Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 17: Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song (Chuẩn kiến thức)

BÀI 17 – TIẾT 28 
CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT 
 CHỊU TÁC DỤNG CỦA HAI LỰC VÀ 
CỦA BA LỰC KHÔNG SONG SONG (T2/2) 
Kiểm tra bài cũ 
Câu 1: hãy trình bày cách xác định trọng tâm của vật rắn mỏng phẳng ? 
II. CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA 
BA LỰC KHÔNG SONG SONG 
1. Thí nghiệm: 
F 2 
F 1 
F = - P 
P 
O 
G 
- Các em có nhận xét gì về giá của ba lực? 
Ba giá của ba lực cùng nằm trong một mặt phẳng 
và cắt nhau tại điểm O 
Có những lực nào 
tác dụng lên vật ? 
Lực căng dây F 1 , F 2 
và trọng lực P 
- Vật này đứng yên thì tổng ba lực trên sẽ như thế nào? 
Thì F 1 + F 2 + P = 0 
O 
2.Quy tắc tổng hợp hai lực có giá đồng quy 
F 2 
F 1 
- Các em hãy quan sát cách xác 
định lực F = F 1 + F 2 rồi đưa ra quy tắc 
 Muốn tổng hợp hai lực có giá đồng quy tác dụng lên một vật rắn: 
 + trước hết ta phải trượt hai vectơ lực đó trên giá của chúng đến điểm đồng quy. 
 + rồi áp dụng quy tắc hình bình hành để tìm hợp lực. 
F = F 1 + F 2 
3. Điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực 
không song song: 
F 2 
F 1 
F = - P 
P 
Các em có nhận xét gì về giá, độ lớn 
và chiều của F và P 
Hai lực này cùng giá, cùng độ lớn 
 nhưng ngược chiều. 
Dựa vào các đặc điểm này các em 
hãy cho biết điều kiện cân bằng của 
một vật rắc chịu tác dụng của ba lực 
không song song? 
Điều kiện cân bằng của một vật chịu tác 
 dụng của 3 lực không song song . 
 - Ba lực đó phải có giá đồng phẳng và đồng quy. 
 - Hợp lực của 2 lực đó phải cân bằng với lực thứ 3 . 
F 1 + F 2 = - F 3 
Ví dụ: Một quả cầu có trọng lượng P = 40N được treo vào tường nhờ 1 sợi dây hợp với mặt tường một góc = 30 o . Bỏ qua ma sát ở chỗ tiếp xúc giữa quả cầu và tường. Hãy xác định lực căng của dây và phản lực của tường lên quả cầu. 
T 
O 
P 
N 
T 
O 
P 
N 
30 0 
30 0 
cos 30 0 cos30 0 0,866 
P 40 40 
N = P.tg 30 0 = 40.tg30 o 
 = 23,1 N 
Từ đkiện cân bằng ta có: 
P + N + T = 0 
Theo hình ta có: 
T= = = 
= 46,18 N 
CŨNG CỐ 
Nêu điều kiện cân bằng của một vật rắn chịu tác dụng 
của hai lực? 
2.Trọng tâm của vật rắn là gì? 
3. Trình bày cách xác định trọng tâm của vật rắn phẳng, 
mỏng bằng thực nghiệm. 
4. Nêu quy tắc tổng hợp hai lực đồng quy? 
5. Điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba 
lực không song song 
Câu 1: Phát biểu nào sau đây là SAI khi nói về 
trọng tâm của một vật rắn 
A. Có thể trùng với tâm đối xứng của vật 
B. Phải là một điểm trên vật 
C. Có thể ở trên trục đối xứng của vật 
D. Phụ thuộc sự phân bố khối lượng của vật 
Câu 2: Phát biểu nào sau đây là chưa chính xác? 
Vật nằm cân bằng dưới tác dụng của hai lực thì hai lực này cùng phương, ngược chiều và có độ lớn bằng nhau. 
B. Vật nằm cân bằng dưới tác dụng của hai lực thì hai 
lực này cùng giá, ngược chiều và cùng độ lớn. 
C. Trọng tâm của bản kim loại hình chữ nhật nằm tại 
 tâm (giao điểm hai đường chéo) của hình chữ nhật đó. 
D. Vật treo vào dây nằm cân bằng thì dây treo có 
phương thẳng đứng và đi qua trọng tâm G của vật.