Chuyên đề: "Dạy tập làm văn Lớp 4 như thế nào để đáp ứng dược yêu cầu đổi mới" - Dương Thị Hạnh

      Muèn ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh th× chñ c«ng lµ ng­êi thÇy. Mçi giê d¹y, gi¸o viªn ph¶i cã hÖ thèng c©u hái trong tõng bµi tËp, c©u hái ph¶i cã tÝnh chÊt gîi më ®Ó mäi ®èi t­îng häc sinh trong líp  ®Òu cã thÓ tr¶ lêi ®­îc vµ ph¶i ®éng viªn kÞp thêi khi häc sinh cã tiÕn bé, ®Æc biÖt lµ häc sinh trung b×nh vµ häc sinh yÕu (dï lµ mét tiÕn bé nhá). VÝ dô:  Khi d¹y bµi “ LuyÖn tËp ph¸t triÓn c©u chuyÖn ” ( TuÇn 8 )B. Néi dung chuyªn ®Ò5. Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong giê häc. §Ó ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh, gi¸o viªn cÇn chó ý tíi mäi ®èi t­îng häc sinh. Muèn vËy, gi¸o viªn cÇn ph¶i ph©n ®Þnh theo nhiÒu møc ®é ( YÕu, TB, Kh¸. Giái ) ®Ó cã c¸ch tæ chøc d¹y, häc ph¸t huy, khÝch lÖ tÊt c¶ häc sinh häc tËp.IV. BiÖn ph¸p thùc hiÖn d¹y TËp lµm v¨n líp 4 ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míi Lóc nµy, gi¸o viªn g¹ch d­íi nh÷ng tõ ng÷ chØ thêi gian vµ ®Þnh h­íng cho häc sinh kh¸, giái : ë ®o¹n 1, lÇn Va- li- a ®­îc ®i xem xiÕc Êy lµ lÇn nµo? Häc sinh  kh¸ nªu “ Mïa Gi¸ng sinh n¨m Êy, Va- li - a ®­îc ... ” Häc sinh giái cã thÓ ®¶o trËt tù nªu: “ Va- li–a ®­îc bè mÑ cho ®i xem xiÕc ®óng vµo ngµy Gi¸ng sinh ®Ó chóc mõng em trßn 11 tuæi ”. B. Néi dung chuyªn ®ÒBµi tËp 1: Dùa vµo cèt truyÖn “ Vµo nghÒ ”, h·y viÕt l¹i c©u më ®Çu cho tõng ®o¹n v¨n ( ®· cho ë tiÕt tËp lµm v¨n. TuÇn 7 ). Häc sinh trung b×nh cã thÓ nªu: 1) Mét lÇn, Va – li – a ®­îc bè mÑ cho ®i xem xiÕc ... 2) Råi mét h«m, em xin bè mÑ cho ghi tªn häc nghÒ ....            3) ThÕ lµ tõ ®ã, em lµm viÖc trong chuång ngùa ....            4) ThÕ råi còng ®Õn ngµy, em ®­îc biÓu diÔn .....Gi¸o viªn ph¶i khen ngay vµ khuyÕn khÝch ®Ó c¸c em lµm tiÕp..IV. BiÖn ph¸p thùc hiÖn d¹y TËp lµm v¨n líp 4 ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míiB. Néi dung chuyªn ®Ò6. Phèi kÕt hîp c¸c ho¹t ®éng ngoµi giê lªn líp ®Ó tÝch luü vèn hiÓu biÕt vµ båi d­ìng t©m hån giµu c¶m xóc cho c¸c em. Mçi v¨n b¶n tËp lµm v¨n mµ häc sinh s¶n sinh ®­îc ( ë h×nh thøc nãi hay viÕt ) ®Òu thÓ hiÖn rÊt râ vèn thùc tÕ cña häc sinh. Do ®ã gi¸o viªn ph¶i tæ chøc tèt c¸c tiÕt  ho¹t ®éng ngo¹i kho¸, c¸c tiÕt häc dµnh cho ®Þa ph­¬ng ë c¸c m«n §¹o ®øc,TN&XH ... , sinh ho¹t §éi thiÕu niªn. sao nhi ®ång, c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸, TDTT, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin nh­ ch­¬ng tr×nh ph¸t thanh häc ®­êng, ®äcs¸ch b¸o ë th­ viÖn, truyÒn thanh, truyÒn h×nh, c¸c tiÕt chµo cê hµng tuÇn .... cho tÊt c¶ häc sinh ®­îc tham gia ®Ó c¸c em cã c¬ héi tÝch luü  kinh nghiÖm sèng vµ vËn dông khi lµm v¨n.Tãm l¹i: Trong mét giê TËp lµm v¨n, gi¸o viªn biÕt tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh ( theo tõng ®èi t­îng ) th× tiÕt häc sÏ trë nªn sinh ®éng vµ tù häc sinh cã thÓ rót ra kiÕn thøc cÇn ghi nhí ®Ó vËn dông vµo thùc hµnh nãi – viÕt v¨n ngµy mét tèt h¬n.IV. BiÖn ph¸p thùc hiÖn d¹y TËp lµm v¨n líp 4 ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míiB. Néi dung chuyªn ®Ò §Ó ®¸p øng yªu cÇu trªn, chóng t«i ®· phèi kÕt hîp chÆt chÏ víi gi¸o viªn tæng phô tr¸ch, gi¸o viªn phô tr¸ch th­ viÖn, gi¸o viªn d¹y h¸t nh¹c,... ®Ó tæ chøc tèt c¸c tiÕt: Chµo cê,ThÓ dôc, H¸t nh¹c, tæ chøc tèt c¸c buæi nãi chuyÖn truyÒn th«ng vµo nh÷ng ngµy lÔ lín 20/11, 22/12, 19/5 .... , tæ chøc ®äc s¸ch b¸o ë th­ viÖn cã hiÖu qu¶. Tæ chøc c¸c Héi thi v¨n nghÖ, TDTT, c©u l¹c bé v¨n th¬, víi néi dung nh­: KÓ chuyÖn, ®äc th¬, h¸t, diÔn kÞch, tiÓu phÈm, s¸ng t¸c th¬ v¨n.  VÝ dô: Häc sinh ®­îc ®i tham quan : Danh lam th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö , ®­îc nghe gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ phong tôc cña ®Þa ph­¬ng, qua ti vi... gióp c¸c em cã kü n¨ng quan s¸t, hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ cuéc sèng ®ã lµ c¸c kiÕn thøc ®Ó häc tèt c¸c tiÕt tËp lµm v¨n  trao ®æi ý kiÕn, giíi thiÖu ho¹t ®éng.  IV. BiÖn ph¸p thùc hiÖn d¹y TËp lµm v¨n líp 4 ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míi  Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p chóng t«i ®· tiÕn hµnh ¸p dông trong d¹y – häc TËp lµm v¨n líp 4 ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míi cña nhµ tr­êng. B­íc ®Çu ®· ®em l¹i kÕt qu¶ kh¶ thi vÒ chÊt l­îng d¹y cña gi¸o viªn vµ chÊt l­îng häc cña häc sinh. ** * ViÖc tæ chøc tèt c¸c ho¹t ®éng ngoµi giê lªn líp cã t¸c ®éng tèt tíi d¹y häc TËp lµm v¨n  trong nhµ tr­êng bëi nã cung cÊp cho häc sinh nh÷ng hiÓu biÕt sinh ®éng tõ thÕ giíi hiÖn thùc vµ c¸c em ®­îc c¶m nhËn thËt b»ng c¸c gi¸c quan. Qua ®ã häc sinh cã thÓ dïng tõ ng÷ chuÈn, s¶n sinh c©u v¨n hay,  ®o¹n v¨n hay vµ bµi v¨n ®Æc s¾c l«i cuèn ng­êi nghe, ng­êi ®äc. B. Néi dung chuyªn ®ÒIV. BiÖn ph¸p thùc hiÖn d¹y TËp lµm v¨n líp 4 ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míi Trong khi võa thùc hiÖn nghiªn cøu võa ¸p dông gi¶ng d¹y, chóng t«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t chÊt l­îng cña häc sinh ë hai thêi ®iÓm kh¸c nhau vµ kÕt qu¶ thu ®­îc nh­ sau : - LÇn thø nhÊt vµo cuèi th¸ng 9 n¨m 2005 víi bµi TËp lµm v¨n miÖng vµ yªu cÇu tr×nh bµy viÕt. §Ò bµi: KÓ l¹i c©u chuyÖn Nµng tiªn èc, kÕt hîp t¶ ngo¹i h×nh nh©n vËt. - KÕt qu¶ chóng t«i thu ®­îc nh­ sau: Qua qu¸ tr×nh võa nghiªn cøu chuyªn ®Ò, võa ¸p dông vµo thùc tÕ gi¶ng d¹y ë khèi líp 4. Chóng t«i ®Òu thÊy ®­îc vai trß cña viÖc d¹y TËp lµm v¨n theo h­íng ®æi míi vµ tÇm quan träng cña viÖc d¹y tèt c¸c ph©n m«n trong m«n TiÕng ViÖt còng nh­ c¸c m«n häc kh¸c trong ch­¬ng tr×nh tiÓu häc ®Ó bæ trî cho ph©n m«n TËp lµm v¨n líp 4. Còng qua nghiªn cøu chuyªn ®Ò chóng t«i nhËn thÊy, chuyªn ®Ò kh«ng nh÷ng chØ ¸p dông ®­îc víi khèi líi 4 mµ cßn ¸p dông ®­îc víi tÊt c¶ c¸c khèi trong toµn tr­êng. C. kÕt luËnI. kÕt qu¶KÕt qu¶ qua kh¶o s¸t cho thÊy tØ lÖ häc sinh ®¹t trung b×nh cao häc sinh yÕu vÉn cßn. Do vèn sèng, vèn hiÓu biÕt cßn Ýt nªn néi dung bµi viÕt cßn khu«n s¸o, c©u v¨n ch­a béc lé ®­îc c¶m xóc khi nãi vµ viÕt. C. kÕt luËnI. kÕt qu¶LípSè häc sinhGiáiKh¸TBYÕu4A2364111834A1398161414A3365121724A436210213Tæng sè14719(12,9%)49(33,3%)70(47,6%)9(6,1%)     Khi ¸p dông viÖc ®æi c¸ch gi¶ng d¹y theo chuyªn ®Ò ®· nghiªn cøu ë trªn chóng t«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t lÇn thø hai vµo th¸ng 11 n¨m 2005 víi ®Ò bµi: KÓ l¹i c©u chuyÖn em ®· ®­îc nghe hoÆc ®­îc ®äc vÒ mét ng­êi cã lßng nh©n hËu. KÕt qu¶ kh¶o s¸t nh­ sau: C. kÕt luËnI. kÕt qu¶LípSè häc sinhGiáiKh¸TBYÕu4A2367181014A139132064A336101974A43652182Tæng sè14735(23,8%)78(53,1%)31(21,1%)3(2,0%)    KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy tuy kÕt qu¶ ch­a ph¶i lµ cao, nh­ng sù chuyÓn biÕn cña häc sinh ®· râ. Cô thÓ khi chÊm bµi chóng t«i thÊy, bµi viÕt cña c¸c em cã bè côc râ rµng, lêi lÏ cña c©u v¨n ch©n thùc nh­ng vÉn m­ît mµ, c¸ch kÓ ®· cã sù s¸ng t¹o vµ ®· cã c¶m xóc thùc sù trong khi kÓ. KÕt qu¶ trªn còng ®· chøng minh ®­îc chuyªn ®Ò cña chóng t«i ®· ®i ®óng h­íng chØ ®¹o cña nhµ tr­êng vµ cña Phßng gi¸o dôc ®· ®Æt ra cho tr­êng tõ ®Çu n¨m häc. C. kÕt luËnI. kÕt qu¶Ii. bµi häc kinh nghiÖmTõ nh÷ng kÕt qu¶ ®­îc nªu trªn, chóng t«i rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm sau: 1. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®a d¹ng phong phó. Gi¸o viªn ph¶i tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®a d¹ng vµ phong phó ®Ó dÉn d¾t, ®­a häc sinh vµo nh÷ng t×nh huèng cã vÊn ®Ò mét c¸ch nhÑ nhµng, kh¬i dËy vµ kÝch thÝch ®Ó häc sinh chñ ®éng mét c¸ch tÝch cùc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng, häc sinh tù t×m tßi, kh¸m ph¸ ®Ó lÜnh héi tri thøc.C. kÕt luËnIi. bµi häc kinh nghiÖm Khi tæ chøc c¸c ho¹t ®éng gi¸o viªn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tÊt c¶ häc sinh cïng ®­îc ho¹t ®éng, häc tËp. Chó träng ph­¬ng ph¸p d¹y häc c¸ nh©n, nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt cña häc sinh ®Ó ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p gióp häc sinh söa ch÷a kÞp thêi, ®ång thêi kÝch thÝch vµ ®éng viªn c¸c thµnh tÝch cña häc sinh ®· ®¹t ®­îc. 2. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn kh¶ n¨ng tù häc cña häc sinh.Tù häc lµ kü n¨ng quan träng nhÊt cÇn h×nh thµnh ë ng­êi häc, nÕu häc sinh kh«ng cã kü n¨ng tù häc th× kiÕn thøc cña c¸c em kh«ng ph¸t triÓn nhanh, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o rÊt h¹n chÕ v× phÇn lín l­îng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm øng xö, kinh nghiÖm giao tiÕp c¸c em ®Òu ph¶i tù häc trong cuéc sèng. MÆt kh¸c, x· héi hiÖn ®¹i ®ang biÕn ®æi nhanh, víi sù bïng næ th«ng tin, khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh­ vò b·o th× viÖc häc sinh ph¶i tù häc ®Ó cËp nhËt th«ng tin hµng ngµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt (häc sinh cã nhiÒu vèn kiÕn thøc ®Ó ¸p dông khi lµm v¨n). Do ®ã, gi¸o viªn cÇn h­íng dÉn häc sinh c¸ch lÊy th«ng tin qua viÖc ®äc s¸ch, xem truyÒn h×nh, c¸ch quan s¸t thÕ giíi xung quanh vµ ghi chÐp nh÷ng th«ng tin .C. kÕt luËnIi. bµi häc kinh nghiÖm3. Linh ho¹t trong ph­¬ng ph¸p vµ øng xö  S­ ph¹m. Trong ho¹t ®éng d¹y häc, sù chuÈn bÞ chu ®¸o cña ng­êi gi¸o viªn trong viÖc thiÕt kÕ bµi d¹y lµ hÕt søc cÇn thiÕt, nh­ng viÖc sö dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p vµ øng xö  s­ ph¹m, ®Ó thÝch øng víi hoµn c¶nh thùc tÕ ®ang diÔn ra trong tiÕt d¹y lµ yÕu tè quan träng cho sù thµnh c«ng cña bµi d¹y. MÆt kh¸c, viÖc gi¸o viªn linh ho¹t trong viÖc phèi hîp nhiÒu ph­¬ng ph¸p vµ øng xö  s­ ph¹m nhanh, sÏ gióp cho häc sinh ®ì nhµm ch¸n, cã høng thó häc tËp, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu gi¸o dôc c¸ biÖt vµ líp häc ®«ng ng­êi. Muèn vËy, mçi gi¸o viªn ph¶i th­êng xuyªn th¨m líp, dù giê, rót kinh nghiÖm ®Ó tù ®¸nh gi¸ ­u – khuyÕt ®iÓm cña m×nh trong gi¶ng d¹y vµ häc tËp kinh nghiÖm cña ®ång nghiÖp ®Ó phÊn ®Êu d¹y tèt h¬n. §Æc biÖt ph¶i n©ng cao chÊt l­îng c¸c buæi sinh ho¹t chuyªn m«n, tù nghiªn cøu c¸c m« ®un, tù häc ®Ó n©ng cao chuyªn m«n nghiÖp vô s­ ph¹m. C. kÕt luËnIi. bµi häc kinh nghiÖm 4. Lu«n kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc vµ kü n¨ng ®¹t ®­îc cña häc sinh Trong d¹y häc, viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kiÕn thøc vµ kü n¨ng ®¹t ®­îc cña häc sinh, kh«ng chØ nh»m môc ®Ých nhËn ®Þnh thùc tr¹ng häc tËp cña häc sinh, ®Ó ®iÒu chØnh ho¹t ®éng häc mµ ®ång thêi cßn t¹o ®iÒu kiÖn nhËn ®Þnh thùc tr¹ng d¹y cña gi¸o viªn, nh»m ®iÒu chØnh ho¹t ®éng d¹y cña gi¸o viªn cho phï hîp. Sù ®¸nh gi¸ cña gi¸o viªn vÒ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ph¶i dÇn dÇn chuyÓn sang thµnh kü n¨ng tù ®¸nh gi¸ cña häc sinh. Sù tù ®¸nh gi¸ gióp cho sù ph¸t triÓn kh¶ n¨ng tù häc cña häc sinh rÊt lín.  * Trªn ®©y lµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm mµ chóng t«i ®· rót ra trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn chuyªn ®Ò  “ D¹y ph©n m«n TËp Lµm V¨n líp 4 nh­ thÕ nµo ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míi ”.C. kÕt luËn  Trong qu¸ tr×nh x©y dùng chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. RÊt mong ®­îc sù gãp ý, bæ sung cña L·nh ®¹o Phßng gi¸o dôc vµ c¸c ®ång nghiÖp ®Ó Chuyªn ®Ò ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n. Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!