Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 28: Cấu tạo chất. thuyết động học phân tử chất khí

5 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là phân tử. 
Các phân tử chuyển động không ngừng. 
Các phân tử chuyển động càng nhanh thì nhiệt độ của vật càng cao. 
Nhắc lại kiến thức đã học ở lớp 8 về cấu tạo chất ? 
 Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân tử. 
 Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách. 
 Các nguyên tử, phân tử chuyển động không ngừng. 
 Nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
6 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là phân tử. 
Các phân tử chuyển động không ngừng. 
Các phân tử chuyển động càng nhanh thì nhiệt độ của vật càng cao. 
Tại sao các chất được cấu tạo từ các phân tử riêng biệt và chuyển động không ngừng thì các vật như ( cái bút, viên phấn...) không rã thành những phần tử riêng biệt mà cứ giữ nguyên hình dạng của nó ? 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
7 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
 Nếu các phân tử cấu tạo nên vật chuyển động không ngừng thì tại sao vật không bị rã ra thành từng phần tử riêng rẽ mà lại có thể giữ được hình dạng và thể tích của chúng ? 
Các phân tử tương tác với nhau bằng lực hút và lực đẩy phân tử. Độ lớn của lực phụ thuộc vào khoảng cách giữa các phân tử. 
* Lực hút phân tử . 
* lực đẩy phân tử 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
8 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
 Các phân tử tương tác nhau bằng lực hút và lực đẩy. 
- Khoảng cách nhỏ so với kích thước phân tử thì F đẩy > F hút 
- Khoảng cách lớn so với kích thước phân tử thì F hút > F đẩy 
- Khoảng cách rất lớn so với kích thước phân tử thì tương tác = 0 
Độ lớn của lực hút và lực đẩy giữa các phân tử phụ thuộc như thế nào vào khoảng cách giữa các phân tử ? 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
9 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
 Các phân tử tương tác nhau bằng lực hút và lực đẩy. 
- Khoảng cách nhỏ so với kích thước phân tử thì F đẩy > F hút 
- Khoảng cách lớn so với kích thước phân tử thì F hút > F đẩy 
- Khoảng cách rất lớn so với kích thước phân tử thì tương tác = 0 
Tại sao cho hai thỏi chì mặt đáy phẳng đã được mài nhẵn tiếp xúc với nhau thì chúng lại hút nhau ? Tại sao hai mặt không được mài nhẵn thì lại không hút nhau ? 
Thảo luận trả lời C1 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
10 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
 Các phân tử tương tác nhau bằng lực hút và lực đẩy. 
- Khoảng cách nhỏ so với kích thước phân tử thì F đẩy > F hút 
- Khoảng cách lớn so với kích thước phân tử thì F hút > F đẩy 
- Khoảng cách rất lớn so với kích thước phân tử thì tương tác = 0 
Tại sao cho hai thỏi chì mặt đáy phẳng đã được mài nhẵn tiếp xúc với nhau thì chúng lại hút nhau ? Tại sao hai mặt không được mài nhẵn thì lại không hút nhau ? 
Thảo luận trả lời C1 
- Vì khỏang cách giữa các phân tử lớn nên các phân tử hút nhau 
- Vì khỏang cách giữa các phân tử rất lớn nên các phân tử không hút nhau 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
11 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
Phân tử coi như quả cầu nhỏ 
Liên kết 2 phân tử như 1 lò xo 
1. Lò xo bị giãn có xu hướng co lại : lực liên kết là lực hút 
2. Lò xo bị nén có xu hướng giãn ra : lực liên kết là lực đẩy 
3. Lò xo tự nhiên các phân tứ có k/cách sao cho lực hút và đẩy cân bằng nhau 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
12 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
Tại sao có thể sản xuất thuốc viên bằng cách nghiền nhỏ dược phẩm rồi cho vào khuôn ép mạnh? 
Nếu bẻ đôi viên thuốc thì rồi dùng tay ép sát 2 mảnh lại thì 2 mảnh không thể dính liền với nhau 
Thảo luận trả lời C2 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
13 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
Tại sao có thể sản xuất thuốc viên bằng cách nghiền nhỏ dược phẩm rồi cho vào khuôn ép mạnh? 
Nếu bẻ đôi viên thuốc thì rồi dùng tay ép sát 2 mảnh lại thì 2 mảnh không thể dính liền với nhau 
Thảo luận trả lời C2 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
14 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
3. Các thể rắn, lỏng, khí 
Tại sao nước đá, nước và hơi nước đều được cấu tạo từ cùng một loại là phân tử nước. Nhưng chúng lại tồn tại ở các thể khác nhau như vậy ? 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
15 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
3. Các thể rắn, lỏng, khí 
Tại sao nước đá, nước và hơi nước đều được cấu tạo từ cùng một loại là phân tử nước. Nhưng chúng lại tồn tại ở các thể khác nhau như vậy ? 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
16 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
3. Các thể rắn, lỏng, khí 
 Các chất tồn tại ở những trạng thái nào ? Lấy ví dụ tương ứng ? 
 Nêu những điểm khác biệt giữa những trạng thái đó ? 
 Khoảng cách của các phân tử ở mỗi trạng thái như thế nào? 
+ Thể Khí (Hơi nước, không khí, ) 
+ Thể Lỏng (nước, xăng, dầu, ) 
+ Thể Rắn (nước đá, gỗ, ) 
- Thể khí không có hình dạng xác định và luôn có thể tích của bình chứa. 
- Thể rắn có thể tích và hình dạng xác định. 
- Thể lỏng không có hình dạng riêng mà có hình dạng của phần bình chứa nó và có thể tích xác định. 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
17 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
 Những điều đã học về cấu tạo chất. 
 Lực tương tác phân tử 
3. Các thể rắn, lỏng, khí 
- Ở thể khí các phân tử ở xa nhau, lực tương tác yếu, chất khí không có thể tích và hình dạng riêng. Chất khí có thể tích chiếm toàn bộ bình chứa, có thể nén dễ dàng. 
- Ở thể rắn các phân tử ở gần nhau, lực tương tác rất mạnh, chất rắn có thể tích và hình dạng riêng xác định. 
- Ở thể lỏng lực tương tác giữa các phân tử lớn hơn ở thể khí nhưng nhở hơn thể rắn, chất lỏng có thể tích xác định có hình dạng của phần bình chứa nó do tác dụng của trọng lực. Hoặc khi tác dụng của những lực cân bằng thì có dạng hình cầu. 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
18 
Mai Đại Phương – 47A 
I. Cấu tạo chất 
3. Các thể rắn, lỏng, khí 
Các thể 
Kho¶ng c¸ch ph©n tö 
RÊt nhá 
RÊt nhá 
RÊt lín 
Lùc t­¬ng t¸c ph©n tö 
Thể rắn 
Thể lỏng 
Thể khí 
RÊt lín. Liªn kÕt mäi ph©n tö 
Lín. Liªn kÕt c¸c ph©n tö ë gÇn nhau 
Hçn lo¹n kh«ng ngõng 
ChuyÓn ®éng ph©n tö 
Dao ®éng quanh VTCB cè ®Þnh 
Dao ®éng quanh VTCB dÞch chuyÓn 
RÊt nhá 
S¾p xÕp ph©n tö 
RÊt trËt tù. T¹o m¹ng tinh thÓ 
Cã trËt tù nh­ng ch­a chÆt chÏ. 
Hoµn toµn hçn ®én 
H×nh d¹ng 
Cã h×nh d¹ng riªng x¸c ®Þnh 
Cã h×nh d¹ng b×nh chøa 
Cã h×nh d¹ng cña toµn b×nh chøa 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
19 
Mai Đại Phương – 47A 
II.Thuyết động học phân tử chất khí: 
 Nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử chất khí 
Các em hãy quan sát và cho biết nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử khí ? 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
20 
Mai Đại Phương – 47A 
II.Thuyết động học phân tử chất khí: 
 Nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử chất khí 
Các bạn hãy quan sát và cho biết nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử khí ? 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
21 
Mai Đại Phương – 47A 
II.Thuyết động học phân tử chất khí: 
 Nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử chất khí 
Các em hãy quan sát và cho biết nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử khí ? 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
22 
Mai Đại Phương – 47A 
II.Thuyết động học phân tử chất khí: 
 Nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử chất khí 
 Chất khí được cấu tạo từ các phân tử có kích thước rất nhỏ so với khoảng cách giữa chúng. 
 Các phân tử khí chuyển động hỗn loạn không ngừng; chuyển động này càng nhanh thì nhiệt độ chất khí càng cao. 
 Khi chuyển động hỗn loạn các phân tử khí va chạm với nhau và va chạm vào thành bình. 
 Khi vô số phân tử va chạm lên thành bình tác dụng lên thành bình một lực đáng kể. Lực này gây áp suất của chất khí lên thành bình. 
Các bạn hãy quan sát và cho biết nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử khí ? 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
23 
Mai Đại Phương – 47A 
II.Thuyết động học phân tử chất khí: 
 Nội dung cơ bản của thuyết động học phân tử chất khí 
 Khí lý tưởng 
 Chất khí trong đó các phân tử được coi là các chất điểm và chỉ tương tác khi va chạm gọi là khí lí tưởng. 
 Không khí và các chất khí ở điều kiện bình thường về nhiệt độ và áp suất cũng có thể coi là khí lí tưởng. 
Khí lý tưởng là gì ? 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
24 
Mai Đại Phương – 47A 
Củng cố, vận dụng 
Câu 1 : Tính chất nào sau đây không phải là của phân tử vật chất ở thể khí ? 
A. Chuyển động hỗn độn và không ngừng. 
B. Chuyển động hỗn độn và va chạm vào thành bình gây ra áp suất lên thành bình. 
C. Chuyển động hỗn độn xung quanh các vị trí cân bằng cố định. 
D. Chuyển động hỗn độn và giữa hai lần va chạm quỹ đạo của phân tử khí là đường thẳng. 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
25 
Mai Đại Phương – 47A 
Củng cố, vận dụng 
Câu 2 : Câu nào sau đây nói về lực tương tác phân tử là không đúng ? 
A. Lực phân tử chỉ đáng kể khi các phân tử ở rất gần nhau. 
B. Lực hút phân tử có thể nhỏ hơn lực đẩy phân tử. 
C. Lực hút phân tử không thể lớn hơn lực đẩy phân tử. 
D. Lực hút phân tử có thể bằng lực đẩy phân tử. 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
26 
Mai Đại Phương – 47A 
Dặn dò 
 Học bài, làm bài tập trong SGK trang 154, 155. 
 Chuẩn bị bài mới "Quá trình đẳng nhiệt. Định luật Bôi-lơ - Ma-ri-ốt" 
 Chất khí có những trạng thái nào ? 
 Thế nào là quá trình đẳng nhiệt ? 
 Nội dung định luật Bôi-lơ - Ma-ri-ốt 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
27 
Mai Đại Phương – 47A 
Chân thành cảm ơn! 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
28 
Mai Đại Phương – 47A 
 4/2/2009 11:02:24 PM 
29 
Mai Đại Phương – 47A