Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 9: Quy luật menđen "quy luật phân li độc lập" (Bản mới)

BÀI 9. QUY LUẬT MENĐEN: QUY LUẬT PHÂN LI ĐỘC LẬP 
I. Thí nghiệm lai hai tính . 
 - Thế nào là lai 2 tính . - Trong phép lai của Menđen (SGK) đó là 2 tính trạng cụ thể nào . - Đặc điểm của mỗi tính trạng . 
 Lai 2 cơ thể khác nhau đồng thời ở 2 tính trạng . - Tính trạng màu hạt và tính trạng dạng hạt . - Mỗi tính trạng đều có 2 trạng thái tương phản với nhau 
P t/c : 
Vàng 
x 
Xanh 
F 1 : 
Vàng 
F 1 x F 1 : 
Vàng 
x 
Vàng 
F 2 : 
(3 Vàng 
: 
1 Xanh ) 
P t/c : 
Vàng , 
Trơn 
x 
Xanh , 
Nhăn 
F 1 : 
Vàng , 
Trơn 
F 1 x F 1 : 
Vàng , 
Trơn 
x 
Vàng , 
Trơn 
F 2 : 
(3 Vàng : 
1 Xanh ) 
: 
(3 Trơn : 
1 Nhăn ) 
P t/c : 
Trơn 
x 
Nhăn 
F 1 : 
Trơn 
F 1 x F 1 : 
Trơn 
x 
Trơn 
F 2 : 
(3 Trơn 
: 
1 Nhăn ) 
F 2 : 
9 V , T : 
3 V , N : 
3 X , T : 
1 X, N 
 Menđen đã phân tích kết quả thu được trong thí nghiệm như thế nào . Ông đã rút ra nhận xét gì . 
Về màu hạt . (315 vàng + 108 vàng ) : (101 xanh + 32 xanh ) ~ (3 V : 1 X) 
Về dạng hạt . (315 trơn + 101 trơn ) : (108 nhăn + 32 nhăn ) ~ (3 T : 1 N) 
2 tính trạng thu được . (315 vàng , trơn : 108 vàng , nhăn : 101 xanh , trơn : 32 xanh , nhăn ) ~ (9V,T : 3V,N : 3X,T : 1X,N) = (3V : 1X)(3T : 1N)  2 tính trạng di truyền không phụ thuộc nhau ( phân li độc lập ) 
Định luật PLĐL: Các cặp nhân tố di truyền ( cặp alen ) quy định các tính trạng khác nhau ( nằm trên các cặp NST tương đồng khác nhau ) phân li độc lập trong qua strình hình thành giao tử ( giảm phân ). 
Nếu kí hiệu các alen quy định các tính trạng là : A ( hạt vàng ), a ( hạt xanh ), B ( hạt trơn ), b ( hạt nhăn ). Ta có thể viết được SĐL. 
1/16 AA B b 
P TC 
G P 
x 
G 1 
F 1 
F 1 x F 1 
x 
A a B b 
A A B B 
a 
a a b b 
A 
B 
b 
A 
a 
a 
B 
b 
A 
a 
B 
b 
A 
B 
A 
A a B b 
b 
a 
b 
B 
A 
a 
b 
B 
F 2 
1/4 A B 
1/4 A b 
1/4 a B 
1/4 a b 
1/4 A B 
1/4 A b 
1/4 a B 
1/4 a b 
1/16 AA BB 
1/16 A a B b 
1/16 A a B b 
1/16 AA bb 
1/16 AA B b 
1/16 A a bb 
1/16 A a B b 
1/16 A a B b 
1/16 A a BB 
1/16 a a B b 
1/16 aa BB 
1/16 A abb 
1/16 A a B b 
1/16 a a bb 
1/16 aa B b 
A 
a 
B 
b 
F 1 x F 1 
Cây hạt xanh-nhăn 
Cây hạt vàng-trơn 
x 
G 1 
A 
a 
A 
a 
a 
a 
A 
A 
A 
a 
B 
b 
B 
b 
B 
b 
B 
B 
b 
b 
Số cặp gen dị hợp 
Số loại giao tử 
Số loại KG 
Tỉ lệ phân li KG 
Số loại KH 
Tỉ lệ phân li KH 
1 
Aa x	 Aa 
 Số cặp gen dị hợp : 
1 ( Aa ) 
Aa x	 Aa 
 Số loại giao tử : 
 2 (A ; a) 
 (A ; a) (A ; a) 
2 1 
Aa x	 Aa 
 Số loại kiểu gen : 
 3 (AA ; Aa ; aa ) 
 (AA ; Aa ; aa ) 
3 1 
Aa x	 Aa 
 Tỉ lệ phân li kiểu gen : 
 (1 : 2 : 1) 
 (1AA : 2Aa : 1aa) 
(1 : 2 : 1) 1 
Aa x	 Aa 
 Số loại kiểu hình : 
 2 (1 trội ; 1 lặn ) 
 (A- ; aa ) 
2 1 
Aa x	 Aa 
 Tỉ lệ phân li kiểu hình : 
 (3 trội : 1 lặn ) 
 (3A- : 1aa) 
(3 : 1) 1 
AaBb x	 AaBb 
 Số cặp gen dị hợp : 
2 ( Aa ; Bb) 
2 
AaBb x	 AaBb 
 Số loại giao tử : 
4 (AB ; Ab ; aB ; ab ) 
 (AB : Ab : aB : ab ) (AB : Ab : aB : ab ) 
2 2 
AaBb x	 AaBb 
 Số loại kiểu gen : 
9 (AABB ; AABb ; AAbb ) 
 (AABB ; AABb ; AAbb ; ) 
3 2 
AaBb x	 AaBb 
 Tỉ lệ phân li kiểu gen : 
 (1 : 2 : 1)(1 : 2 : 1) 
 (1AA : 2Aa : 1aa)(1BB : 2Bb : 1bb) 
(1 : 2 : 1) 2 
AaBb x	 AaBb 
 Số loại kiểu hình : 
4 (A-B- ; A-bb ; aaB - ; aabb ) 
 ( Trội-trội ; trội-lặn ; lặn-trội ; lặn-lặn ) 
2 2 
AaBb x	 AaBb 
 Tỉ lệ phân li kiểu hình : 
(3 : 1)(3 : 1) 
 (3A- : 1aa)(3B- : 1bb) 
(3 : 1) 2 
AaBbCc x	 AaBbCc 
 Số cặp gen dị hợp : 
3 ( Aa ; Bb ; Cc) 
3 
AaBbCc x	 AaBbCc 
 Số loại giao tử : 
8 (ABC ; AbC ; aBC ; ) 
 (ABC : AbC : aBC : abC)(ABc : ) 
2 3 
AaBbCc x	 AaBbCc 
 Số loại kiểu gen : 
27 (AABBCC; AABBCc ) 
 (AABBCC ; AABBCc ; AABbCC ; ) 
3 3 
AaBbCc x	 AaBbCc 
 Tỉ lệ phân li kiểu gen : 
(1 : 2 : 1)(1 : 2 : 1)(1 : 2 : 1) 
(1AA : 2Aa : 1aa)(1BB : 2Bb : 1bb) (1Cc 
(1 : 2 : 1) 3 
AaBbCc x	 AaBbCc 
 Số loại kiểu hình : 
8 (A-B-C-; A- bbC -; ) 
 (A-B- ; A-bb ; aaB - ; aabb)(C - ; cc) 
2 3 
AaBbCc x	 AaBbCc 
 Tỉ lệ phân li kiểu hình : 
(3 : 1) (3 : 1) (3 : 1) 
(9A-B- : 3A-bb : 3aaB- : 1aabb)(3C- : 1cc) 
(3 : 1) 3 
AaBbCc  x AaBbCc  
 Số cặp gen dị hợp : 
n 
n 
AaBbCc  x AaBbCc  
 Số loại giao tử : 
2 n 
 (ABC; ABc ; AbC ; abC ; abc ) 
2 n 
AaBbCc  x AaBbCc  
 Số loại kiểu gen : 
3 n 
 (AABBCC; AABBCc ; AABBcc ) 
3 n 
AaBbCc  x AaBbCc  
 Tỉ lệ phân li kiểu gen : 
(1 : 2 : 1) n 
 (1AA : 2Aa : 1aa)(1BB : 2Bb : 1bb)(1 ) 
(1 : 2 : 1) n 
AaBbCc  x AaBbCc  
 Số loại kiểu hình : 
2 n 
 (A-B-C-; A-B-cc; A- bbC ; ) 
2 n 
AaBbCc  x AaBbCc  
 Tỉ lệ phân li kiểu hình : 
(3 : 1) n 
 (3A- : 1aa)(3B- : 1bb)(3C- : 1cc)(3) 
(3 : 1) n 
BẢNG CÔNG THỨC TỔNG QUÁT CHO CÁC PHÉP LAI NHIỀU TÍNH TRẠNG 
II. Cơ sở tế bào học . 
Câu hỏi và bài tập . 
Câu 1. 
SGK. 
Câu 2. 
SGK. 
Câu 3. 
Cách 1: lai phân tích . 
Câu 4. 
2 23 . 2 23 = 2 46 cá thể khác nhau . 
Cách 2: cho F 1 tự thụ phấn . 
III. Ý nghĩa của định luật . 
 Điều khác biệt cơ bản trong sử dụng vật liệu khởi đầu ( thế hệ xuất phát ) của Menđen so với các nhà khoa học trước đó là gì . 
 Việc sử dụng dòng thuần của Menđen ở P cho kết quả về KH ở F 1 và F 2 ntn . 
Sử dụng các dòng thuần khác biệt nhau về 1, 2 hoặc vài tính trạng . 
P t/c  F 1 đồng tính trội ( dị hợp kiểu gen )  F 2 phân tính ( đa dạng KH). Nếu P khác nhau về (n) tính trạng thì F 2 sẽ tạo ra 2 n KH khác nhau , giải thích tính đa dạng của sinh giới (do có số tính trạng lớn )  Các BDTH  Trong công tác giống