Bài giảng Vật lí Lớp 10 - Bài 34: Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình (Bản chuẩn kiến thức)

CHƯƠNG VII 
CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG 
SỰ CHUYỂN THỂ 
Tiết 58 – Bài 34 
CHẤT RẮN KẾT TINH 
CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
I. CHẤT RẮN KẾT TINH 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
1. Cấu trúc tinh thể 
I. CHẤT RẮN KẾT TINH 
 Cấu trúc tinh thể hay tinh thể là cấu trúc tạo ởi các hạt ( nguyên tử , phân tử , ion ) liên kết chặt chẽ với nhau bằng những lực tương tác và sắp xếp theo một trình tự hìh học không gian xác định gọi là mạng tinh thể , trong đó mỗi hạt luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó . 
 Chất rắn có cấu trúc tinh thể được gọi là chất rắn kết tinh ( hay chất rắn tinh thể ) 
Các tinh thể của cùng một chất thì có chung dạng hình học nhưng có thể có kích thước khác nhau tùy thuộc vào quá trình hình thành tinh thể diễn ra nhanh hay chậm , tốc độ kết tinh càng nhỏ tinh thể có kích thước lớn 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
I. CHẤT RẮN KẾT TINH 
Ví dụ : Tinh thể muối ăn 
I. CHẤT RẮN KẾT TINH 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh 
- Các chất rắn kết tinh được cấu tạo cùng một loại hạt nhưng có cấu trúc tinh thể không giống nhau thì tính chất vật lí của chúng cũng khác nhau . 
- Mỗi chất rắn kết tinh ( ứng với một cấu trúc tinh thể ) có một nhiệt độ nóng chảy ( hoặc động đặc ) ở nhiệt độ xác định 
- Chất rắn kết tinh có thể là đơn tinh thể hoặc đa tinh thể 
+ Chất đơn tinh thể có tính dị hướng , tức là tính chất vật lí của nó không giống nhau theo các hướng khác nhau trong tinh thể 
+ Chất đa tinh thể có tính đẳng hướng , tức là những tính chất vật lí của nó đều giống nhau theo mọi hướng trong tinh thể 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
I. CHẤT RẮN KẾT TINH 
3. Ứng dụng củacác chất rắn kết tinh : 
SGK 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
II. CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
 - Chất rắn vô định hình là những chất không có cấu trúc tinh thể , do đó không có dạng hình học xác định 
- Chất rắn vô định hình có tính đẳng hướng và không có nhiệt độ nóng chảy xác định 
Lưu ý: 
 Một số chất rắn như lưu huỳnh , đường  có thể tồn tại ở dạng tinh thể hoặc vô định hình . 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
CỦNG CỐ 
Câu 1: Phân loại chất rắn theo cách nào dưới đây là đúng ? 
A. Chất rắn tinh thể và chất rắn vô định hình 
B. Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình 
C. Chất rắn đa tinh thể và chất rắn vô định hình 
D. Chất rắn đơn tinh thể và chất rắn đa tinh thể 
Tiết 58 – Bài 34: CHẤT RẮN KẾT TINH – CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
CỦNG CỐ 
Câu 2: 
Cấu trúc tinh thể có đặc điểm là : 
A. Dị hướng 
B. Đẳng hướng 
C. Tuần hoàn trong không gian 
D. Nóng chảy ở nhiệt độ xác định