Giáo án Khoa học Lớp 4 - Tuần 21 - Phạm Thị Hợp

Bài 41 : ÂM THANH
I. MỤC TIÊU
 Sau bài học, HS biết:
Nhận biết được những âm thanh xung quanh.
Biết và thực hiện được các cách khác nhau để làm cho vật phát ra âm thanh.
Nêu được ví dụ hoặc làm thí nghiệm đơn giản chứng minh về sự liên hệ giữa rung động và sự phát ra âm thanh.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
Hình vẽ trang 82, 83 SGK.
Chuẩn bị theo nhóm : 
- Ống bơ (lon sữa bò), thước, vài hòn sỏi, trống nhỏ, một ít vụn giấy, đài và băng cát-xét ghi âm thanh của một số loại vật, sâm sét, máy móc,
- Một số đồ vật khác để tạo ra âm thanh: kéo, lược,
Chuẩn bị chung: đàn ghi ta.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU
1. Khởi động (1’) 
2. Kiểm tra bài cũ (4’)
GV gọi 2 HS làm bài tập 1 / 51 VBT Khoa học. 
GV nhận xét, ghi điểm. 
3. Bài mới (30’) 
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Hoạt động 1 : TÌM HIỂU CÁC ÂM THANH XUNG QUANH
Mục tiêu :
Nhận biết được những âm thanh xung quanh.
Cách tiến hành : 
- GV cho HS nêu các âm thanh mà em biết.
- HS nêu các âm thanh mà em biết.
- Thảo luận cả lớp: Trong số các âm thanh kể trên, những âm thanh nào do con người gây ra ; những âm thanh nào thường được nghe vào sáng sớm, ban ngày buổi tối ;?
- Một số HS trả lời.
Hoạt động 2 : THỰC HÀNH CÁC CÁCH PHÁT RA ÂM THANH
Mục tiêu: 
HS biết và thực hiện được các cách khác nhau để làm cho vật phát ra âm thanh. 
Cách tiến hành : 
Bước 1 : 
- GV chia nhóm và yêu cầu HS tìm ra cách tạo ra âm thanh với các vật cho trên hình 2 trang 82 SGK.
- Làm việc theo nhóm. 
Bước 2 :
- Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả làm việc.
- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả làm việc.
- GV cho HS thảo luận về các cách làm để phát ra âm thanh.
- HS thảo luận về các cách làm để phát ra âm thanh.
Hoạt động 3 : TÌM HIỂU KHI NÀO VẬT PHÁT RA ÂM THANH
Mục tiêu: 
HS nêu được ví dụ hoặc làm thí nghiệm đơn giản chứng minh về sự liên hệ giữa rung động và sự phát ra âm thanh của một số vật.
Cách tiến hành : 
Bước 1 :
- GV nêu vấn đề: Ta thấy âm thanh phát ra từ nhiều nguồn với những cách khác nhau. Vậy có điểm nào chung khi âm thanh được phát ra hay không?
- GV cho HS làm thí nghiệm “gõ trống” theo hướng dẫn ở trang 83 SGK. 
- HS làm thí nghiệm “gõ trống” theo nhóm theo hướng dẫn ở trang 83 SGK.
Bước 2 :
- Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả.
- Các nhóm báo cáo kết quả.
- GV đưa ra các câu hỏi, gợi ý giúp HS liên hệ giữa phát ra âm thanh với rung động của trống.
- GV cho HS quan sát một số hiệân tượng khác về vật rung động phát ra âm thanh như sợi dây chun, sợi dây đàn. GV giúp HS nhận ra khi dây đàn đang rung và đang phát ra âm thanh nếu ta đặt tay lên thì dây không rung nữa và âm thanh cũng mất.
- HS quan sát một số hiệân tượng khác về vật rung động phát ra âm thanh như sợi dây chun, sợi dây đàn. 
Bước 3 :
- GV cho HS để tay vào yết hầu để phát ra sự rung động của dây thanh quản khi nói.
- Làm việc theo cặp.
Hoạt động 4 : TRÒ CHƠI TIẾNG GÌ, Ở PHÍA NÀO THẾ?
Mục tiêu: 
Phát triển thính giác (khả năng phân biệt được các âm thanh khác nhau, định hướng nơi phát ra âm thanh).
Cách tiến hành : 
- GV chia lớp thanh 2 nhóm. Mỗi nhóm gây tiếng động một lần (khoảng nửa phút). Nhóm kia cố nghe xem tiếng động do vật/ những vật nào gây ra và viết vào giấy. Sau đó, so sánh xem nhóm nào đúng nhiều hơn thì thắng.
- Hai nhóm chơi theo hướng dẫn của GV.
Hoạt động cuối: Củng cố dặn dò
-Yêu cầu HS mở SGK đọc phần Bạn cần biết.
- 1 HS đọc.
- GV nhận xét tiết học.
- Về nhà đọc lại phần Bạn cần biết, làm bài tập ở VBT và chuẩn bị bài mới.
RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY :
KHOA HỌC
Bài 42 : SỰ LAN TRUYỀN ÂM THANH
I. MỤC TIÊU
 Sau bài học, HS có thể:
Nhận biết được tai nghe được âm thanh khi rung động từ vệt phát ra âm thanh được lan truyền trong môi trường (khí, lỏng hoặc rắn) tới tai.
Nêu ví dụ hoặc làm thí nghiệm chứng tỏ âm thanh yếu đi khi lan truyền ra xa nguồn.
Nêu ví dụ về âm thanh có thể lan truyền qua chất rắn, chất lỏng.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
Hình vẽ trang 72, 73 SGK.
Chuẩn bị theo nhóm: 2 ống bơ ; và vụn giấy ; 2 miếng ni lông ; dây chun ; một sợi dây mềm (bằng sợi gai hoặc bằng đồng,) ; trống ; đồng hồ, túi ni lông (để bọc đồng hồ), chậu nước.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU
1. Khởi động (1’) 
2. Kiểm tra bài cũ (4’)
GV gọi 2 HS làm bài tập 2, 3 / 53 VBT Khoa học. 
GV nhận xét, ghi điểm. 
3. Bài mới (30’) 
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Hoạt động 1 : TÌM HIỂU VỀ SỰ LAN TRUYỀN ÂM THANH
Mục tiêu :
Nhận biết được tai ta nghe được âm thanh khi rung động từ vệt phát ra âm thanh được lan truyền tới tai.
Cách tiến hành : 
Bước 1 :
- GV hỏi: Tại sao khi gõ trống, tai ta nghe được tiếng trống?
- GV đặt vấn đề: Để tìm hiểu, chúng ta làm thí nghiệm như hướng dẫn ở trang 84 SGK.
- HS suy nghĩ và đư ra lí giải của mình.
- GV mô tả, yêu cầu HS quan sát hình 1 trang 72 SGK và dự đoán điều gì xảy ra khi gõ trống.
Bước 2 :
- HS dự đoán hiện tượng. Sau đó tiến hành thí nghiệm, gõ trống và quan sát các vụn giấy nảy.
Bước 3 :
- GV cho HS thảo luận về nguyên nhân làm cho tấm ni lông rung và giải thích âm thanh truyền từ trống đến tai như thế nào?
- HS thảo luận về nguyên nhân làm cho tấm ni lông rung và giải thích âm thanh truyền từ trống đến tai như thế nào.
Hoạt động 2 : TÌM HIỂU VỀ SỰ LAN TRUYỀN CỦA ÂM THANH QUA CHẤT LỎNG, CHẤT RẮN
Mục tiêu: 
Nêu ví dụ về âm thanh có thể lan truyền qua chất rắn, chất lỏng.
Cách tiến hành : 
Bước 1 :
- GV hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm như hình 2 trang 85 SGK. Khi tiến hànhthí nghiệm cần chú ý chọn chậu có thành mỏng, cũng như vị trí đặt tai nên gần đồng hồ để dễ phát hiện âm thanh.
- HS tiến hành thí nghiệm.
- Từ thí nghiệm, HS thấy rằng âm thanh có thể truyền qua nước, qua thành chậu. Như vậy, âm thanh còn có thể truyền qua chất lỏng và chất rắn.
Bước 2 :
-Yêu cầu HS liên hệ với kinh nghiệm, hiểu biết đã có để tìm thêm các dẫn chứng cho sự truyền của âm thanh của chất rắn và chất lỏng.
- HS tìm thêm các dẫn chứng cho sự truyền của âm thanh của chất rắn và chất lỏng.
Hoạt động 3 : TÌM HIỂU ÂM THANH YẾU ĐI HAY MẠNH LÊN KHI KHOẢNG CÁCH ĐẾN NGUỒN ÂM XA HƠN
Mục tiêu: 
Nêu ví dụ hoặc làm thí nghiệm chứng tỏ âm thanh yếu đi khi lan truyền ra xa nguồn âm.
Cách tiến hành : 
- GV gọi 2 HS lên làm thí nghiệm: Một em gõ đều lên bàn, một em đi ra xa dần để thấy càng ra xa nguồn âm thanh càng yếu đi. 
- 2 HS lên làm thí nghiệm.
Kết luận: Aâm thanh yếu đi khi lan tryền ra xa nguồn âm.
Hoạt động 4 : TRÒ CHƠI NÓI CHUYỆN QUA ĐIỆN THOẠI
Mục tiêu: 
Củng cố, vâïn dụng tính chất âm thanh có thể truyền qua vật rắn.
Cách tiến hành :
- GV cho từng nhóm HS thực hành làm điện thoại ống nối dây. Phát cho mỗi nhóm một mẩu tin ngắn ghi trên tờ giấy. Một em phải truyền tin này cho bạn cùng nhóm ở đầu dây bên kia. Em phải nói nhỏ sao cho bạn mình nghe được nhưng người giám sát (do nhóm khác cử) đứng cạnh bạn đó không nghe được. Nhóm nào ghi lại đúng bản tin mà không để lộ thì đạt yêu cầu.
- Làm việc theo nhóm.
- GV hỏi: Khi dùng “điện thoại” ống như trên, âm thanh đã truyền qua những vật trong môi trường nào? Từ đó, giúp HS nhận ra âm thanh có thể truyền qua sợi dây trong trò chơi này.
- Một số HS trả lời câu hỏi.
Hoạt động cuối: Củng cố dặn dò
-Yêu cầu HS mở SGK đọc phần Bạn cần biết.
- 1 HS đọc.
- GV nhận xét tiết học.
- Về nhà đọc lại phần Bạn cần biết, làm bài tập ở VBT và chuẩn bị bài mới.
RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY :