Bài giảng Vật lý 9 - Bài 27: Lực điện từ

Bài 27 LỰC ĐIỆN TỪ(5 phuùt)? Haõy neâu thí nghieäm chöùng toû doøng ñieän coù taùc duïng töø.KIỂM TRA BÀI CŨACaêng moät ñoaïn daây daãn song song vôùi truïc cuûa moät kim nam chaâm ñöôïc ñaët treân trụ nhoïn, cho doøng ñieän chaïy qua daây daãn thì kim nam chaâm bò leäch. Thí nghieäm chöùng toû doøng ñieän coù taùc duïng töøÑAÙP AÙN? Nam châm có những ứng dụng nào trong thực tế.? Trong y học nam châm còn được dùng để làm gì.Nam châm được ứng dụng rộng rãi trong thực tế như: được dùng để chế tạo loa điện, rơle điện từ, chuông báo động và nhiều thiết bị tự động khác.Trong y học các bác sĩ sử dụng nam châm lấy các mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt bệnh nhân. Tiết 31 – Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪI. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện.1. Thí nghieäm (H 27.1 – sgk/ 73)Ñoùng công taéc K. Quan saùt xem hieän töôïng gì xảy ra vôùi ñoaïn daây daãn ABMaéc maïch ñieän nhö hình veõ. Ñoaïn daây thaúng AB naèm trong töø tröôøng cuûa moät nam chaâm.ADòng điện tác dụng lực từ lên kim nam châm, vậy ngược lại nam châm có tác dụng lực từ lên dòng điện hay không? 20134A+-+ -KABABI. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện1. Thí nghieäm (H27.1- sgk/73) Đóng công tắc K: dây dẫn AB lệch khỏi vị trí ban đầu.? Ñoùng công taéc K. Quan saùt xem hieän töôïng gì xaåy ra vôùi ñoaïn daây daãn ABC1: Hieän töôïng ñoù chöùng toû ñieàu gì?-> Chöùng toû, ñoaïn daây daãn AB chòu taùc duïng cuûa moät löïc naøo ñoù.? Qua thí nghieäm treân, ta ruùt ra ñöôïc keát luaän gì 2. Keát luaän:Töø tröôøng taùc duïng löïc leân ñoaïn daây daãn AB coù doøng ñieän chaïy qua ñaët trong töø tröôøng. Lực đó gọi là lực điện từ.Tiết 31 – Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪTrả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài: ? Dòng điện tác dụng lực từ lên kim nam châm, vậy ngược lại nam châm có tác dụng lực từ lên dòng điện hay không.- Dòng điện tác dụng lực từ lên kim nam châm (thí nghiệm Ơ- xtét: H22.1-sgk/61). Ngược lại nam châm cũng tác dụng lực từ lên dây dẫn có dòng điện đặt trong từ trường của nó (thí nghiệm: H27.1- sgk/73) ->Lực đó gọi là lực điện từ.I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện.II. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái.1. Chieàu cuûa löïc ñieän töø phuï thuoäc vaøo yeáu toá naøo?Thí nghieäm (H27.1-sgk/73) Đổi chiều dòng điện qua AB hoặc đổi chiều đường sức. Töø tröôøng taùc duïng löïc leân ñoaïn daây daãn AB coù doøng ñieän chaïy qua ñaët trong töø tröôøng. Lực đó được gọi là lực điện từ. Tiết 31 – Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪ20134A+-+ -KABAB20134A-++ -KABAB20134A-++ -KABABQua 2 thí nghieäm treân, ta ruùt ra ñöôïc keát luaän gì ?1. Chieàu cuûa löïc ñieän töø phuï thuoäc vaøo những yeáu toá naøo?a. Thí nghieäm:b. Kết luận:Chiều của lực từ taùc duïng leân daây daãn AB phuï thuoäc vaøo chieàu doøng ñieän chaïy trong daây daãn vaø chieàu cuûa ñöôøng söùc töø.2. Quy taéc baøn tay traùi: I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện.II. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái.Tiết 31 – Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪ1. Chieàu cuûa löïc ñieän töø phuï thuoäc vaøo yeáu toá naøo?Chiều của lực từ taùc duïng leân daây daãn AB phuï thuoäc: - chieàu doøng ñieän chaïy trong daây daãn - chieàu cuûa ñöôøng söùc töø2. Quy taéc baøn tay traùi:Quy tắc bàn tay tráiĐặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiều lực điện từ. I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện.II. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái.Tiết 31 – Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪ20134A-++ -KABABIII. Vận dụng:C2: aùp duïng quy taéc baøn tay traùi, xaùc ñònh chieàu doøng ñieän chaïy qua ñoaïn daây daãn AB trong H27.3 I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện.II. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái.Tiết 31 – Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪBATrong đoạn dây AB, dòng điện có chiều đi từ B đến AFTiết 31 – Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪC2: aùp duïng quy taéc baøn tay traùi, xaùc ñònh chieàu doøng ñieän chaïy qua ñoaïn daây daãn AB trong H27.3C2: Trong ñoaïn daây AB, doøng ñieän coù chieàu ñi töø B ñeán A.C3: Xaùc ñònh chieàu ñöôøng söùc töø cuûa nam chaâm treân hình 27.4 I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện.II. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái.III. Vận dụng:BAF Ñöôøng söùc töø cuûa nam chaâm coù chieàu ñi töø döôùi leân treân.C2: Trong ñoaïn daây AB, doøng ñieän coù chieàu ñi töø B ñeán A.C3: Xaùc ñònh chieàu ñöôøng söùc töø cuûa nam chaâm treân hình 27.4C3: Ñöôøng söùc töø cuûa nam chaâm coù chieàu ñi töø döôùi leân treân. I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện.II. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái.III. Vận dụng:NSTiết 31 – Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪTiết 31 – Bài 27. LỰC ĐIỆN TỪC4: Biểu diễn lực điện từ tác dụng lên các đoạn AB, CD của khung dây dẫn có dòng điện chạy qua trong hình 27.5a, b, c. Các cặp lực điện từ tác dụng lên AB và CD trong mỗi trường hợp có tác dụng gì đối với khung dây? I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện.II. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái.III. Vận dụng:BACD Hình a : Cặp lực từ F1 F2 tác dụng lên AB và CD làm cho khung dây quay theo chiều kim đồng hồ . Hình b: Cặp lực từ F1, F2 tác dụng lên AB và CD không có tác dụng làm khung quay .BACDHình c: Cặp lực từ F1 F2 tác dụng lên AB và CD làm cho khung dây quay ngược chiều kim đồng hồ . ? Nhắc lại quy tắc bàn tay trái.? Sử dụng quy tắc bàn tay trái để làm gì.- Xác định chiều lực điện từ tác dụng lên dây dẫn có dòng điện đặt trong từ trường khi biết chiều dòng điện và chiều đường sức (C4).- Xác định chiều dòng điện khi biết chiều lực điện từ tác dụng lên dây dẫn và chiều đường sức (C2).- Xác định chiều đường sức (hay cực của nam châm) khi biết chiều lực điện từ tác dụng lên dây dẫn và chiều dòng điện chạy qua dây dẫn (C3). Một số ứng dụng trong đời sống và sản xuất Dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường và không song song với đường sức từ thì chịu tác dụng của lực điện từ.Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn phụ thuộc vào chiều dòng điện và chiều đường sức từ.Quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ.GHI NHỚ:CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT???Trong tivi, máy tính  để điều khiển hướng đi của chùm tia electron đến màn hình, người ta cho chùm tia đi qua từ trường của hai cặp nam châm điện (NC1 và NC2) đặt vuông góc với nhau. Nhờ thay đổi chiều của từ trường mà chùm tia electron (E) có thể bị lệch lên trên, xuống dưới hoặc sang phải, sang trái.Động cơ điệnNếu đưa liên tục dòng điện vào trong khung dây thì khung dây sẽ liên tục chuyển động quay trong từ trường của nam châm, như thế ta sẽ có một động cơ điện. Nguyên tắc hoạt động và cấu tạo của động cơ điện như thế nào? Bài học sau sẽ giúp chúng ta làm sáng tỏ điều đó. Học thuộc ghi nhớ (sgk/75). Làm lại các C, bài tập 27.1-27.5 (sbt) Đọc: “Có thể em chưa biết” Chuẩn bị bài: “ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU”HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ