôùc baát oån . 
 	D. Kích thöôùc dao ñoäng . . 
 12 
Củng cố 
 3. Câu nào sau đây là đúng khi nói về sự sinh trưởng của quần thể sinh 
 vật trong điều kiện môi trường không bị giới hạn ? 
 A. Trong điều kiện không bị giới hạn thì quần thể sinh vật đạt kích 
thước tối đa . 
 B. Trong điều kiện môi trường không bị giới hạn thì quần thể sinh 
vật tăng trưởng theo đồ thị logistic. 
 C. Trong điều kiện môi trường không bị giới hạn thì quần thể sinh vật 
tăng trưởng luỹ thừa . 
 D. Trong điều kiện môi trường không bị giới hạn thì quần thể sinh 
vật tăng trưởng không giới hạn . 
 12 
Củng cố 
4. Những nhân tố nào dưới đây ảnh hưởng đễn sự sinh trưởng của quần thể sinh vật ? 
 A. Mức độ sinh sản , tử lệ tử vong . 
 B. Sự xuất cư và nhập cư của các cá thể . 
 C. Mức độ sinh sản và sự xuất cư của các cá thể . 
 D. Cả A và B. 
 12 
DAËN DOØ: 
- Đọc mục em có biết - vẽ hinh 38.1, 38.2, 38.3 sgk  Làm BT:các bài tập cuối bài  Xem và chuẩn bị bài 39, phân biệt biến động theo chu kì và biến động không theo chu kì , nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh slượng cá thể của QT. 
CHUÙC CAÙC EM HOÏC TOÁT