Bài Giảng Tư Tưởng Hồ Chí Minh - Chương 5: Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Đảng Cộng Sản Việt Nam; Về Xây Dựng Nhà Nước Của Dân, Do Dân, Vì Dân

ính quyền, còn vấn đề cơ bản của một chính quyền là ở chỗ nó thuộc về ai, phục vụ quyền lợi cho aiThực chất là xây dựng Nhà nước của dân, do dân và vì dân1.1. Thế nào là nhà nước của dân?Hiến pháp năm 1946:Điều 1: “Nước Việt Nam là một nước dân chủ cộng hoà. Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam, không phân biệt nòi giống, gái, trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn giáo”Điều 32: “Những vịêc quan hệ đến vận mệnh quốc gia sẽ đưa ra nhân dân phán quyết”Quy định ấy thực chất là chế độ trưng cầu dân ý – một hình thức dân chủ trực tiếpNhân dân uỷ quyền cho các đại diện do mình bầu ra; đồng thời có quyền bãi miễn nếu họ tỏ ra không xứng đángNhà nước của dânDân là chủ: có quyền làm những việc mà pháp luật không cấm và có nghĩa vụ tuân theo pháp luật Nhà nước phải xây dựng thiết chế để thực thi quyền dân chủ của dânVậyCác vị đại diện, do dân cử ra, chỉ là thừa uỷ quyền của dân, là “công bộc” của dânNhưng có những “vị đại diện” lại tưởng đó là quyền của mình nên sinh ra lộng quyền, cửa quyềndẫn tới bao chuyện đau xót“Cậy thế mình ở trong ban này ban nọ, rồi ngang tàng phóng túng, muốn sao được vậy, coi khinh dư luận, không nghĩ đến dân”“Quên rằng dân bầu ra mình để làm việc cho dân, chứ không phải để cậy thế với dân”1.2. Thế nào là nhà nước do dân?Đó là nhà nước Do dân lựa chọn, bầu ra những đại biểu của mìnhDo dân ủng hộ, giúp đỡ, đóng thuếDo dân phê bình, xây dựngCác cơ quan nhà nước phảiDựa vào dânLiên hệ với dânChịu sự kiểm soát của dân“Nếu Chính phủ làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính phủ”1.3. Thế nào là nhà nước vì dân?Đó là nhà nước phục vụ lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, không có đặc quyền, đặc lợi, thực sự trong sạch, cần kiệm liêm chínhTheo Bác, chỉ có một nhà nước thực sự của dân, do dân tổ chức, xây dựng và kiểm soát thì mới có thể là nhà nước vì dân đượcTừ Chủ tịch trở xuống đều là công bộc của dânVậy nên“Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh” Tất cả cán bộ ở bất kỳ cấp nào, ngành nào cũng đều vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân, chứ không phải là quan cách mạng Để làm người thay mặt dân phải đủ Đức và Tài, phải vừa Hiền lại vừa Minh2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước2.1. Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà- Nhà nước là một bộ phận quan trọng trong kiến trúc thượng tầng, nên nó là thành tố cơ bản nhất của hệ thống chính trịBản chất GCCN của Nhà nước ta được biểu hiệnDo Đảng của GCCN lãnh đạo bằng những chủ trương, đường lối, thông qua tổ chức của mình trong Quốc hội, Chính phủ và các ngành, các cấp của Nhà nướcỞ tính định hướng đưa đất nước quá độ đi lên CNXHỞ nguyên tắc tổ chức cơ bản của nó là nguyên tắc tập trung dân chủ“Nhà nước ta phát huy dân chủ đến cao độthì mới động viên được tất cả lực lựợng của nhân dân đưa CM tiến lên. Đồng thời phải tập trung đến cao độ để thống nhất lãnh đạo nhân dân xây dựng CNXH”Chế độ nào cũng có chuyên chính. Vấn đề là ai chuyên chính với ai?Như cái hòm đựng của cải thì phải có khoáDân chủ là của quý nhất của nhân dân, chuyên chính là cái khoáThế thì dân chủ cũng cần phải có chuyên chính để giữ gìn lấy dân chủ2.2. Bản chất GCCN thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộcBiểuhiện:- Nhà nước ta ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ với sự hy sinh xương máu của bao thế hệ CM- Nhà nước ta vừa mang bản chất GCCN vừa có tính nhân dân và tính dân tộc vì nó bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của dân tộc làm nền tảng- Nhà nước ta vừa mới ra đời đã phải đảm nhiệm nhiệm vụ lịch sử là tổ chức cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện của dân tộc để bảo vệ thành quả cách mạngNhờ biết phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc, trên cơ sở liên minh công nông, do Đảng lãnh đạo mà Nhà nước ta đã đánh thắng hai đế quốc Pháp và Mỹ, giữ vững độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc, tiến lên xây dựng CNXH3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về một Nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ3.1. Xây dựng một nhà nước hợp hiếnNhà nước hợp hiến là nhà nước do nhân dân bầu raVậy nên chỉ 1 ngày sau khi đọc “Tuyên ngôn độc lập”, trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời, Bác đã đề nghị tổ chức tổng tuyển cử để lập Quốc hội rồi từ đó lập ra Chính phủTheođóNgày 20/9/1945, Bác ký sắc lệnh số 34 thành lập UB dự thảo Hiến pháp của nước VNDCCHCuộc tổng tuyển cử được tiến hành trong cả nước chỉ 4 tháng sau ngày Độc lập, đưa lực lượng chính trị của nhân dân lên cầm quyền “Chúng ta phải có một Hiến pháp dân chủ. Tôi đề nghị Chính phủ tổ chức càng sớm càng hay cuộc tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu”Bối cảnh bầu cửNam bộ chống Pháp gây hấnBắc bộ chống Tưởng gây rốiHơn 90% cử tri đi bầuHàng trăm cán bộ và đồng bào đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ bầu cửKếtquả35 đại biểu trúng cử. Phiên họp Quốc hội đầu tiên, ngày 2/3/1946 quyết định thêm 50 ghế cho VNQD Đảng, 20 ghế cho VNCM đồng minh hội3.2. Quản lý đất nước bằng pháp luật và chú trọng đưa pháp luật vào trong cuộc sốngNhà nước dân chủPháp luậtDân chủLà bà đỡ Trong khuôn khổĐảm bảo cho chính quyền vững mạnhLà Nhà nước dân chủ, thìMọi quyền dân chủ của người dân phải được thể chế hoá thành hiến pháp và pháp luậtHệ thống pháp luật phải đảm bảo cho quyền tự do, dân chủ của người dân được tôn trọng trong thực tếXây dựng một nền pháp chế XHCN đảm bảo được việc thực hiện quyền lực của nhân dân là mối quan tâm suốt đời của BácĐể có nhà nước pháp quyền, phải:Xây dựng, hoàn thiện Hiến pháp và hệ thống pháp luậtTuyên truyền Hiến pháp và pháp luật cho nhân dân biết để thực hiện“Làm sao cho dân biết hưởng quyền dân chủ, biết dùng quyền dân chủ của mình, dám nói, dám làm”3.3. Tích cực xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức của Nhà nước đủ đức và tàiChống: “Ai hẩu với mình thì dù nói không đúng cũng nghe, tài không có cũng dùng. Ai không thân với mình thì dù họ có tài cũng tìm cách dìm họ xuống, họ nói phải mấy cũng không nghe” VD: Vụ Bùi Tiến Dũng4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước trong sạch vững mạnh, hoạt động có hiệu quả4.1. Đề phòng và khắc phục những tiêu cực trong hoạt động của Nhà nước- Một là, đặc quyền đặc lợiPhải tẩy trừ thói cậy mình là người trong cơ quan chính quyền để cửa quyền, hách dịch với dân Lạm quyền để vơ vét tiền của, làm lợi cho cá nhân mìnhBa thứ “giặc” này, dù vô tình hay cố ý, đều là bạn đồng minh của thực dân, phong kiến“nó làm hỏng tinh thần trong sạch và ý chí khắc khổ của cán bộ ta. Nó phá hoại đạo đức cách mạng của ta là cần, kiệm, liêm, chính”Tội lỗi ấy cũng nặng như tội Việt gian, mật thám- Hai là, tham ô, lãng phí, quan liêu- Ba là, “tư túng”, “chia rẽ”, “kiêu ngạo”Vì, xuất phát từ nền kinh tế tiểu nông nên dân ta quen sống theo luật tục hơn là pháp luậtChẳng hạn:Lệ làng, phép nướcPhép Vua thua lệ làngLệnh ông không bằng cồng bà4.2. Tăng cường pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạngBác rất đề cao phép nước,“nhân trị” đi đôi với “pháp trị”Tự mình gương mẫu chấp hành kỷ cương phép nướcKiên trì giáo dục đạo đức cho cán bộ, đảng viên, nhất là những người có chức, có quyềnKẻ nào làm hại dân, hại nước, hại Đảng, thì dù họ là gì đi nữa, vẫn phải đưa ra xét xử theo pháp luật để giữ phép nướcVí dụ:Vụ Chu Bá Phượng, Bộ trưởng Bộ kinh tế, đại biểu của Quốc dân đảng, buôn lậu khi đi dự Hội nghị Phôngtennơblô, được đưa ra Quốc hội (11/1946)Vụ Trần Dụ Châu, Cục trưởng cục Quân nhu can tội tham ô, sống phè phỡn, trụy lạcbị xử tử hình. Trần Dụ Châu và gia đình kháng án, xin được khoan hồng. Sau nhiều trăn trở, Bác ký lệnh bác đơn của Trần Dụ Châu. Và vụ án được thi hànhIII. Xây dựng Đảng vững mạnh, xây dựng nhà nước ngang tầm nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh [3 việc]1. Chú trọng hơn nữa xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức- Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhằm thực hiện tư tưởng của Bác: “Đảng ta là đạo đức là văn minh”Đảng phải là Đảng đạo đức theo gương đạo đức Hồ Chí Minh thì mới xứng đáng vừa là người lãnh đạo, vừa là đầy tớ thật trung thành của nhân dânVăn minh có thể hiểu là trí tuệ. Đảng phải là Đảng của trí tuệ tiên phong ngang tầm thời đại thì mới đưa dân tộc giữ vững được định hướng XHCN, mới giành thắng lợi cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước- Xây dựng Đảng trên cả ba mặt:Về chính trị: có đường lối chính trị đúng đắn, có bản lĩnh vững vàng trong mọi tình huốngVề tư tưởng: lấy CN MLN, TTHCM làm nền tảng, thực tiễn VN làm điểm xuất phát, kế thừa tinh hoa văn hoá dân tộc và nhân loạiVề tổ chức: trong sạch, vững mạnh, đoàn kết, dám hy sinh vì sự nghiệp CM của Đảng và của dân tộc2. Xây dựng Nhà nước ngang tầm nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng mới2.1. Nhà nước đảm bảo quyền làm chủ thật sự của nhân dân“Dân chủ, sáng kiến, hăng hái, ba điều đó rất quan hệ với nhau. Có dân chủ mới làm cho cán bộ và quần chúng đề ra sáng kiến”Bởi vậy“Phải thật sự tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân. Tuyệt đối không được lên mặt “quan CM” ra lệnh ra oai”Thực hiện quản lý XH bằng pháp luật, theo pháp luật.Tiếp tục thể chế hoá bằng pháp luật các quyền dân chủ của người dânĐấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật. Mọi hành vi vi phạm pháp luật phải được xử lý nghiêm minh để giữ gìn “phép nước”2.2. Kiện toàn bộ máy hành chính Nhà nướcĐây là yêu cầu bức xúcKhông có nền hành chính mạnh, có hiệu lực thì đường lối, chính sách, pháp luật không thể đi vào cuộc sốngNhân dân mong được sống, làm ăn trong môi trường an ninh, trật tự, dân chủ, không bị sách nhiễu, phiền hà, hành dân là chínhNhững việc cần làm ngay:Cải cách thủ tục hành chính, ban hành và hoàn thiện chế độ công vụĐề cao trách nhiệm giải quyết khiếu kiện của dân, không đùn đẩy, “kính chuyển” vòng voSắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức theo đúng chức danh, tinh giản biên chế, chống tham nhũng3. Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nướcĐảng ta là Đảng cầm quyền. Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước Để chỉnh đốn bộ máy Nhà nước, Đảng phải tự chỉnh đốn mình. Chỉ có sự lãnh đạo của một Đảng trong sạch, vững mạnh mới đưa cải cách bộ máy nhà nước đi đến thành công