Bài giảng Tiết 19: Prôtêin

Giáo viên dạy: Vò Kim Thoa TRƯỜNG THCS ĐỒNG thÞnh Môn: Sinh học 9 CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20-11 Câu 1: Kể tên các loại ARN? Nêu chức năng của chúng? Kiểm tra bài cũ Đáp án: Có 3 loại ARN: + mARN: Truyền đạt thông tin quy định cấu trúc Prôtêin cần tổng hợp. + tARN: Vận chuyển axit amin tương ứng tới nơi tổng hợp Prôtêin. + rARN: Thành phần cấu tạo nên ribôxôm, nơi tổng hợp Prôtêin. Câu 2: Một đoạn mạch ARN có trình tự các nuclêôtit như sau: - A - U - G - X - U - U - G - A - X – 	Xác định trình tự các nuclêôtit trong đoạn gen đã tổng hợp ra đoạn mạch ARN trên. Đáp án: Mạch khuôn: - T - A - X - G - A - A - X - T - G -          Mạch bổ sung: - A - T - G - X - T - T - G - A - X - CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20-11 Tiết 19 I. Cấu trúc của prôtêin: ­ Thành phần: Gồm 4 nguyên tố chính là: C, H, O, N. ? Nghiên cứu thông tin SGK mục 1: Nêu thành phần hóa học, cấu tạo của phân tử Prôtêin? ?Quan sát hình sau và trả lời các câu hỏi? +Prôtêin có tính đa dạng và đặc thù ở đặc điểm nao nữa? Cấu trúc bậc 1: + Tính đặc thù của prôtêin được thể hiện như thế nào? + Tính đặc thù thể hiện ở số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các axit amin. + Sự đa dạng do cách sắp xếp khác nhau của hơn 20 loại axitamin. Axit amin - Cấu tạo: Là một đại phân tử có khối lượng và kích thước lớn. - Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là axit amin, có hơn 20 loại axit amin khác nhau. PRÔTÊIN CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20-11 + Còn yếu tố nào xác định sự đa dạng của prôtêin ? Đặc thù ở các bậc cấu trúc. Phân tử Hêmôglôbin. Tiết 19 I. Cấu trúc của prôtêin: ­ Thành phần: Gồm 4 nguyên tố chính là: C, H, O, N. - Cấu tạo: Là một đại phân tử có khối lượng và kích thước lớn. - Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là axit amin, có hơn 20 loại axit amin khác nhau. Hình 18: Các bậc cấu trúc củaphân tử Prôtêin Trình bày các bậc cấu trúc của phân tử prôtêin ? PRÔTÊIN CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20-11 I.Cấu trúc của prôtêin : Cấu trúc bậc 1: Cấu trúc bậc 4: Cấu trúc bậc 3: Cấu trúc bậc 2: Là trình tự sắp xếp các axit amin trong chuỗi axit amin. Là chuỗi axitamin tạo các vòng xoắn lò xo đều đặn. Là hình dạng không gian 3 chiều của prôtêin do cấu trúc bậc 2 cuộn xếp tạo thành kiểu đặc trưng cho từng loại prôtêin Là cấu trúc của một số loại prôtêin gồm 2 hoặc nhiều chuỗi axit amin cùng loại hay khác loại kết hợp với nhau. Tiết 19 ­ * Các bậc cấu trúc của Prôtêin: 4 bậc + Cấu trúc bậc 1: Là chuỗi axít amin có trình tự xác định. + Cấu trúc bậc 4: Gồm hai hay nhiều chuỗi axít amin cùng loại hay khác loại kết hợp với nhau. + Cấu trúc bậc 2: Là chuỗi axít amin tạo các vòng xoắn lò xo đều đặn. + Cấu trúc bậc 3: Do cấu trúc bậc 2 cuộn xếp theo kiểu đặc trưng cho từng loại prôtêin. PRÔTÊIN ­ Thành phần: Gồm 4 nguyên tố chính là: C, H, O, N. - Cấu tạo: Là một đại phân tử có khối lượng và kích thước lớn. - Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là axit amin, có hơn 20 loại axit amin khác nhau. Phân tử Hêmôglôbin. Tiết 19 I. Cấu trúc của prôtêin: Hình 18: Các bậc cấu trúc của phân tử Prôtêin * Các bậc cấu trúc của Prôtêin: 4 bậc + Cấu trúc bậc 4: Gồm hai hay nhiều chuỗi axít amin cùng loại hay khác loại kết hợp với nhau. + Cấu trúc bậc 1: Là chuỗi axít amin có trình tự xác định. + Cấu trúc bậc 2: Là chuỗi axít amin tạo vòng xoắn lò xo đều đặn. + Cấu trúc bậc 3: Do cấu trúc bậc 2 cuộn xếp theo kiểu đặc trưng cho từng loại prôtêin. ? Qua đặc điểm cấu tạo các bậc cấu trúc của prôtêin, cho biết tính đặc trưng của prôtêin còn thể hiện qua cấu trúc không gian như thế nào? Tính đặc trưng của prôtêin còn biểu hiện ở cấu trúc bậc 3 (cuộn xếp theo kiểu đặc trưng cho từng loại prôtêin ), bậc 4(số lượng, số loại chuỗi axitamin ). ?Các em có nhận xét gì về tính đặc trưng của Prôtêin. => Mỗi phân tử Prôtêin không chỉ đặc trưng về thành phần, số lượng, trình tự sắp xếp của các axit amin mà còn đặc trưng bởi các bậc cấu trúc không gian và số chuỗi axit amin. PRÔTÊIN ­ Thành phần: Gồm 4 nguyên tố chính là: C, H, O, N. - Cấu tạo: Là một đại phân tử có khối lượng và kích thước lớn. - Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là axit amin, có hơn 20 loại axit amin khác nhau. Tiết 19 I. Cấu trúc của prôtêin: * Các bậc cấu trúc của Prôtêin: 4 bậc II. Chức năng của Prôtêin: ? Các em dựa vào thông tin mục II SGK, cho biết: Prôtêin có những chức năng gì ? ? 1. Chức năng cấu trúc 2. Chức năng xúc tác các quá trình trao đổi chất. 3. Điều hoà các quá trình trao đổi chất. ? Ngoài các chức năng trên prôtêin còn có chức năng nào khác? Là thành phần tạo nên kháng thể bảo vệ cơ thể, vận chuyển (oxi) và chuyển động của tế bào và cơ thể. Lúc cơ thể thiếu hụt Gluxit, lipit, tế bào phân giải Prôtêin để cung cấp năng lượng cho cho các hoạt động sống của tế bào và cơ thể. Vai trò truyền xung thần kinh và chống đỡ cơ học... Qua các chức năng của prôtêin em có nhận xét gì? => Prôtêin đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể. PRÔTÊIN ­ Thành phần: Gồm 4 nguyên tố chính là: C, H, O, N. - Cấu tạo: Là một đại phân tử có khối lượng và kích thước lớn. - Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là axit amin, có hơn 20 loại axit amin khác nhau. Theo em ở những bậc cấu trúc nào Pr thực hiện các chức năng chủ yếu? Bậc 3 và 4 Tiết 19 I. Cấu trúc của prôtêin: * Các bậc cấu trúc của Prôtêin: 4 bậc II. Chức năng của Prôtêin: 1.Chức năng cấu trúc 2. Chức năng xúc tác các quá trình trao đổi chất. 3. Điều hoà các quá trình trao đổi chất. => Prôtêin đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể. Các em trao đổi thảo luận các câu hỏi sau: Vì sao prôtêin dạng sợi là nguyên liệu cấu trúc rất tốt? Vì các vòng xoắn dạng sợi, được bện lại kiểu dây thừng tạo thành dây chịu lực rất tốt. 2. Nêu vai trò một số enzim đối với sự tiêu hoá thức ăn ở miệng và ở dạ dày? - Ở miệng: Amilaza biến đổi tinh bột thành đường mantozơ - Ở dạ dày: Enzim pepsin cắt prôtêin chuỗi dài thành prôtêin chuỗi ngắn ( từ 3 – 10 a xít amin) 3. Giải thích nguyên nhân của bệnh tiểu đường? Do rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy (thay đổi tỉ lệ bất thường của insulin)  tăng lượng đường trong máu. PRÔTÊIN ­ Thành phần: Gồm 4 nguyên tố chính là: C, H, O, N. - Cấu tạo: Là một đại phân tử có khối lượng và kích thước lớn. - Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là axit amin, có hơn 20 loại axit amin khác nhau. Câu 1: Tính đa dạng và tính đặc thù của prôtêin do những yếu tố nào xác định? + Tính đặc thù thể hiện ở số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các axit amin. + Prôtêin không chỉ đặc trưng về thành phần, số lượng, trình tự sắp xếp của các axit amin mà còn đặc trưng bởi các bậc cấu trúc không gian và số chuỗi axit amin. Câu 2: Vai trò quan trọng của prôtêin đối với cơ thể là gì? => Prôtêin đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể. CỦNG CỐ CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20-11 Câu 1: Bậc cấu trúc nào sau đây có vai trò chủ yếu xác định tính đặc thù của prôtêin? A- Cấu trúc bậc 1. B- Cấu trúc bậc 2. C- Cấu trúc bậc 3. D- Cấu trúc bậc 4. Câu 2: Prôtêin thực hiện được chức năng chủ yếu ở những bậc cấu trúc nào sau đây? A - Cấu trúc bậc 1 B - Cấu trúc bậc 1 và bậc 2 C - Cấu trúc bậc 3 và 4 D -Cấu trúc bậc 2 và bậc 3 Hãy đánh khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất trong các câu sau: CỦNG CỐ Tiết 19 I. Cấu trúc của prôtêin: ­ Thành phần: Gồm chủ yếu bởi các nguyên tố chính là : C, H, O, N. Cấu tạo: Là một đại phân tử có khối lượng và kích thước lớn. Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là axit amin, gồm hơn 20 loại. * Các bậc cấu trúc của Prôtêin: 4 bậc II. Chức năng của Prôtêin: 1. Chức năng cấu trúc 2. Chức năng xúc tác các quá trình trao đổi chất. 3. Điều hoà các quá trình trao đổi chất. => Prôtêin đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể. H­íng dÉn vÒ nhµ - Học bài và làm bài tập 1, 2, 3, 4 SGK trang 56. - Ôn tập kiến thức về ADN và ARN. - Nghiên cứu bài mới: “Mối quan hệ giữa gen và tính trạng”. Yêu cầu: + Đọc bài và quan sát H.19.13 Sgk. + Trình bày được mối quan hệ giữa ARN và Prôtêin. + Giải thích được mối quan hệ: Gen mARN Prôtêin Tính trạng. + Trả lời trước các câu hỏi mục lệnh Sgk. PRÔTÊIN CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20-11