Chuyên đề Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy tập đọc cho học sinh lớp 2 và 3

hận và áp dụng phương pháp mới một cách đầy đủ. Vì vậy giờ Tập đọc vẫn sa vào giảng giải, áp đặt với học sinh dẫn đến việc luyện đọc cho học sinh chưa nhiều, hạn chế sự sáng tạo của các em và hiệu quả đọc chưa cao, còn đọc ngọng, chưa thể hiện được cách nhấn giọng, phù hợp với nội dung của từng bài dẫn đến học sinh đọc chưa thành câu, đọc vẹt, đọc cho hết bài mà không thấy được cái hay trong từng câu, từng đoạn của bài mình đọc. Qua thực tế giảng dạy chúng tôi nhận thấy khi dạy Tập đọc các em rất thích đọc nhưng ít chú ý đến cách ngắt, nghỉ, nhấn giọngCác em đọc còn nhỏ, đọc mà chưa tính đến “người nghe”, đọc còn ngọng giữa l-n ; s-x ; ch- tr chiếm phần lớn.	
 Chính vì những lí do trên mà tổ 2 + 3 chúng tôi tổ chức chuyên đề : “Nâng cao chất lượng dạy Tập đọc cho học sinh lớp 2 + 3” nhằm giúp học sinh học tốt phân môn Tiếng Việt gãp phÇn häc tèt các môn học khác.
B. PHẠM VI CHUYÊN ĐỀ : Cấp tổ
C. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ :
I. MỤC TIªu cña d¹y - häc ph©n m«n tËp ®äc líp 2 + 3
1. §äc thµnh tiÕng:
- Ph¸t ©m ®óng.
- Ng¾t nghØ ng¬i hîp lÝ.
- C­êng ®é ®äc võa ph¶i (kh«ng ®äc to qu¸ hay ®äc lÝ nhÝ).
- Tèc ®é ®äc võa ph¶i (kh«ng ª a, ng¾c ngø hay liÕn tho¾ng): ë giai ®o¹n cuèi ë líp 2 HS ®¹t yªu cÇu tèi thiÓu 50 tiÕng/ 1phót; giai ®o¹n cuèi cña líp 3 ®¹t yªu cÇu tèi thiÓu 70 tiÕng/ 1phót.
2. §äc thÇm vµ hiÓu néi dung :
- BiÕt ®äc thÇm kh«ng mÊp m¸y m«i.
- HiÓu ®­îc nghÜa cña c¸c tõ trong v¨n c¶nh (bµi ®äc): n¾m ®­îc néi dung c¸c c©u, ®o¹n vµ ý nghÜa cña bµi.
- Cã kh¶ n¨ng tr¶ lêi (nãi hoÆc viÕt) ®óng c¸c c©u hái liªn quan ®Õn néi dung trong ®o¹n hay toµn bµi ®äc, ph¸t biÓu ý kiÕn cña b¶n th©n vÒ mét nh©n vËt hay mét vÊn ®Ò trong bµi ®äc.
3. Nghe:
- Nghe vµ n¾m ®­îc c¸ch ®äc ®óng c¸c tõ ng÷, c©u, ®o¹n, bµi.
- Nghe- hiÓu c¸c c©u hái vµ yªu cÇu cña thÇy, c«.
- Nghe – hiÓu vµ cã kh¶ n¨ng nhËn xÐt ý kiÕn cña b¹n.
II. C¸c biÖn ph¸p d¹y häc ph©n m«n tËp ®äc líp 2+3 phÇn luyÖn ®äc :
1. §äc mÉu :
- §äc toµn bµi : th­êng nh»m giíi thiÖu, g©y c¶m xóc, t¹o høng thó vµ t©m thÕ häc ®äc cho häc sinh. 
- §äc c©u, ®o¹n ; nh»m h­íng dÉn, gîi ý hoÆc ‘ t¹o t×nh huèng “ ®Ó häc sinh nhËn xÐt, gi¶i thÝch néi dung bµi ®äc.
- §äc tõ, côm tõ: nh»m söa ph¸t ©m sai vµ rÌn c¸ch ®äc ®óng cho HS. 
2. H­íng dÉn luyÖn ®äc thµnh tiÕng vµ nèi tiÕp c©u:
a. LuyÖn ®äc thµnh tiÕng:
 LuyÖn ®äc thµnh tiÕng bao gåm c¸c h×nh thøc : ®äc c¸ nh©n, ®äc nhãm (c¶ bµn c¶ tæ) ®äc ®ång thanh, mét nhãm HS ®äc theo vai.
 Trong viÖc luyÖn ®äc cho HS, GV cÇn biÕt nghe HS ®äc ®Ó cã c¸ch h­íng dÉn thÝch hîp víi tõng em vµ cÇn khuyÕn khÝch HS trong líp trao ®æi, nhËn xÐt vÒ chç ®­îc vµ chç ch­a ®­îc cña b¹n, nh»m gióp häc sinh rót kinh nghiÖm ®Ó ®äc tèt h¬n.
b. LuyÖn ®äc nèi tiÕp c©u:
- Cho học sinh đọc nối tiếp từng câu ( hai lần ) sao cho mỗi học sinh được đọc ít nhất một câu trong bài. Ở lần một, chú ý sửa lỗi phát âm cho học sinh bằng các hình thức: giáo viên phát hiện học sinh đọc sai, yêu cầu đọc lại hoặc để tự học sinh đó hay các bạn khác trong lớp phát hiện lỗi sai để tự sửa chữa. có như vậy học sinh mới thật sự chú ý vào bài, chú ý nghe bạn đọc để nhận xét cho bạn. 
iii. biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc ph©n m«n tËp ®äc phÇn luyÖn ®äc
1. §äc mÉu : 
 Häc sinh líp 2 + 3 nãi chung lu«n coi gi¸o viªn lµ thÇn t­îng vµ lu«n b¾t ch­íc c«. V× thÕ muèn häc sinh ®äc tèt tr­íc hÕt gi¸o viªn ph¶i ®äc tèt.
- Gi¸o viªn ph¶i ®äc kÜ bµi d¹y, thËm chÝ ®äc thuéc lßng ®Ó nhËn ra bµi ®äc cÇn ®äc víi giäng nh­ thÕ nµo, tèc ®é ra sao, c¸c nh©n vËt: mçi nh©n vËt cÇn ®äc víi giäng nh­ thÕ nµo?..... Tõ ®ã cã ý thøc tù ®iÒu chØnh giäng ®äc cña m×nh cho phï hîp víi giäng ®äc cña bµi.
- GV ®äc mÉu lÇn 1 : nªn ®Þnh h­íng giäng ®äc cña toµn bµi ®Ó HS cã h­íng ®äc ®óng.
- §äc mÉu ph¶i thËt chuÈn, thËt hay, lu«n chó ý ph¶i söa tù chØnh söa lçi ph¸t ©m ®Þa ph­¬ng.
- §äc ®ñ lín, râ rµng, rµnh m¹ch ®Ó häc sinh nghe râ, c¸c lÇn ®äc bµi ®Òu ph¶i gièng hÖt nhau ®Ó häc sinh ®äc theo.
- Tr­íc khi ®äc, cÇn æn ®Þnh trËt tù, t¹o cho häc sinh cã høng thó nghe ®äc. Khi ®äc thØnh tho¶ng nh×n lªn ®Ó t¹o ®­îc giao c¶m thu hót c¸c em.
- Lu«n chó ý ®Õn t­ thÕ, vÞ trÝ ®øng ®äc mÉu cña : ®øng ngay ng¾n, ®ì s¸ch b»ng lßng bµn tay tr¸i, ngãn trá kÑp gi÷a 2 trang s¸ch, tay ph¶i ®ì vµ cÇm gãc d­íi quyÓn s¸ch.
2. H­íng dÉn häc sinh ®äc nèi tiÕp c©u :
 §Ó gióp HS ®äc ®o¹n cña bµi tèt, gi¸o viªn cho HS ®äc c©u theo h×nh thøc nèi tiÕp:
- Cho HS ®äc nèi tiÕp c©u lÇn 1: yªu cÇu HS ®äc to hoÆc ®ñ nghe tïy theo giäng ®äc tõng bµi. NÕu cã HS ®äc nhá dÇn do bÞ “ hÕt h¬i” nªn luyÖn cho c¸c em thë s©u vµ lÊy h¬i ë nh÷ng chç ng¾t, nghØ h¬i.
- Cho HS tù ph¸t hiÖn vµ nªu nh÷ng tiÕng, tõ khã ®äc: c¸c ©m ®Çu, vÇn, thanh.
- Cho HS luyÖn ®äc l¹i nh÷ng tiÕng, tõ khã mµ HS ®· nªu hoÆc c¸c tõ HS ®äc hay sai (GV ®Þnh h­íng): c¸c ©m ®Çu, vÇn, thanh, ®äc ch­a ®óng ©m chÝnh, ch­a ®óng ©m cuèi, ®äc sai tiÕng, ®äc ch­a ®óng dÊu thanh.
* Mét sè biÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng lçi trªn:
a. §äc ch­a ®óng phô ©m ®Çu nhÊt lµ gi÷a l vµ n:
- Cho HS n¾m râ c¸ch ph¸t ©m cña ©m l, n, yªu cÇu HS quan s¸t c¸ch ph¸t ©m cña GV vµ luyÖn theo
+ Khi ph¸t ©m n th× l­ìi th¼ng, ®Çu l­ìi ch¹m vµo ch©n r¨ng cña hµm trªn vµ ©m n lµ mét ©m mòi, khi ph¸t ©m sê tay vµo mòi sÏ thÊy mòi rung.
+ Khi ph¸t ©m l th× l­ìi cong, ®Çu l­ìi ch¹m vµo vßng miÖng, mòi kh«ng rung vµ khi bÞt chÆt mòi ta vÉn ®äc ®­îc.
b. §äc sai tiÕng : “xanh” ®äc lµ “x¨n”; “suýt” ®äc lµ “sÝt”
- BiÖn ph¸p: lµm mÉu m« t¶ sù biÕn ®æi cña m«i khi ®äc víi c¸c tiÕng cã ©m ®Öm t¸ch lµm hai phÇn: PhÇn ®Çu cã phô ©m ®Çu + ©m ®Öm “ o” cã sù chuyÓn ©m (o thµnh u); phÇn sau cã ©m chÝnh + ©m cuèi råi yªu cÇu HS ®äc víi tèc ®é nhanh dÇn
 VÝ dô: ngo¸y = ngu + ¸y
 suýt = su + Ýt
 Víi anh ®äc thµnh ¨n , yªu cÇu HS nhµnh miÖng, l­ìi th¼ng.
c. §äc ch­a ®óng dÊu thanh: 
 ®· ®äc thµnh ®¸
	ng· ®äc thµnh ng¸
- Yªu cÇu HS dïng thanh huyÒn ®Ó t¹o ®é cao lóc b¾t ®Çu, kÕt hîp víi thanh nÆng cã yÕu tè tÆc ngËm gièng hiÖn t­îng t¾c hÇu cña thanh ng·. Cuèi cïng dïng thanh s¾c ®Ó t¹o ®­êng nÐt cao. Yªu cÇu HS luyÖn vµ lµm theo thao t¸c nµy nhanh h¬n theo nguyªn t¾c ®äc tõ thanh huyÒn ®Õn thanh nÆng kÐo dµi h¬n tõ thanh nÆng ®Õn thanh s¾c.
 CÇn söa lçi, ph©n tÝch, khuyÕn khÝch HS ph¸t ©m thËt ®óng nh÷ng tõ khã ®· nªu.
- Gäi HS ®äc nèi tiÕp c©u lÇn 2 : GV nghe vµ söa lçi ph¸t ©m cho HS.
3. H­íng dÉn häc sinh ®äc ®o¹n, bµi:
- CÇn h­íng dÉn HS ®äc c©u dµi: c¸ch ng¾t, nghØ, nhÊn giäng ë nh÷ng tõ ng÷ cÇn thiÕt.
- Cho HS ®äc nèi tiÕp ®o¹n tr­íc líp.
- Cho HS ®äc ®o¹n trong nhãm : yªu cÇu HS ®äc vµ chØnh söa c¸ch ®äc cho nhau
* BiÖn ph¸p :
- Víi HS líp 2 +3 tèc ®é ®äcph¶i theo tõng giai ®o¹n. §Ó ®¹t ®­îc tèc ®é nµy cÇn cho HS lµm chñ tèc ®é b»ng c¸ch ®äc mÉu ®Ó cho HS ®äc theo tèc ®é ®· ®Þnh.
- Lu«n theo dâi tèc ®é ®äc cña häc sinh “ cÇm cµng” gi÷ nhÞp ®äc vµ ®iÒu chØnh tèc ®é ®äc b»ng c¸ch lÖnh “ ®äc nhanh h¬n”, “ ®äc chËm l¹i”. 
- CÇn ph¶i ®äc theo ®Ó gi÷ nhÞp ®äc, x¸c ®Þnh tèc ®é ®äc b»ng c¸ch ®Õm sè tiÕng cã trong bµi råi dù tÝnh HS sÏ ®äc trong bao l©u, ®äc thö bµi theo thêi gian ®· ®Þnh vµ lÊy ®ã lµm chuÈn tèc ®é ®Ó h­íng dÉn HS trong giê häc.
- Cho HS luyÖn kÜ c¸c c©u cã ©m nãi nhanh th­êng hay bÞ lÉn ®Ó ®äc nhanh.
- Nh÷ng bµi cã néi dung khã hiÓu cÇn ®äc chËm h¬n nh÷ng bµi cã néi dung ®¬n gi¶n. Th¬ cÇn ®äc chËm h¬n c¸c v¨n b¶n v¨n xu«i : ph¶i nh¾c nhë HS nhí c¸ch ng¾t nhÞp theo tõng thÓ th¬, c¸ch ng¾t, nghØ khi ®äc v¨n xu«i, th¬ 4 ch÷ ng¾t theo nhÞp 2/2; th¬ 5 ch÷ ng¾t theo nhÞp 3 /2; th¬ 6/8 ng¾t theo nhÞp 2/4; 4/4. Khi gÆp dÊu phÈy th× ng¾t lµ lÊy h¬i bæ sung, gÆp dÊu chÊm. nghØ vµ lÊy h¬i dµi hoÆc nh÷ng c©u th¬ cã c¸ch ng¾t nhÞp kh¸c l¹ kh«ng theo luËt cña thÓ th¬ th× gi¸o viªn treo b¶ng phô vµ cho HS luyÖn ®äc tr­íc khi ®äc c¶ bµi.
4. H­íng dÉn häc sinh luyÖn ®äc l¹i ( hoÆc häc thuéc lßng):
- GV®äc mÉu ®o¹n( bµi ) lÇn 2, yªu cÇu HS ph¸t hiÖn vµ nªu l¹i tõ ng÷ cÇn nhÊn giäng.
- Yªu cÇu HS x¸c ®Þnh ®óng sè l­îng nh©n vËt, x¸c ®Þnh ®­îc giäng ®iÖu cña tõng nh©n vËt vµ ®äc ®óng giäng cña tõng nh©n vËt 
- CÇn chØ ra nh÷ng chç khã ®äc, nh÷ng ®iÓm “nót” trong bµi ®ßi hái hS ph¶i hiÓu ®­îc míi t×m ra c¸ch thÓ hiÖn ®iÒu ®ã trong giäng ®äc.
- Yªu cÇu HS ®äc trong nhãm.
- Cho HS thi ®äc tr­íc líp.
C. KẾT LUẬN : 
Tập đọc là một phân môn của Tiếng Việt, bởi nó có vị trí đặc biệt quan trọng hình thành và phát triển năng lực đọc cho học sinh. Chính vì vậy việc rèn luyện kỹ năng đọc thành tiếng cho học sinh lớp 2+ 3 là rất cần thiết, đó là một mục tiêu của tiết dạy. Để đạt được mục tiêu và kết quả mong muốn trong giờ tập đọc, đòi hỏi người giáo viên phải biết sử dụng phối hợp linh hoạt các biện pháp luyện đọc thành tiếng phải biết tổ chức, hướng dẫn cho học sinh đọc một cách nhẹ nhàng. Tuy nhiên trong mỗi giờ Tập đọc tuỳ thuộc vào từng bài từng đối tượng học sinh mà giáo viên lựa chọn và áp dụng các biện pháp phù hợp để giờ học đạt kết quả cao..Muốn đạt được kết quả trong việc luyện đọc thành tiếng cho học sinh lớp 3 trong giờ tập đọc, cần chú ý các điểm sau:
1. Đối với giáo viên:
- Nghiên cứu kỹ chương trình, sách giáo khoa của khối lớp đang dạy và các tài liệu có liên quan.
- Xác định được mục tiêu, nhiệm vụ và nội dung của phân môn Tập đọc lớp 
2 +3 nói chung và của từng bài Tập đọc nói riêng.
- Nắm vững đặc trưng, phương pháp giảng dạy của từng bài để hướng dẫn học sinh sao cho phù hợp với nội dung.
- Quan tâm đến mọi đối tượng học sinh trong lớp.
- Có giọng đọc mẫu tốt.
- Đặc biệt giáo viên phải có lòng say mê, sự tận tâm với nghề, có ý thức tìm tòi sáng tạo, đầu tư nghiên cứu. Lòng nhiệt tình sẽ giúp giáo viên đạt được kết quả tốt trong quá trình giảng dạy.
2. Đối với học sinh : 
- Cần đọc bài trước, tự tìm ra cách đọc đúng, đọc hay.
- Trong quá trình đọc luôn thể hiện lòng tự tin, tính tích cực, chủ động trong hoạt động học tập.
- Tự rèn luyện giọng đọc phù hợp với nội dung của từng bài.
- Có ý thức say mê tìm tòi đọc các loại sách tham khảo .
 Có như vậy thì chất lượng đọc của học sinh mới ngày càng nâng cao, đáp ứng được yêu cầu của ngành và chất lượng đào tạo trong nhà trường tiểu học.
BGH phª duyÖt
Quang Minh, ngµy 12 - 12 - 2012
Ng­êi viÕt
§ç ThÞ Håi