Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Bài 11, Phần 1: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075-1077) - Nguyễn Văn Liêm

Trường THCS Thị Trấn GV: Nguyễn Văn Liêm
Tuần 07 Tiết ppct 14 Ngày soạn : 25/ 09/ 10
Lớp: Khối 7 Ngày dạy :........................
BÀI 11. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG ( 1075-1077) ( 2 Tiết)
I. GIAI ĐOẠN THỨ NHẤT ( 1075 – 1076 )
 I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
 - Âm mưu xâm lược nước ta của nhà Tống là nhằm bành trướng lãnh thổ, đồng thời giải quyết những khó khăn về tài chính xã hội trong nước
 - Cuộc tiến công tập kích sang đất Tống( giai đoạn 1075) của lý Thường Kiệt là hành động chính đáng.
 - Nắm được diễn biến của cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn II( 1076-1077) và chiến thắng to lớn của quân dân Đại Việt.
 2. Kỹ năng:
 - Sử dụng lược đồ tường thuật cuộc tiến công vào đất Tống do Lý Thường Kiệt chỉ huy, Phân tích, nhận xét, đánh giá các sự kiện, nhân vật lịch sử
 3. Thái độ
 - Giáo dục cho hs lòng tự hào dân tộc và biết ơn người anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt có công lớn với đất nước
 - Bồi dưỡng lòng dũng cảm, nhân ái và tình đoàn kết dân tộc ( thể hiện trong cuộc tấn công vào đất Tống)
 II. PHƯƠNG TIỆN
 - HS: SGK; tài liệu sưu tầm về Lý Thường Kiệt.
 - GV: + Sử dụng phương pháp: thuyết trình, trực quan, gợi mở, nêu vấn đề; thảo luận.
 + Phương tiện: Lược đồ Đại Việt thời Lý – Trần.
 III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP : 
 1. Ổn định lớp: kiểm tra sỉ số(1’)
 2. KTBC(3’)
Yêu cầu hoàn thành sơ đồ bộ máy nhà nước?
Nhà Lý làm gì để đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước?
 3. Bài mới
 * ĐVĐ: sau khi xây dựng đất nước nhà Lý vẫn giữ mối quan hệ ban giao với nhà Tống nhưng từ TK XI mối quan hệ không còn như trước nửa bởi nhà Tống có hành động khiêu khích ta? Nhà Lý sẽ đối phó ntn? Đó cũng chính là nội dung của bài hôm nay.(1’)
HOẠT ĐỘNG 1. NHÀ TỐNG ÂM MƯU XÂM LƯỢC NƯỚC TA.(10’))
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Kiến thức cần đạt
*Hoạt động 1:
- Gọi hs đọc 
- Tình hình nhà Tống TK XI ntn?
- Để giải quyết tình trạng này nhà Tống đã làm gì?
- Để chiếm được Đại Việt, nhà Tống thực hiện kế hoạch ra sao? ( GV sử dụng lược đồ )
- Nhà Tống làm như thế nhằm mục đích gì?
- GV: đứng trước âm mưu của nhà Tống nhà Lý sẽ đối phó ntn? Ta sang phần 2
- Đọc
- Gặp nhiều khó khăn: ngân khố cạn kiệt,tài chính nguy ngập
- Tiến hành xâm lược Đại Việt.
- Xúi giục Champa đánh lên từ phía Nam
- Làm suy yếu lực lượng của nhà Lý
1/ Nhà Tống Âm Mưu Xâm Lược Nước Ta :
- Để giải quyết khó khăn nhà Tống tiến hành xâm lược Đại Việt.
- Xúi giục Champa đánh lên từ phía Nam, ngăn cấm trao đổi với phía Bắc.
HOẠT ĐỘNG 2. NHÀ LÝ CHỦ ĐỘNG TIẾN CÔNG ĐỂ TỰ VỆ.(23’)
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Kiến thức cần đạt
*Hoạt động 2:
- Biết được âm mưu của nhà Tống, vua tôi nhà Lý đã đối phó ntn?
- Em hãy cho biết 1 vài nét về Lý Thường Kiệt?
- BS: Lý Thường Kiệt vốn họ Ngô tên Huý là Tuấn, theo sử cũ “Ông là người có nét mặt tươi đẹp lạ thường”. Ông qua đời vào tháng 6 năm 1105.
- Để chủ động đối phó với nhà Tống Lý Thường Kiệt đã làm gì?
- Để ổn định địa phận phía nam Lý Thường Kiệt đã đối phó với Champa ntn?
- GV sử dụng lược đồ :
- Giảng: Lý Thường Kiệt cùng Lý Thánh Tông chỉ huy 5 vạn quân đánh Champa, vua Champa bị bắt làm tù binh buộc Champa cắt 3 châu ( Quảng Bình, Quảng Trị) chuộc vua về.
- Sau khi dẹp yên biên giới phía Nam, nhà Lý chủ trương đánh Tống ntn?
- Câu nói “ ngồi yên đợi .thế mạnh của giặc” thể hiện điều gì?
- Mục tiêu tấn công của Lý Thường Kiệt vào những địa điểm nào?
- GV dùng lược đồ để chỉ 3 đia danh này.
- Tại sao Lý Thường Kiệt lại chon địa điểm này?
- Nhấn mạnh: chính vì thế đây là cuộc tấn công để tự vệ chứ không phải là cuộc xâm lược.
- Sau khi chuẩn bị Lý Thường Kiệt đã tiến vào đất Tống ntn? ( GV sử dụng lược đồ )
- Hai đạo quân này tiến vào bằng cách nào?
- GV kết hợp với lược đồ
- Giảng: khi tiến vào đất Tống Lý Thường Kiệt đã yết bảng nói rõ mục đích tiến công của mình nên được nhân dân Tống ủng hộ.
- Kết quả của cuộc tiến công ntn?
- Vì sao nói đây là cuộc tiến công để tự vệ không phải là cuộc chiến tranh xâm lược?(hs làm việc nhóm 3’)
- Việc chủ động tiến công có ý nghĩa gì?
- Cử Lý Thường Kiệt làm tổng chỉ huy, tổ chức kháng chiến.
- Sinh 1019 tại Thái Hoà-Thăng Long, có chí hướng ham đọc binh thư
- Nghe.
- Cho quân đội luyện tập và canh phòng suốt ngày đêm, mộ thêm binh.
- Lý Thánh Tông cùng Lý Thường Kiệt đem quân đánh Champa.
- Nghe và chỉ 2 tỉnh trên lược đồ.
- Chủ trương của nhà Lý : “tiến công trước để tự vệ ”
- Thể hiện sự táo bạo bất ngờ làm tiêu hao sinh lực địch.
- Tấn công vào Ung Châu, Khâm Châu và Liêm Châu
- Quan sát
- Đây là nơi tập trung lương thảo và khí giới của quân Tống
- 10/1075, Lý Thường Kiệt cùng Tông Đản chỉ huy 10 vạn quân thuỷ, bộ tiến vào đất Tống.
- Quân Bộ: do Tông Đản cùng Thân Cảnh Phúc tiến vào Châu Ung.
- Quân Thuỷ: Lý Thường Kiệt chỉ huy ven biển Quảng Ninh tiến vào Châu Khâm và Châu Liêm.
- Quan sát và chỉ lại.
- Lắng nghe.
- Sau 42 ngày đêm ta làm chủ thành Ung Châu......
- Thảo luận theo bàn để trả lời: vì ta chỉ tấn công vào những nơi tập trung lương thảo, khí giới, nơi quân Tống tập trung; sau khi hoàn thành ta rút quân về nước.
- Lắng nghe.
- Là 1 đoàn phủ đầu làm thay đổi kế hoạch và chậm lại cuộc tiến công của nhà Tống.
2/ Nhà Lý Chủ Động Tiến Công Để Tự Vệ :
* Sự chuẩn bị
- Cử Lý Thường Kiệt làm tổng chỉ huy, tổ chức kháng chiến.
- Cho quân đội luyện tập và canh phòng suốt ngày đêm, mộ thêm binh.
- Lý Thánh Tông cùng Lý Thường Kiệt đem quân đánh Champa
- Chủ trương của nhà Lý : “tiến công trước để tự vệ ”
* Diễn biến
- 10/1075, Lý Thường Kiệt cùng Tông Đản chỉ huy 10 vạn quân thuỷ, bộ tiến vào đất Tống.
* Kết quả: sau 42 ngày đêm ta làm chủ thành Ung Châu, tướng giặc tự tử. Sau đó ta rút quân về nước.
* Ý nghĩa: là 1 đoàn phủ đầu làm thay đổi kế hoạch và chậm lại cuộc tiến công của nhà Tống.
 4. Củng cố(4’)
Em hãy trình bày trên lược đồ cuộc tiến công của Lý Thường Kiệt?
Vì sao đây là cuộc tiến công để tự vệ?
 5. Dặn dò(2’)
Học bài
Xem phần II: kháng chiến bùng nổ ntn? Tại sao ta lại chọn phòng tuyến Như Nguyệt làm trận quyết chiến với Tống?
 IV. RKN: ..