Bài giảng Vật lí Khối 10 - Bài 11: Lực hấp dẫn. Định luật vạn vật hấp dẫn (Bản hay)

KIEÅM TRA BAỉI CUế 
Caõu 1 : 
Caõu 2 : 
Phỏt biểu định luật III Niu – tơn ? 
 Đặc điểm của cặp lực và phản lực ? 
 	 Cú 3 loại lực trong cơ học 
	 	1 Lực hấp dẫn 
	2 Lực đàn hồi 
	3 Lực ma sỏt 
Mặt Trời 
Mặt Trăng 
Trái Đất 
 Chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất và của Trái Đất quanh Mặt Trời 
Chuyển động của Mặt Trăng quanh Trỏi Đất 
	Quỷ đạo của Mặt Trăng quanh Trỏi Đất hỡnh gỡ? 
Hỡnh gần trũn 
Cú gia tốc, gia tốc hướng tõm 
Chứng tỏ nú cú gia tốc khụng? 
Lực nào giữ cho Mặt Trăng quay quanh Trỏi Đất mà khụng văng ra xa Trỏi Đất ? 
Lực hấp dẫn giữa Trỏi Đất và Mặt Trăng 
Mặt Trời 
Mặt Trăng 
Trái Đất 
Bài 11: Lực hấp dẫn. 
 Định luật vạn vật hấp dẫn 
I. Lực hấp dẫn 
Tại sao trỏi tỏo khụng rơi lờn trời ? 
Hỡnh ảnh mụ tả chuyển động 
 của một số hành tinh thuộc Hệ Mặt Trời 
Bài 11: Lực hấp dẫn. 
 Định luật vạn vật hấp dẫn 
I. Lực hấp dẫn 
 Lực hấp dẫn là lực hút lẫn nhau giữa mọi vật trong vũ trụ. 
 Lực hấp dẫn tác dụng từ xa, qua khoảng không gian giữa các vật. 
II - đ ịnh luật vạn vật hấp dẫn 
1) Định luật : 
 Lực hấp dẫn giữa hai chất điểm bất kì tỉ lệ thuận với tích hai khối lượng của chúng và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng 
F hd 
F hd 
r 
m 1 
m 2 
F hd 
r 
m 1 
m 2 
2) Hệ thức: 
 F hd : Lửùc haỏp daón (N) 
 m 1 , m 2 : Khoỏi lửụùng cuỷa hai vaọt (kg) 
 r : Khoaỷng caựch giửừa hai chaỏt ủieồm (m) 
 G : Haống soỏ haỏp daón ; G  6,67.10 -11 Nm 2 /kg 2 
F hd 
F hd = G 
m 1 m 2 
r 2 
3) Đ ặc đ iểm của lực hấp dẫn : 
Là lực hút 
Đ iểm đ ặt : Đ ặt tại trọng tâm của vật(chất đ iểm ) 
Gi á của lực : là đư ờng thẳng đi qua tâm 2 vật . 
* Chú ý: Đ ịnh luật vạn vật hấp dẫn chỉ đ úng khi : 
Khoảng cách giữa hai vật rất lớn so với kích thước của chúng hoặc các vật đ ồng chất và có dạng hình cầu . 
F hd 
r 
m 1 
m 2 
F hd 
r 
Vì rất nhỏ nên nếu m nhỏ thì F hd rất nhỏ. Do đ ó ta không cảm nhận đư ợc lực hấp dẫn . 
Tại sao chúng ta không cảm nhận thấy đư ợc lực hút giữa các vật thể thông thường ? 
Vận dụng lực hấp dẫn 
ta có thể giải thích được 
hiện tượng thuỷ triều. 
P 
m 
M 
g 
Sau khi học định luật vạn vật hấp dẫn, em có thể hiểu trọng lực là gì ? 
III. Trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn 
m 
M 
R 
h 
Mặt khác, ta có : 
P = m.g 
Xét vật ở gần mặt đất ( h << R): 
 Như vậy gia tốc rơi tự do phụ thuộc vào độ cao của vật và coi là như nhau đối với các vật ở gần mặt đất. 
Củng cố bài 
1. Hãy chọn câu đúng: 
A. Lớn hơn trọng lượng của hòn đá. 
 Lực hấp dẫn do một hòn đá ở trên mặt đất tác dụng vào Trái Đất thì có độ lớn 
B. Nhỏ hơn trọng lượng của hòn đá. 
C. Bằng trọng lượng của hòn đá. 
D. Bằng 0. 
Củng cố bài 
2. Khi khối lượng của hai vật và khoảng cỏch giữa chỳng đều tăng lờn gấp đụi thỡ lực hấp dẫn giữa chỳng cú độ lớn: 
Tăng gấp đụi B. Giảm đi một nửa 
C. tăng gấp 4 D. giữ nghuyờn như cũ 
Củng cố bài 
3. Câu nào sau đây là đúng khi nói về lực hấp dẫn do Trái Đất tác dụng lên Mặt Trăng và do Mặt Trăng tác dụng lên Trái Đất ? 
A. Hai lực này cùng phương, cùng chiều. 
B. Hai lực này cùng phương, ngược chiều. 
C. Hai lực này cùng chiều, cùng độ lớn. 
D. Phương của hai lực luôn thay đổi và không trùng nhau. 
Củng cố bài 
 4. Tính lực hấp dẫn giữa hai tàu thủy : mỗi tàu có khối lượng 100 000 tấn khi chúng ở cách nhau 50 m . Lực đó có làm cho chúng tiến lại gần nhau không? 
Củng cố bài 
5. Moọt vaọt khoỏi lửụùng 1 kg, ụỷ treõn maởt ủaỏt coự troùng lửụùng 10 N. Khi chuyeồn ủoọng tụựi moọt ủieồm caựch taõm Traựi ẹaỏt 2R (R laứ baựn kớnh Traựi ẹaỏt ) thỡ noự coự troùng lửụùng baống bao nhieõu niutụn ? 
A. 1 N.	 B. 2,5 N. 
C. 5 N.	 D. 10 N. 
Củng cố bài 
6. Muốn lực hút giữa hai vật giảm đi một nữa th ì khoảng cách giữa hai vật tăng lên bao nhiêu lần ? 
	A . 4 lần 	B. 2 lần 
	C . lần 	D. 1 lần 
Bài 11: Lực hấp dẫn. 
 Định luật vạn vật hấp dẫn 
I. Lực hấp dẫn 
 Lực hấp dẫn là lực hút lẫn nhau giữa mọi vật trong vũ trụ. 
II. Định luật vạn vật hấp dẫn 
1. Định luật: (SGK) 
2. Hệ thức : 
III. Trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn 
Nếu h << R thì : 
Bài tập về nhà: 
Bài 5, 6, 7 (SGK - tr 70) 
Đọc trước bài: Lực đàn hồi của lò xo. 
 Định luật Húc