Đề tài Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Công thương Đống Đa
Với chủ trương phát triển nền kinh tế mở, đẩy nhanh quá trình hội nhập nền kinh tế nước ta với các nước trong khu vực và trên thế giới, quan hệ mậu dịch giữa Việt Nam với các nước không ngừng tăng lên, trong đó phải kể đến những đóng góp không nhỏ của hệ thống NHTM nước ta trong việc làm trung gian thanh toán giữa các doanh nghiệp trong nước với nước ngoài, từng bước khẳng định niềm tin trên trường quốc tế.
Cho đến nay, các doanh nghiệp trong nước và ngoài nước khi quan hệ mua bán với nhau thường sử dụng các hình thức thanh toán như: Chuyển tiền (Remittance), Uỷ thác thu (Collection), Tín dụng chứng từ (Documentary Credit). Nếu như hai phương thức đầu đều bất lợi cho một bên là người mua hoặc người bán, ngân hàng chỉ là trung gian và không bị ràng buộc trách nhiệm phải thanh toán, thì phương thức tín dụng chứng từ tỏ ra ưu việt hơn, nó đảm bảo quyền lợi cho tất cả các bên tham gia. Chính những ưu điểm nổi bật này mà phương thức tín dụng chứng từ được ưa chuộng hơn. Ước tính có khoảng 80% các hợp đồng ngoại thương thoả thuận phương thức thanh toán bằng tín dụng thư không huỷ ngang.
Bản thân phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tỏ ra ưu việt, song nó không phải là phương thức thanh toán tránh được rủi ro cho các bên tham gia một cách tuyệt đối. Thực tế cho thấy, các bên tham gia của Việt Nam bước vào thị trường thế giới đa phần là mới lạ, kinh nghiệm còn non trẻ.Trong điều kiện đó các ngân hàng và các doanh nghiệp XNK đã gặp nhiều khó khăn khi phát sinh những rủi ro trong việc thanh toán bằng TDCT, có trường hợp bị thiệt hại lên đến hàng triệu đôla. Do vậy, việc hoàn thiện và phát triển công tác thanh toán quốc tế, cụ thể là nghiên cứu và phòng chống rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ là một trong những mối quan tâm thường xuyên của mỗi ngân hàng.
Trong những năm qua, Ngân hàng Công thương Đống Đa đã triển khai và thực hiện tốt các nghiệp vụ thanh toán quốc tế nói chung và nghiệp vụ tín dụng chứng từ nói riêng, song việc hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ này còn gặp không ít khó khăn, bất cập. Vì thế trong thời gian thực tập tại Ngân hàng Công thương Đống Đa, trên cơ sở những kiến thức đã học và qua nghiên cứu tài liệu, em đã mạnh dạn chọn đề tài “Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Công thương Đống Đa”.
Đề tài tập trung nghiên cứu và giải quyết các vấn đề liên quan đến hoạt động thanh toán TDCT tại NHCT Đống Đa. Trên cơ sở phân tích lý luận theo phương pháp luận khoa học lôgic về thực tiễn rủi ro trong thanh toán TDCT, đề tài đưa ra một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong phương thức thanh toán TDCT tại NH Công thương Đống Đa. Nội dung đề tài gồm 3 chương:
Chương 1: Lý luận chung về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ và rủi ro khi áp dụng
Chương 2: Thực trạng rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại NH Công thương Đống Đa
Chương 3: Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại NH Công thương Đống Đa
ánh với các NH khác và tự rút ra kết luận. Thứ ba, NH cần chú trọng hơn đến chính sách giá cả, đảm bảo hợp lí cho từng đối tượng khách hàng, trên cơ sở cân đối chi phí, lợi nhuận, thị phần và các mục tiêu khác NH đề ra.NH có thể thực hiện chính sách ưu đãi đối với khách hàng lâu năm và có uy tín như: hạn chế các thủ tục giao dịch, giảm tỷ lệ ký quỹ hoặc giảm mức phí giao dịch…Đồng thời, NH nên mở rộng các loại hình L/C, song song với đó là công tác tư vấn cho khách hàng về ưu nhược điểm của từng loại để khách hàng có được lựa chọn chính xác. Thứ tư, NH cần xây dựng văn hoá kinh doanh ngân hàng, tức là xây dựng một phong cách kinh doanh riêng trong lĩnh vực NH, để khi nhìn vào có thể thấy nét bản sắc riêng của NH mình. Đồng thời, NH cần tạo phong cách phục vụ khách hàng văn minh, lịch sự, tận tình chu đáo. Bởi thái độ và phong cách giao tiếp chính là một trong những nghệ thuật thu hút khách hàng có hiệu quả nhất. Thái độ lịch sự, nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm của nhân viên giao dịch có thể tạo nên hình ảnh đẹp về NH trong lòng khách hàng, góp phần thu hút ngày càng nhiều lượng khách hàng đến giao dịch tại ngân hàng. 3.2.3.4. Mở rộng quan hệ đại lý với ngân hàng nước ngoài Hiện nay, NHCT Đống Đa có quan hệ đại lý với trên 450 ngân hàng đại lý, hầu hết là các NH lớn có uy tín trên thế giới. Nhưng với tốc độ phát triển kinh tế như hiện nay, thị trường thanh toán không ngừng mở rộng sang các nước và các khu vực mới. Vì vậy, NHCT Đống Đa cần tiếp tục mở rộng mạng lưới đại lý của mình. Muốn vậy, ngân hàng cần phải tiếp tục củng cố quan hệ đối ngoại vốn có với các ngân hàng đại lý trên thế giới. Lựa chọn các ngân hàng đại lý, các đối tác nước ngoài phù hợp với từng lĩnh vực đối ngoại của từng khu vực để thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với các ngân hàng có uy tín cao. 3.3. Một số kiến nghị 3.3.1. Kiến nghị với ngân hàng Nhà nước TTQT là nghiệp vụ liên quan tới nhiều lĩnh vực khác nhau, vì vậy mọi chính sách tác động đến một lĩnh vực nào đó cũng có thể ảnh hưởng gián tiếp đến công tác TTQT. Xuất phát từ đặc điểm trên, các giải pháp nhằm giảm rhiểu rủi ro, nâng cao chất lượng TTQT nói chung và thanh toán TDCT nói riêng đòi hỏi phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các ban ngành liên quan cũng như các cơ quan quản lí vĩ mô, đặc biệt là ngân hàng Nhà nước. Ngân hàng Nhà nước cần có các giải pháp cụ thể sau: Xây dựng một chế độ tỷ giá lành mạnh dựa trên phương pháp rổ hàng hoá, đảm bảo khuyến khích nhập khẩu, hạn chế xuất khẩu Khẩn trương hoàn thiện hệ thống các văn bản pháp lý Vận hành tốt thị trường ngoại tệ liên ngân hàng và đẩy mạnh hoạt động của thị trường ngoại hối Thực hiện tốt vai trò làm tham mưu tư vấn cho chính phủ để đưa ra chính sách quản lý ngoại tệ có hiệu quả nhằm ổn định thị trường ngoại tệ, từ đó tạo môi trường ổn định cho các doanh nghiệp trong hoạt động XNK. 3.3.2. Kiến nghị với các doanh nghiệp XNK Như đã trình bày ở chương trước, rủi ro trong phương thức thanh toán TDCT có nguyên nhân từ chính những yếu kém trong nghiệp vụ của các doanh nghiệp XNK và chính họ là người gánh chịu những thiệt hại nặng nề từ những rủi ro đó. Theo số liệu của Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam, có tới 70% giám đốc doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa được đào tạo về nghiệp vụ ngoại thương và TTQT. Trong khi đó 80- 85% số doanh nghiệp đó tham gia kinh doanh XNK hoặc uỷ thác XNK. Bởi vậy, yêu cầu đặt ra đối với các doanh nghiệp XNK là đào tạo và nâng cao trình độ nghiệp vụ ngoại thương và TTQT. Cụ thể: các doanh nghiệp tham gia XNK phải có các cán bộ chuyên trách về XNK. Các cán bộ phải được đào tạo nghiệp vụ ngoại thương, am hiểu luật thương mại quốc tế, có năng lực công tác và đặc biệt phải có phẩm chất trung thực trong kinh doanh. KếT LUậN Trong những năm qua, nền kinh tế mở đã mang lại những chuyển biến tích cực đối với hoạt động kinh tế đối ngoại nói chung và hoạt động ngoại thương nói riêng. Kim ngạch xuất nhập khẩu tăng qua các năm, nền kinh tế dần được cải thiện và phát triển. Để đạt được kết quả đó phải kể đến sự đóng góp không nhỏ của các NHTM với tư cách là trung gian thanh toán quốc tế, trong đó chủ yếu là phương thức thanh toán TDCT đã giúp cho hoạt động thanh toán XNK diễn ra nhanh chóng và đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên, trước sự phát triển mạnh mẽ và đa dạng của thương mại quốc tế thì rủi ro trong hoạt động TTQT nói chung và rủi ro trong thanh toán TDCT nói riêng là điều không thể tránh khỏi. Vì thế, việc phòng ngừa, hạn chế rủi ro là hết sức cần thiết. Là một trong những chi nhánh NHTM lớn trên địa bàn quận Đống Đa, Hà Nội, NHCT Đống Đa trong những năm vừa qua đã nỗ lực và không ngừng đổi mới các nghiệp vụ thanh toán quốc tế nhằm phù hợp với các yêu cầu của kinh tế thị trường. Song trước ngưỡng cửa của công cuộc đổi mới, NH cũng phải đối mặt với không ít khó khăn trở ngại, trong đó những rủi ro trong nghiệp vụ thanh toán TDCT vẫn là mối đe doạ thường xuyên với ngân hàng và khách hàng. Trước những vấn đề đó, cùng với sức ép cạnh tranh của các NHTM khác, ban lãnh đạo và các thanh toán viên cần nỗ lực hơn nữa, vận dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro trong thanh toán TDCT một cách thích hợp nhằm hạn chế khả năng xảy ra rủi ro, qua đó hỗ trợ đắc lực cho các doanh nghiệp Việt Nam trong hoạt động mua bán với nước ngoài. Được sự ủng hộ và giúp đỡ tận tình của Thạc sĩ Trần Thu Hiền, cùng cán bộ làm việc trực tiếp tại phòng Tài trợ thương mại thuộc NHCT Đống Đa, đề tài đã hoàn thành được những nhiệm vụ chủ yếu sau: Thứ nhất, giới thiệu một cách tổng quan về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ và những rủi ro khi áp dụng. Thứ hai, phân tích và đánh giá tình hình hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ của NHCT Đống Đa nói chung và thực trạng rủi ro trong hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ nói riêng, từ đó chỉ ra những nguyên nhân gây ra các rủi ro đó. Thứ ba, trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng rủi ro trong hoạt động thanh toán TDCT, đề tài đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro trong phương thức thanh toán TDCT tại NHCT Đống Đa. Do đây là một lĩnh vực khá phức tạp nên những đề xuất của em không thể tránh khỏi những thiếu sót, em kính mong nhận được sự đóng góp, chỉ bảo của thầy cô và các anh chị trong Ngân hàng, đồng thời giúp Ngân hàng có những biện pháp hữu hiệu để hạn chế những rủi ro xảy ra trong hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ . Mục lục Lời mở đầu 1 Chương 1: Lý luận chung về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ và rủi ro khi áp dụng 3 1.1.Thanh toán quốc tế và vai trò của thanh toán quốc tế 3 1.1.1. Khái niệm về thanh toán quốc tế 3 1.1.2. Vai trò của thanh toán quốc tế 3 1.2. Tổng quan về phương thức thanh toán TDCT 5 1.2.1. Khái niệm về phương thức thanh toán TDCT 5 1.2.2. Các bên tham gia 6 1.2.3. Quy trình nghiệp vụ tín dụng chứng từ 7 1.2.4. UCP- Văn bản pháp lý quốc tế điều chỉnh phương thức TDCT 8 1.2.5. Thư tín dụng (L/C) – Công cụ quan trọng của phương thức thanh toán tín dụng chứng từ 9 1.3. Một số rủi ro chủ yếu trong phương thức thanh toán TDCT 10 1.3.1. Rủi ro kỹ thuật 10 1.3.2. Rủi ro đạo đức 14 1.3.3. Rủi ro chính trị 15 1.3.4. Rủi ro khách quan từ nền kinh tế 15 Chương 2: Thực trạng rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại ngân hàng Công thương Đống Đa 17 2.1. Giới thiệu khái quát về NH Công thương Đống Đa 17 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của NH Công thương Đống Đa 17 2.1.2. Hoạt động kinh doanh của NH Công thương Đống Đa trong những năm gần đây 18 2.2. Thực trạng về rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại NH Công thương Đống Đa 22 2.2.1. Những qui định chung về hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại NHCT Đống Đa 22 2.2.2. Thực trạng hoạt động thanh toán TDCT tại NHCT Đống Đa 26 2.2.3. Thực trạng rủi ro trong hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại NHCT Đống Đa 29 2.3. Nguyên nhân tồn tại 40 Chương 3: Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại NHCT Đống Đa 42 3.1. Phương hướng hoạt động kinh doanh của NH Công thương Đống Đa trong năm 2005 42 3.1.1. Định hướng chung 42 3.1.2. Định hướng trong hoạt động thanh toán TDCT 43 3.2. Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong phương thức thanh toán TDCT tại NHCT Đống Đa 43 3.2.1. Giải pháp ở tầm vĩ mô 43 3.2.2. Giải pháp ở tầm vi mô 47 3.3. Một số kiến nghị 53 Kết luận 54 tài liệu tham khảo Giáo trình Ngân hàng thương mại – Học viện Tài chính Đánh giá và phòng ngừa rủi ro trong kinh doanh ngân hàng - Tiến sĩ Nguyễn Văn Tiến, NXB Thống kê Hà Nội Giáo trình thanh toán quốc tế – Học viện Ngân hàng Tiền tệ ngân hàng và thị trường tài chính – Fresdric S.Mishkin, NXB Khoa học và kỹ thuật Hà Nội Tạp chí Ngân hàng số 4/2005 Tạp chí Thị trường tài chính tiền tệ các số14/2003, số 1-2/2005 Tập quán ngân hàng tiêu chuẩn quốc tế (ISBP) dùng kiểm tra chứng từ trong phương thức thanh toán tín dụng chứng từ, NXB Lao động- Xã hội Quy chế và quy trình nghiệp vụ tài trợ thương mại trong hệ thống Incas của Ngân hàng Công thương Đống Đa Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Công thương Đống Đa năm 2002-2004 danh mục Các Từ viết tắt NH : Ngân hàng NHCT : Ngân hàng Công thương NHNN : Ngân hàng Nhà nước NHTM : Ngân hàng thương mại NK : Nhập khẩu TDCT : Tín dụng chứng từ TTQT : Thanh toán quốc tế XK : Xuất khẩu XNK : Xuất nhập khẩu Danh mục bảng biểu Bảng 1 : Tình hình huy động vốn của NHCT Đống Đa Bảng 2: Tình hình dư nợ của NHCT Đống Đa Bảng 3: Kim ngạch thanh toán quốc tế của NHCT Đống Đa Bảng 4: Doanh số ngoại tệ được mua bán chủ yếu tại NHCT Đống Đa Bảng 5: Tình hình thanh toán TDCT tại NHCT Đống Đa Bảng 6: Tình hình thanh toán L/C nhập khẩu tại NHCT Đống Đa Bảng 7: Tình hình thanh toán L/C xuất khẩu tại NHCT Đống Đa Bảng 8: Kim ngạch L/C chưa thanh toán tại NHCT Đống Đa Bảng 9: Kim ngạch L/C chưa thanh toán theo cơ cấu L/C xuất và L/C nhập lời cam đoan Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong chuyên đề là trung thực, xuất phát từ thực tế của Ngân hàng Công thương Đống Đa. Sinh viên Nguyễn Thị Lan Phương
File đính kèm:
bai 19.doc
