Chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí Lớp 12

ng caùch naêm töø naêm ñaàu ñeán naêm cuoái . 
	 Caên cöù vaøo soá lieäu % ñaõ cho hoaëc soá lieäu ñaõ chuyeån ñoåi töø soá lieäu thoâ sang soá %, laàn löôït veõ ñaïi löôïng thöù 1 töø döôùi leân, sau ñoù veõ ñaïi löôïng thöù 3 töø treân xuoáng (cô caáu coù 3 thaønh phaàn ); neáu: cô caáu coù 4 thaønh phaàn, veõ laàn löôït ñaïi löôïng thöù 1, thöù 2 töø döôùi leân, ñaïi löôïng thöù 4 töø treân xuoáng ). Caùch veõ caùc giaù trò cuûa töøng ñaïi löôïng qua caùc naêm töông töï nhö caùch veõ ñoái vôùi bieåu ñoà ñöôøng ( duøng caùc chaám ghi nhôù sau ñoù noái caùc chaám laïi vôùi nhau ) . 
THÖÏC HAØNH ÑÒA LÍ 
A / VEÕ BIEÅU ÑOÀ : 
LUYỆN TẬP 
Tuesday, April 26, 2022 
124 
Naêm 
1976 
1980 
1983 
1985 
1987 
1989 
1990 
1992 
1994 
1995 
1996 
Hnaêm 
185 
327 
523 
601 
638 
544 
542 
584 
656 
717 
694 
L.Naêm 
189 
256 
334 
478 
575 
625 
657 
698 
852 
903 
1107 
* Baøi 1 
	Cho baûng soá lieäu sau : baûng dieän tích caây coâng nghieäp laâu naêm vaø haøng naêm cuûa nöôùc ta thôøi kì 1976 - 1996 ( Ñôn vò tính : nghìn ha ) : 
a./ Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå hieän söï thay ñoåi cô caáu dieän tích caây coâng nghieäp laâu naêm vaø haøng naêm cuûa nöôùc ta thôøi kì 1976 - 1996 . 
b./ Nhaän xeùt vaø giaûi thích nguyeân nhaân cuûa söï thay ñoåi ñoù . 
Tuesday, April 26, 2022 
125 
	 	 a./ Loaïi-daïng bieåu ñoà: bieåu ñoà mieàn kheùp kín (%) 
	 b./ Nhaän xeùt vaø giaûi thích : 
	  Nhaän xeùt : 
	- 76 - 96 toång dieän tích caây coâng nghieäp taêng khaù nhanh 474.000 ha taêng leân 1.801.000 ha ( taêng 3,8 laàn ) 
	- Trong ñoù dieän tích caây coâng nghieäp haøng naêm taêng töø : 185.000 leân 694.000 ha( taêng 3,75 laàn ) ; caây coâng nghieäp laâu naêm taêng töø : 289.000 leân 1.107.000 ha ( taêng 3,83 laàn ) . 
	- Tæ troïng dieän tích caây coâng nghieäp laâu naêm vaø haøng naêm trong cô caáu caùc loaïi caây coâng nghieäp coù thay ñoåi . 
	- 80 - 87 dieän tích caây coâng nghieäp haøng naêm chieám öu theá ; töø 1989 thì tæ troïng dieän tích caây coâng nghieäp haøng naêm giaûm daàn vaø nhoû hôn tæ troïng dieän tích caây coâng nghieäp laâu naêm . 
	  Giaûi thích : 
	- Do bieán ñoäng cuûa thò tröôøng xuaát khaåu . 
	- Chính saùch ñaåy maïnh phaùt trieån caây coâng nghieäp vaø vieäc ña daïng hoùa cô caáu caùc loaïi caây coâng nghieäp ( caây coâng nghieäp laâu naêm ) . 
Tuesday, April 26, 2022 
126 
 Loaïi caây 
Dieän tích ( Nghìn ha ) 
Giaù trò saûn löôïng ( Tæ ñoàng ) 
1985 
1990 
1992 
1985 
1990 
1992 
Laâu naêm 
470 
657 
698 
622 
714 
843 
Haøng naêm 
601 
542 
584 
781 
898 
1060 
* Baøi 2: 
Cho baûng soá lieäu sau :Baûng dieän tích vaø saûn löôïng caây coâng nghieäp : 
	a./ Veõ bieåu ñoà so saùnh dieän tích vaø saûn löôïng caây coâng nghieäp laâu naêm vaø caây coâng nghieäp haøng naêm cuûa nöôùc ta qua caùc naêm. 
	b./ Nhaän xeùt vaø giaûi thích veà söï thay ñoåi dieän tích vaø giaù trò saûn löôïng cuûa caùc loaïi caây coâng nghieäp cuûa nöôùc ta qua caùc naêm . 
Tuesday, April 26, 2022 
127 
BIEÅU ÑOÀ SO SAÙNH DIEÄN TÍCH VAØ SAÛN LÖÔÏNG CAÙC CAÂY COÂNG NGHIEÄP 
( 1985 / 1990 / 1992 ) 
Tuesday, April 26, 2022 
128 
	 b./ Nhaän xeùt vaø giaûi thích : 
	  Nhaän xeùt : 
	- Töø 1985 - 1992 dieän tích vaø saûn löôïng cuûa 2 loaïi caây ñeàu taêng 
+ Caây laâu naêm : dieän tích taêng 1,46 laàn, saûn löôïng taêng: 1,35 laàn 
+ Caây haøng naêm : giaù trò saûn löôïng taêng khaù nhanh nhöng dieän tích laïi giaûm 3 % so vôùi naêm 1985 . 
+ Dieän tích troàng caây coâng nghieäp laâu naêm taêng daàn vaø ñeán naêm 1992 vöôït dieän tích troàng caây coâng nghieäp haøng naêm . 
 Giaûi thích : 
- Giaù trò saûn löôïng caây coâng nghieäp haøng naêm taêng vaø luoân cao hôn caây coâng nghieäp laâu naêm .Söï phaùt trieån nhanh cuûa saûn xuaát caây coâng nghieäp laø do thò tröôøng, 1 soá caây coâng nghieäp coù giaù trò kinh teá cao ( mía, laïc, ñoã töông ) phaùt trieån maïnh ñaõ ñöa giaù trò saûn löôïng caây coâng nghieäp haøng naêm taêng nhanh hôn . 
- Dieän tích troàng caây coâng nghieäp laâu naêm taêng nhieàu so vôùi caây haøng naêm nhöng giaù trò nhoû hôn laø do söï khoâng oån ñònh giaù caû caùc caây coâng nghieäp ( caø pheâ, cao su ... ) ôû thò tröôøng theá giôùi .	 	 
Tuesday, April 26, 2022 
129 
Naêm 
Dieän tích gieo troàng (nghìn ha ) 
Saûn löôïng caø pheâ (nghìn taán ) 
1980 
22.5 
8.4 
1985 
44.7 
12.3 
1990 
119.3 
92.0 
1995 
186.4 
218.0 
1997 
270.0 
400.2 
1998 
370.6 
409.3 
* Baøi 3 
Cho baûng soá lieäu sau: baûng dieän tích vaø saûn löôïng caø pheâ nhaân nöôùc ta :1980 - 1998 : 
	 	a./ Veõ bieåu ñoà theå hieän dieän tích gieo troàng vaø saûn löôïng caø pheâ nhaân cuûa nöôùc ta thôøi kì 1980 - 1998 . 
	b./ Phaân tích caùc nhaân toá taïo ra söï phaùt trieån maïnh veà saûn xuaát caø pheâ trong thôøi gian treân .Moái quan heä giöõa dieãn bieán veà dieän tích vaø saûn löôïng . 
Tuesday, April 26, 2022 
130 
a./ Veõ bieåu ñoà: bieåu ñoà keát hôïp 
BIEÅU ÑOÀ DIEÄN TÍCH VAØ SAÛN LÖÔÏNG CAØ PHEÂ VIEÄT NAM 
( 1980 - 1998 ) 
* Löu yù ( bieåu ñoà naøy chöa chia khoaûng caùch naêm )! 
Tuesday, April 26, 2022 
131 
	 b./ Nhaân toá : 
	- Nguoàn taøi nguyeân doài daøo ( ñaát - nöôùc - khí haäu ... ). 
	- Chính saùch ñaåy maïnh phaùt trieån caây coâng nghieäp chuû ñaïo cho xuaát khaåu, trong ñoù coù caây caø pheâ .Taùc ñoäng cuûa coâng nghieäp cheá bieán .Taùc ñoäng cuûa hoaït ñoäng thöông maïi vaø thò tröôøng . 
	  Moái quan heä dieãn bieán dieän tích vaø saûn löôïng caø pheâ : 
	- Dieän tích vaø saûn löôïng ñeàu taêng . 
	- 80 - 85 dieän tích taêng nhanh, saûn löôïng taêng chaäm : ñoù laø do taêng dieän tích nhöng nhieàu dieän tích chöa cho thu hoaïch ( caø pheâ laø caây laâu naêm : 3 - 5 naêm môùi cho thu hoaïch ) . 
	- 85 - 98 : saûn löôïng taêng nhanh hôn so vôùi dieän tích: ñoù laø do dieän tích gieo troàng ôû giai ñoaïn tröôùc baây giôø ñaõ cho thu hoaïch vôùi naêng suaát cao vaø oån ñònh . 
Tuesday, April 26, 2022 
132 
* Baøi 4 
Cho baûng soá lieäu sau: baûng giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp phaân theo caùc vuøng ôû nöôùc ta naêm 1995 Ñôn vò tính (tæ ñoàng ) 
Caùc vuøng 
Giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp 
Trung du - mieàn nuùi phía Baéc 
1824.9 
ÑB soâng Hoàng 
4077.8 
Baéc Trung Boä 
1021.5 
Nam Trung Boä 
1478.8 
Taây Nguyeân 
354.3 
Ñoâng Boä 
12862.7 
ÑB soâng Cöûu Long 
3207.7 
a./ Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå hieän cô caáu giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp phaân theo vuøng cuûa nöôùc ta naêm 1995. 
(Veõ bieåu ñoø so saùnh giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp cuûa caùc vuøng naêm 1995) 
b./ Nhaän xeùt vaø giaûi thích söï phaân hoùa ñoù . 
Tuesday, April 26, 2022 
133 
( 1995 ) 
 BIEÅU ÑOÀ CÔ CAÁU GIAÙ TRÒ SLCN PHAÂN THEO VUØNG CUÛA NÖÔÙC TA 
 ( 1995 ) 
a./ Veõ bieåu ñoà: 
Bieåu ñoà hình troøn: 
Bieåu ñoà coät thanh ngang 
Tuesday, April 26, 2022 
134 
	 b./ Nhaän xeùt vaø giaûi thích : 
- Giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp phaân theo vuøng khoâng ñeàu : coù 4 möùc ñoä : 
+ Raát cao : ÑNB 
+ Cao : ÑBSH vaø ÑBSCL 
+ Trung bình : PB , BTB , NTB 
+ Thaáp : Taây Nguyeân 
- Coù söï phaân hoùa laø do caùc vuøng khaùc nhau veà vò trí ñòa lí, taøi nguyeân, lao ñoäng (LÑ coù kæ thuaät), cô sôû haï taàng ,CSVC- KT , caùc lí do khaùc ( coù theå neâu cuï theå 1 vaøi vuøng so saùnh ) . 
Tuesday, April 26, 2022 
135 
	 IV > Hoaøn thieän moät bieåu ñoà : 
	  Moãi moät bieåu ñoà thoâng thöôøng goàm coù 3 phaàn 
	 - Teân cuûa bieåu ñoà. 
	 - Phaàn thöïc hieän veõ . 
	 - Chuù giaûi cho bieåu ñoà. 
	 Teân cuûa bieåu ñoà thöôøng naèm treân bieåu ñoà ,vieát chöõ in ñöùng, vieát 2 doøng, doøng ñaàu tieân ghi noäi dung cuûa bieåu ñoà vaø ñòa ñieåm( phaïm vi khoâng gian); doøng thöù 2 ghi thôøi gian. Löu yù neân ghi ngaén goïn, chính giöõa bieåu ñoà; Ví duï : 
BIEÅU ÑOÀ - GIA TAÊNG DAÂN SOÁ - VIEÄT NAM 
	 ( 1930 - 1998 ) 
- “Gia taêng daân soá” laø : noäi dung theå hieän cuûa bieåu ñoà 
	- “ Vieät Nam “ laø : ñòa ñieåm (phaïm vi khoâng gian ) 
	- “1930 - 1998 “ laø : thôøi gian . 
Tuesday, April 26, 2022 
136 
 Phaàn thöïc hieän veõ , yeâu caàu thöïc hieän ñaày ñuû caùc noäi dung sau : 
- Ñoái vôùi bieåu ñoà ñoà thò, treân truïc tung ghi : teân ñaïi löôïng ( Soá daân, saûn löôïng luùa, bình quaân saûn löôïng luùa, dieän tích;ñôn vò tính ( trieäu ngöôøi, trieäu taán, kg/ng, nghìn ha,) Treân truïc hoaønh ghi ñôn vò naêm, vôùi ñaày ñuû caùc naêm ( coù chia khoaûng caùch naêm ). Treân ñöôøng ñoà thò, öùng vôùi caùc naêm, ghi caùc trò soá cuûa ñaïi löôïng ( coù theå laø soá % hoaëc laø soá tuyeät ñoái tuyø theo soá lieäu ñaõ cho ) . 
- Ñoái vôùi bieåu ñoà coät, treân truïc tung vaø truïc hoaønh ghi töông töï nhö ñoái vôùi bieåu ñoà-ñoà thò; treân ñaàu moãi coät ghi caùc trò soá cuûa ñaïi löôïng (soá tuyeät ñoái hoaëc soá %) . 
- Ñoái vôùi bieåu ñoà hình troøn, trong moãi dieän tích hình reõ quaït, ghi caùc trò soá cho töøng ñaïi löôïng theo giaù trò %; ví duï : 56 %, 32% , 27 % Ghi soá chæ thôøi gian (naêm) xuoáng döôùi hình troøn. 
- Ñoái vôùi bieåu ñoà keát hôïp ,ta laøm töông töï nhö ñoái vôùi bieåu ñoà - ñoà thò vaø bieåu ñoà coät ( chuù yù ghi caû 2 trò soá cho 2 ñaïi löôïng laø ñöôøng vaø coät ) . 
- Ñoái vôùi bieåu ñoà mieàn, treân truïc tung vaø truïc hoaønh ghi töông töï nhö bieåu ñoà - ñoà thò ,trong bieåu ñoà mieàn treân caùc ñöôøng - ñoà thò ta ghi caùc trò soá ( giaù trò %) cho taát caû caùc ñaïi löôïng . 
Tuesday, April 26, 2022 
137 
 	  Phaàn chuù giaûi cho bieåu ñoà ,yeâu caàu thöïc hieän nhö sau : 
- Ñuùng quy ñònh cho töøng loaïi bieåu ñoà : 
Coù bao nhieâu ñaïi löôïng thì coù baáy nhieâu kí hieäu töông öùng, caùc kí hieäu phaûi baèng nhau veà kích thöôùc, ñöôïc saép xeáp thöù töï töø treân xuoáng döôùi thaúng haøng vôùi nhau . 
- Caùc kí hieäu luoân luoân coù chöõ vieát ñi keøm ñeå laøm roõ kí hieäu ; ví duï : 
- Caùc kí hieäu caàn söû duïng maøu saéc hoaëc gaïch neàn ñeå phaân bieät caùc ñaïi löôïng khaùc nhau ,caùc kí hieäu ôû baûng chuù giaûi phaûi töông öùng vôùi kí hieäu theå hieän trong bieåu ñoà .