Đề tài Sự đa dạng sinh học ở Việt Nam

häc trong nư­íc vµ nư­íc ngoµi võa ph¸t hiÖn hai loµi th«ng quý hiÕm cã nguy c¬ bÞ tuyÖt chñng cã tªn trong s¸ch ®á VN vµ thÕ giíi t¹i tØnh Hµ Giang.Th«ng ®á N¨m 2005 ViÖn Dư­îc liÖu ®· nghiªn cøu x¸c ®Þnh ®u­îc 134 loµi c©y thuèc cã nguy c¬ tuyÖt chñng vµ nh©n trång ®ư­îc 65 loµi ë c¸c vư­ên dư­îc liÖu trªn toµn quèc. C©y dư­îc liÖuCñ b×nh v«i S©m ngäc linhC©y b¸ bÖnh Loµi cùc kú nguy cÊpLoµi nguy cÊpPh¸t hiÖn 2006T¶o chïmT¶o ®æ2.500 loµi t¶oNÊm b¹ch linh826 loµi nÊm NÊm ch¶y m¸uNÊm kim ch©mNÊm linh chiTTTên khoa họcTên Việt Nam1Burretiodendron hsienmuNghiến2Cryptocarya lenticellataNanh chuột3Deutzianthus tonkinensis.Mọ4Eberhardtia tonkinensisMắc niễng5Heritiera macrophyllaCui lá to6Hopea sp.Táu đá7Illicium parviflorumHồi núi8Litsea baviensisBời lời Ba Vì9Madhuca pasquieriSến mật10Michelia faveolataGiổi nhung11Pelthophorum tonkinensisLim xẹt12Semecarpus annamensisSưng nam13Sindora tonkinensisGụ lauDanh sách thực vật đặc hữu của Việt Nam ở Phong Nha - Kẻ BàngTheo Vietnam Forest Trees (Vũ Văn Dũng et al.- Vietnam Agricultural Publishing House )a. Đa dạng loài hệ sinh thái trên cạn- Khu hệ động vật: 307 loài giun tròn, 200 loài giun đất, 113 loài bọ nhảy, 7.750 loài côn trùng, 260 loài bò sát, 120 loài ếch nhái, 840 loài chim, 310 loài và phân loài thú.Hä hµng Õch nh¸i Một trong những loài thuộc giống Oligodon ở Việt Nam Trong năm 2008, 19 loài mới được phát hiện và công nhận, gồm 3 loài ếch nhái và 16 loài bò sát. Năm 2009, 3 loài mới được phát hiện, gồm: loài dơi có mũi tách đôi, ếch có tiếng kêu như dế, rắn không răng.c¸c loµi c«n trïngCác loài mèoCác loài linh trưởngChèo bẻoChích chòe thanChim phướn đấtDiều trắng Động vật ở Việt Nam có nhiều dạng đặc hữu: Hơn 100 loài và phân loài chim, 78 loài và phân loài thú đặc hữu. Riêng trong số 25 loài thú linh trưởng đã được ghi nhận thì ở Việt Nam có tới 16 loài. ViÖt Nam lµ quèc gia kh¸ giµu vÒ thµnh loµi vµ cã møc ®é cao vÒ tÝnh ®Æc h÷u: cã 15 loµi linh tr­ëng, trong ®ã cã 7 loµi vµ ph©n loµi ®Æc h÷u. Cã nhiÒu loµi vµ ph©n loµi ®Æc h÷u như­: Voäc mòi hÕch (Rhinopithecus avunculus) Voäc ®Çu tr¾ng (Trachypithecus franconsi poliocephalus) Gµ l«i lam ®u«i tr¾ng ( Lophura hatinhensis) Voọc quần đùi trắngVoọc ngũ sắcRái cá lông mũi(IUCN 2008)Chồn dơi C¸c loµi bß s¸t ë VN còng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, cã nhiÒu loµi ®Æc h÷u vµ n»m trong s¸ch ®á VN vµ thÕ giíi. Míi ®©y ®· ph¸t hiÖn nhiÒu loµi quý hiªm kh¸c như­: Th»n l»n Ch©n Ngãn Giả Säc C¸ cãc sÇn ViÖt Nam cã 4 loµi ®éng vËt ®ư­îc vµo s¸ch ®á cña IUCN n¨m 2008 gåm :Gµ L«i Lam ®u«i tr¾ng chØ cã duy nhÊt ë VN D¬i thuú tai to Lîn rõng §«ng Dư¬ng Chim sẻ họng vàngGà lôi lam mào trắngTh¸ng 6 n¨m 2006, c¸c nhµ khoa häc ®· ph¸t hiÖn ra loµi CuLi lín t¹i Phó Quèc. N¨m 2005 ®· ph¸t hiÖn ra Gµ quý 6 cùa trªn ®Ønh MÉu S¬n (L¹ng S¬n) Ngµy 21 th¸ng 9 n¨m 2009, c¸c ngµnh chøc n¨ng huyÖn T©y Giang (Qu¶ng Nam) ®· th¶ vÒ rõng 2 ®éng vËt quý hiÕm ®ư­îc ghi trong s¸ch ®á lµ: Culi Java CÇy V»n B¾c. Mi LangbianKhướu đầu đen má xámb. Đa dạng loài hệ sinh thái đất ngập nước nội địa- Vi tảo: đã xác định được có 1.438 loài tảo thuộc 259 chi và 9 ngành.- Động vật không xương sống: 794 loài, gồm nhiều tôm, cua, ốc, trai. Sự đa dạng và mức độ đặc hữu của khu hệ tôm, cua, trai, ốc nước ngọt nội địa Việt Nam là rất lớn: - Cá nước ngọt: hơn 700 loài.Cá chạch suối đuôi gai Cá lăng suối nâu Lia thia ấp miệng Lòng tong chỉ vàng Cá rô dẹp đuôi hoa Cá trèn lá đầu to Từ năm 2008 – 2010, các nhà khoa học của Tổ chức bảo vệ động vật hoang dã (WAR) công bố phát hiện 12 loài cá nước ngọt mới ở Việt Nam, được tìm thấy ở Phú Quốc c. Đa dạng loài hệ sinh thái biển và ven bờ: - Gồm: 11.000 loài sinh vật cư trú thuộc 6 vùng ĐDSH biển khác nhau, trong đó có hai vùng biển: Móng Cái - Đồ Sơn, Hải Vân - Vũng Tàu có mức độ ĐDSH cao hơn các vùng còn lại. Cụ thể: + 2458 loài cá (130 loài kinh tế)+ 653 loài rong biển+ 225 loài tôm biển+ 94 loài thực vật ngập mặn Đa dạng các loài cá và san hôC¸C LO¹I SINH VËT PHï DUSAN H¤ BIÓN - Danh sách khu hệ cá biển của Việt Nam đến tháng 1/2005 là 2.458 loài, tăng 420 loài so với danh sách được lập năm 1985 (có 2.038 loài) và đã phát hiện thêm 7 loài thú biển mới.Dugong (họ Cá Cúi)Cá ông (họ cá Nhà Táng)N¨m 2004 ,Mét nhãm c¸c nhµ khoa häc VN ®· ph¸t hiÖn loµi c¸ Rång C¸ RångTh¸ng 3 n¨m 2008 ®· ph¸t hiÖn ra loµi R¸i C¸ L«ng Mòi t¹i VQG U Minh H¹ (Cµ Mau ).R¸i c¸ => Đặc trưng đa dạng loài ở Việt Nam:- Số lượng các loài sinh vật nhiều, sinh khối lớn. - Cấu trúc loài rất đa dạng. - Khả năng thích nghi của loài cao. 3.3. §a d¹ng hÖ sinh th¸i: - Đa dạng hệ sinh thái là sự phong phú về các kiểu HST khác nhau ở cạn cũng như ở nước tại một vùng nào đó.Đa dạng về HST là thước đo sự phong phú về sinh cảnh, nơi ở, ổ sinh thái và các HST ở các cấp độ khác nhau. - Đa dạng các HST của Việt Nam:HST trên cạnHST đất ngập nướcHST biển­ HST trên cạn	- Trong các kiểu HST trên cạn thì rừng có sự đa dạng về thành phần loài cao nhất, đồng thời đây cũng là nơi cư trú của nhiều loài động, thực vật hoang dã và vi sinh vật có giá trị kinh tế và khoa học. 	- Rừng chiếm hơn 36% diện tích, đặc trưng cho nhiều HST trên cạn ở Việt Nam, với nhiều kiểu rừng phong phú . Theo thang phân loại của UNESCO, ở nước ta có 4 lớp quần hệ:Rừng rậm	Rừng thưaTrảng cây bụiTrảng cỏLớp quần hệ Phân lớp Nhóm quần hệ 	Quần hệ Phân quần hệ Quần hợp	i. Lớp quần hệ thứ nhất: Rừng rậm Gồm 3 phân lớp quần hệ chính:Rừng thường xanh nhiệt đớiRừng rụng lá nhiệt đớiRừng khô nhiệt đớiRừng thường xanh nhiệt đớiRừngnhiệtĐớiThườngXanhNhiềutầngRõng Èm th­ưêng xanh Rừng khô nhiệt đớiii. Lớp quần hệ thứ 2: Rừng thưaRừng thưa thường xanhRừng lá rộng rụng láRừng thưa ưa khô Rừng thưa thường xanhRừng thưa thường xanh lá rộngRừng thưa thường xanh lá kimiii. Lớp quần hệ thứ 3: Trảng cây bụiiv. Lớp quần hệ thứ 4: Trảng cỏ Sếu đầu đỏ nhảy múa trên trảng cỏ ở VQG Tràm Chim ( Đồng Tháp )Trảng cỏ ở Nam cát Tiên – Đồng NaiTrảng cỏ ở Bù Đốp – Bình Phước Kiểu HST nhân tạo: Thành phần loài sinh vật nghèo nàn - Kiểu HST nông nghiệp - Khu đô thị Kiểu HST nông nghiệpKHU ĐÔ THỊ CÁT BÀ Hệ sinh thái đất ngập nướcĐất ngập nước (ĐNN) Việt Nam rất đa dạng về loại hình và HST, thuộc 2 nhóm ĐNN: ĐNN nội địa. ĐNN ven biển. Việt Nam có 2 vùng ĐNN nội địa quan trọng là:- ĐNN vùng cửa sông đồng bằng sông Hồng- ĐNN đồng bằng sông Cửu Long ĐNN ở vùng cửa sông đồng bằng sông Hồng có diện tích 229.762 ha. Đây là nơi tập trung các hệ sinh thái với thành phần các loài thực vật, động vật vùng rừng ngập mặn phong phú, đặc biệt là nơi cư trú của nhiều loài chim nướcĐNN Xuân Thủy – Nam ĐịnhĐNN ven biển cửa sông HồngĐNN Vân Long – Ninh BìnhKhu bảo tồn ĐNN Xuân Thủy – Nam ĐịnhĐNN đồng bằng sông Cửu Long có diện tích đất ngập nước 4.939.684 ha. - Có 3 HST tự nhiên chính ở đồng bằng sông Cửu Long:	+ HST ngập mặn ven biển	+ HST rừng tràm ở vùng ngập nước nội địa	+ HST cửa sông.ĐNN đồng bằng sông Cửu LongDat ngap nuoc lang Sen - Long AnĐNN nội địaĐNN ven biển:* Rừng ngập mặn ven biển có giá trị: Cung cấp các sản phẩm gỗ, củi, thủy sản và nhiều sản phẩm khác.Là bãi đẻ, bãi ăn và ương các loài cá, tôm, cua và các loài thủy sản có giá trị kinh tế khác.Bảo vệ bờ biển chống lại tác động của sóng biển và bão tố ven biển.Là nơi cư trú cho rất nhiều loài động vật hoang dã bản địa và di cư (chim, thú, lưỡng cư, bò sát).Rừng ngập mặn hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn * Đầm lầy than bùn* Đầm pháLoài chim nước trong HST đầm lầy	Rõng U Minh H¹	Hệ sinh thái biển - Việt Nam có đường bờ biển dài 3.260 km và vùng đặc quyền kinh tế rộng trên 1 triệu km2 với nguồn tài nguyên sinh vật biển khá phong phú. Trong vùng biển nước ta đã phát hiện được chừng 11.000 loài sinh vật cư trú trong hơn 20 kiểu HST điển hình, thuộc 6 vùng ĐDSH biển khác nhau.- Các kiểu HST điển hình:* Rạn san hô, cỏ biển* Vùng biển quanh các đảo ven bờRạn san hô ở Phú QuốcHST rạn san hô ở đảo Cống Đỏ - Vịnh Hạ LongHST đảo nhỏ ngoài khơi ( vịnh Hạ Long ) Đảo với vách núi đá vôi dựng đứng và thảm thực vật xanh tiêu biểu cho hệ sinh thái biển và ven bờ của vịnh Hạ LongHòn Tranh – Phú QuýNhóm loàiSố lượngThực vật ngập mặn	94Tôm biển	225Cỏ biển	14Rắn biển	15Thú biển	25Rùa biển	5Chim nước	13Các loài khác Khoảng 224 Tổng sốKhoảng 11.000Tổng số loài sinh vật biển Việt NamĐặc trưng của đa dạng HST ở Việt NamTính phong phú và đa dạng của các kiểu HST: Với một diện tích không rộng, nhưng trên lãnh thổ Việt Nam có rất nhiều kiểu HST khác nhau. Ở từng vùng địa lý không lớn cũng tồn tại nhiều kiểu HST.Thành phần quần xã trong các HST rất giàu. Cấu trúc quần xã phức tạp, nhiều tầng bậc, nhiều nhánh. Điểm đặc trưng này làm cho đa dạng HST ở Việt Nam có nhiều điểm khác biệt so với các nước khác trên thế giới. Trong những năm gần đây, diện tích rừng Việt Nam đã bị phá hủy rất nhiều. Tuy nhiên, nước ta vẫn còn những vùng tốt tươi, có điều kiện sinh thái điển hình để thành lập các khu bảo vệ và các Vườn Quốc Gia. Nơi đây, hệ động vật và thực vật tuy có bị tác động nhưng vẫn giữ được những nét điển hình. VQG Ba BÓVQG C¸t TiªnPhong nha kÎ bàngB¹ch m·KBT S¬n Trµ2.4 ®a d¹ng trong c¸c vïng ®Þa lý ViÖt nam còng lµ mét trong nh÷ng nư­íc cã sù ®a d¹ng cao vÒ vïng ®Þa lý sinh häc. C¸c nhµ sinh vËt ViÖt Nam ®· chia ViÖt Nam thµnh 5 vïng ®Þa lý sinh häc như­ sau :1. Vïng ®Þa lý sinh häc §«ng B¾c.2. Vïng ®Þa lý sinh häc T©y B¾c.3. Vïng ®Þa lý sinh häc B¾c Trung Bé.4. Vïng ®Þa lý sinh häc Nam Trung Bé vµ T©y Nguyªn5. Vïng ®Þa lý sinh häc §«ng Nam Bé. C¸c vïng ®a d¹ng sinh häc trªn c¹n: §«ng B¾c, D·y Hoµng Liªn S¬n, Ch©u thæ S«ng Hång, T©y B¾c, B¾c Trung Bé, Trung trung Bé, Nam trung Bé, T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé, Ch©u Thæ S«ng Cöu Long . C¸c vïng ®a d¹ng sinh häc trªn biÓn vµ ven biÓn. Mét sè vïng cã tÇm quan träng ®èi víi ®a d¹ng sinh häc Đa dạng sinh vật là một thành phần của nguồn tài nguyên thiên nhiên, có một vai trò hết sức quan trọng đối với sinh giới và con người. Sự tồn tại của các sinh vật trên trái đất có quan hệ chặt chẽ với nhau, chúng phụ thuộc vào các yếu tố môi trường và tác động trở lại môi trường Giá trị của đa dạng sinh vật là vô giá vì không có đa dạng sinh học sẽ không có sự sống tồn tại trên hành tinh nàyKết luận