Bài giảng Vật lý 8 - Tiết 30: Đối lưu – Bức xạ nhiệt

KIỂM TRA BÀI CŨCõu 1: Thế nào là sự dẫn nhiệt? So sỏnh tớnh dẫn nhiệt của cỏc chất: rắn, lỏng, khớ ?Trả lời: sự truyền nhiệt năng từ phần này sang phần khỏc của một vật hay từ vật này sang vật khỏc gọi là sự dẫn nhiệt. - Chất rắn dẫn nhiệt tốt nhất. Chất lỏng và chất khớ dẫn nhiệt kộm. Trong chất rắn, kim loại dẫn nhiệt tốt nhất.KIỂM TRA BÀI CŨCõu 2: Trong cỏc cỏch sắp xếp vật liệu dẫn nhiệt từ tốt hơn đến kộm hơn sau đõy cỏch nào đỳng. A. Đồng, nước, thủy ngõn, khụng khớ B. Đồng, thủy ngõn, nước, khụng khớ. C. Thủy nhõn, đồng, nước, khụng khớ. D. Khụng khớ, nước, thủy ngõn, đồngHỡnh 22.3PlayPlayHỡnh 23.1Hãy nờu sự khác nhau trong cỏch làm hai thí nghiợ̀m sau ?Hỡnh 22.3PlayMiếng sỏpĐun ở trờn miệng ống , nước ở miệng ống sôi nhưng cục sáp ở dưới đỏy ống không núng chảy . Vỡ nước dẫn nhiệt kộm.Hỡnh 22.3PlayHỡnh 23.1Đun ở dưới đỏy ống , cục sáp ở trờn miệng ống cú núng chảy không ?*Hóy quan sỏt mụ hỡnh và nờu tờn cỏc dụng cụ cần thiết để làm thớ nghiệm ?1. Thớ nghiệm. Hỡnh 22 .1Dụng cụ : Giỏ thớ nghiệmCốc đốt đựng nước, gúi thuốc tớmNhiệt kế, kẹp vạn năng Đốn cồn, lưới tản nhiệt, giỏ đỡ cốcTiến hành thớ nghiệm. Dựng ngọn lửa đốn cồn đốt dưới đỏy cốc nước chỗ đặt gúi thuốc tớm và quan sỏt xem hiện tượng gỡ xảy ra với nước và nhiệt kế. Tiết 30 : Đối lưu – bức xạ nhiệtI. Đối lưu:I. Đối lưu:1. Thí nghiệm:* Trả lời câu hỏi:C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hỗn độn theo mọi phương? Nhiệt độ và nhiệt năng của nước thay đổi như thế nào ?C1: Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống và nhiệt độ của cả khối nước tăng, nhiệt năng của nước tăng.Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtC2 :Tại sao nước lại di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống làm nhiệt độ của cả khối nước tăng, nhiệt năng của nước tăng?C2: Lớp nước ở dưới được ngọn lửa truyền nhiệt nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nhẹ hơn nổi lên còn lớp nước lạnh hơn, nặng hơn chỡm xuống, rồi lớp nước ở dưới lại được ngọn lửa truyền nhiệt nóng lên . Cứ như vậy tạo thành nước núng đi lờn và dũng nước lạnh hơn đi xuống (gọi là dòng đối lưu) làm nhiệt độ cả khối nước tăng, nhiệt năng của nước tăng.I. Đối lưu:1. Thí nghiệm:* Trả lời câu hỏi:Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtI. Đối lưu:1. Thí nghiệm:* Nhận xét:Sự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành cỏc dũng đối lưu như trong thớ nghiệm gọi là sự đối lưu. Sự đối lưu cũng xảy ra trong chất khớ. Đõy cũng chớnh là sự truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khớ.Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệt2. Kết luận : Sự đối lưu là sự truyền nhiệt năng bằng cỏc dũng chất lỏng hoặc chất khớ.- Đối lưu là hỡnh thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khớ.3. Vận dụng:C4: Quan sát TN và mô tả hiện tượng xảy ra khi ta đốt nến và hương. I. Đối lưu:1. Thí nghiệm:2. Kết luận:Tiết 30: Đối lưu – bức xạ nhiệtHỡnh 23.3Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtKhi đốt nến, khụng khớ ở quanh ngọn nến núng lờn, di chuyển lờn trờn, dũng khụng khớ lạnh ở bờn kia tấm bỡa theo khe hở sang phớa ngọn nến kộo theo cả khúi hươngC4: I. Đối lưu:1. Thí nghiệm:2. Trả lời câu hỏi:3. Vận dụng:3. Vận dụng: Giải thích: Với lớp không khí ở dưới nóng lên trước nở ra, trọng lượng riêng của nó nhỏ hơn lớp không khí ở trên => lớp không khí nóng chuyển động lên trên, lớp không khí lạnh chỡm xuống tạo thành dòng đối lưu.I. Đối lưu:1. Thí nghiệm:2. Trả lời câu hỏi:Tiết 30: Đối lưu – bức xạ nhiệtPlayHỡnh 23.1Miếng sỏpChỉ trong thời gian ngắn cục sáp đã nóng chảy.Nước đã truyền nhiệt bằng cách nào ?Nước đã truyền nhiệt từ ngọn lửa đến miếng sỏp bằng hỡnh thức đối lưu3. Vận dụng:I. Đối lưu:1. Thí nghiệm:2. Trả lời câu hỏi: C5: Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun từ phía dưới? Muốn đun nóng chất lỏng, chất khí phải đun từ dưới để phần ở dưới nóng lên trước, nhẹ hơn chuyển động lờn trờn cũn phần ở trên lạnh hơn, nặng hơn đi xuống tạo thành dũng đối lưu.Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệt Trong chân không và chất rắn không xảy ra đối lưu vỡ trong chân không khụng cú hạt vật chất, cũn trong chất rắn cỏc hạt vật chất không thể chuyển động tạo thành các dòng đối lưu.2. Kết luận: Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí.3. Vận dụng:I. Đối lưu:1. Thí nghiệm:2. Kết luận:C6: Trong chân không và trong chất rắn có xảy ra đối lưu không? Tại sao?Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtNgoài lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, khoảng không gian còn lại giữa Trái Đất và Mặt Trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu. Vậy năng lượng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng cách nào?I. Đối lưu:Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtII. Bức xạ nhiệt:Hà duy chungPlayAB1. Thớ nghiệm:I. Đễ́I LƯU:II. BỨC XẠ NHIỆT:Quan sỏt mụ hỡnh và kể tờn cỏc dụng cụ thớ nghiệm ?Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtĐoỏn xem hiện tượng gỡ xảy ra với giọt nước màu khi dựng ngọn lửa đốn cồn đốt ngang bờn của bỡnh cầu ?II. Bức xạ nhiệt:I. Đối lưu:1. Thí nghiệm: ABHãy dự đoán hiện tượng gỡ xảy ra với giọt nước màu khi ta lấy miếng gỗ chắn giữa nguồn nhiệt và binh cầu?Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtQuan sỏt thớ nghiệm xem dự đoỏn của cỏc bạn đỳng hay sai ?II. Bức xạ nhiệt:I. Đối lưu:1. Thí nghiệm: C7: Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B khi đốt đốn mà khụng cú tấm gỗ chắn chứng tỏ điều gỡ?AB* Trả lời câu hỏi: Giọt nước màu dịch chuyển về B chứng tỏ không khí trong bỡnh nóng lên, nở ra hay nhiệt năng của khụng khớ trong bỡnh tăng lờn.Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtTrở lại Vật lý 8PlayABBài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtABC8: Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gi? Miếng gỗ có tác dụng gi? Giọt nước màu dịch chuyển lại đầu A chứng tỏ không khí trong bỡnh cầu đã lạnh đi. Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bỡnh cầu. Điều này chứng tỏ nhiệt được truyền từ đèn đến bỡnh cầu theo đường thẳng.II. Bức xạ nhiệt:I. Đối lưu:1. Thí nghiệm: * Trả lời câu hỏi:Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtABC9: Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới binh có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao?II. Bức xạ nhiệt:I. Đối lưu:1. Thí nghiệm: 2. Kết luận:Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệt- Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bỡnh không phải là dẫn nhiệt vỡ không khí dẫn nhiệt kém. Cũng không phải là đối lưu vỡ nhiệt được truyền theo đường thẳng. Cỏch truyền nhiệt này gọi là sự bức xạ nhiệt.AB* Trả lời câu hỏi: Bức xạ nhiệt là hỡnh thức truyền nhiệt năng bằng cỏch phỏt ra cỏc tia nhiệt đi thẳng. Vật có bề mặt càng xù xi và màu càng sẫm thi hấp thụ tia nhiệt càng nhiều. Vật có bề mặt càng nhẵn và màu càng sáng thi hấp thụ tia nhiệt càng ít. III. Vận dụng:C10: Tại sao trong thí nghiệm hinh 23.4 binh chứa không khí lại được phủ muội đen? Binh được phủ muội để tăng khả năng hấp thụ tia nhiệtII. Bức xạ nhiệt:I. Đối lưu:ABBài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtC11: Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen? Về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen để giảm sự hấp thụ các tia nhiệt.III. Vận dụng:II. Bức xạ nhiệt:I. Đối lưu:Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtABC12: Hóy chọn từ thớch hợp cho cỏc ụ trống ở bảng 32.1ChấtRắnLỏngKhớChõn khụngHỡnh thức truyền nhiệt chủ yếuDẫn nhiệtĐối lưuBức xạ nhiệtĐối lưuBảng 32.1Bài 23: Đối lưu – bức xạ nhiệtI. Đối lưu:II. Bức xạ nhiệt:III. Vận dụng:Đối lưu và bức xạ nhiệt trong thiờn nhiờn, Và sức tàn phỏ của núVũi rồng do hiện tượng đối lưu tạo raĐối lưu - bức xạ nhiệt trong thiờn nhiờn và sức tàn phỏ của núVũi rồng do lửa chỏy tạo raĐối lưu - bức xạ nhiệt trong thiờn nhiờn Và sức tàn phỏ của núVũi rồng tàn phỏ tại Mỹ- Sống và làm việc lõu trong cỏc phũng kớn khụng cú đối lưu khụng khớ sẽ cảm thấy rất oi bức, khú chịu.- Biện phỏp GDMT: + Tại nhà mỏy, nhà ở, nơi làm việc cần cú biện phỏp để khụng khớ lưu thụng dễ dàng (bằng cỏc ống khúi).+ Khi xõy dựng nhà ở cần chỳ ý đến mật độ nhà và hành lang giữa cỏc phũng, cỏc dóy nhà đảm bảo khụng khớ được lưu thụng.Đối lưu - bức xạ nhiệt trong thiờn nhiờn và ứng dụng trong kỹ thuật, đời sốngSử dụng năng lượng mặt trời?Đốn kộo quõnứng dụng hiện trượng đối lưu?* Phớch (bỡnh thuỷ) là một bỡnh thuỷ tinh hai lớp. Giữa hai lớp thuỷ tinh này là chõn khụng để ngăn cản sự dẫn nhiệt. Hai mặt đối diện của hai lớp thuỷ tinh được trỏng bạc để phản xạ cỏc tia nhiệt trở lại nước đựng trong phớch. Phớch được đậy nỳt thật kớn để ngăn cản sự truyền nhiệt bằng đối lưu ra bờn ngoài. Nhờ đú mà phớch giữ được nước núng lõu dài.Cể THỂ EM CHƯA BIẾT Cỏc em học thuộc phần ghi nhớ . Đọc phần cú thể em chưa biết Làm bài tập 22.1 đến 22.15 Làm lại tất cả cỏc bài tập từ bài 19 – 23 HƯỚNG DẪN VỀ NHÀchỳc cỏc thầy cụ giỏo mạnh khoẻchỳc cỏc em học tập tốt