Giáo án Ngữ văn lớp 7 - Tuần 17

Trao đổi với bạn về cách sử dụng từ đạt hiệu quả cao
3) Thái độ
 Bồi dưỡng năng lực và hứng thú cho việc học Tiếng Việt nói riêng và 
 môn Ngữ văn nói chung. 
II. Chuẩn bị của Gv và Hs
 1) Thầy: Nghiên cứu nội dung bài, soạn giáo án.
 2) Trò: Đọc trước bài ở nhà, trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
III. Tiến trình bài dạy
 1) Kiểm tra bài cũ: (5’) 
 * Câu hỏi: Khi sử dụng từ ta phải chú ý những yêu cầu nào? 
 * Đáp án: Khi sử dụng từ phải chú ý: 
	+ Sử dụng từ phải đúng âm, đúng chính tả, đúng nghĩa, đúng tính chất ngữ pháp của từ, đúng sắc thái biểu cảm, hợp với tình huống giao tiếp.
	+ Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt.
 2) Dạy nội dung bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung ghi bảng
HS
Đọc các bài tập làm văn của em từ đầu năm đến nay. Ghi lại những từ đã dùng sai (về âm, chính tả, nghĩa, tính chất ngữ pháp, sắc thái biểu cảm) và nêu cách sửa?
Bài 1 (10’)
Từ dùng sai
Cách sửa
- tre trở
- che chở
- vô hình trung
- vô hình chung
- sao sác
- xao xác
- nạ nùng
- lạ lùng
- thăm quan
- tham quan
- lồng ý
- đồng ý
- cánh tai
- cánh tay
- tay nghe
- tai nghe
- đổng đẩy
- động đậy
- ngá
- ngã
- chỉu
- chịu...
HS
GV
 Đọc yêu cầu bài tập 
- Cho học sinh đọc bài của nhau theo từng cặp, phát hiện và sửa lỗi.
 kiểm tra và nhận xét kết quả bài làm của học sinh.
Bài 2 (10’)
Bài 3 (15’)
HS
Đặt câu với mỗi từ sau và giải nghĩa từ trong từng câu cụ thể?
a. Hồi phục (trở lại trạng thái cũ).
-> Sức khoẻ của Bác đã hồi phục.
b. Khôi phục (làm cho trở lại như cũ)
-> Nhật Bản đã khôi phục lại nền kinh tế một cách nhanh chóng.
c. Khắc phục (chiến thắng khó khăn trở ngại để đạt đợc mục đích)
-> An luôn khắc phục khó khăn để đạt được mục đích.
d. Lãnh đạo (định đường lối, phương hướng và tổ chức, hướng dẫn thực hiện)
-> Đảng và Bác đã lãnh đạo nhân dân ta đấu tranh giành độc lập tự do cho tổ quốc.
đ. Đạo nghĩa (phép tắc về đạo đức)
->Nó đã hành động trái với đạo nghĩa.
e. Quốc phòng (công việc giữ nước chống giặc ngoại xâm)
-> Tổng bí thư đến thăm các đồng chí lãnh đạo Bộ quốc phòng.
g. Quốc hiệu (tên một nước)
-> Quốc hiệu nước ta thời Đinh là Đại Cồ Việt.
h. Phản ánh (ghi lại hoặc kể lại sự việc, biểu hiện bản chất của sự vật)
-> Văn học nghệ thuật phản ánh cuộc sống.
i. phản chiếu (chiếu ngược ánh sáng hắt trở lại)
-> Ánh điện phản chiếu vào gương làm cho căn phòng sáng hẳn lên.
k. Phản diện (mặt trái, thuộc phía tiêu cực)
-> Nhã là nhân vật phản diện.
3) Củng cố, luyện tập (3’)
 - Ra quyết định sử dụng từ sao cho hiệu quả
 - Trao đổi với bạn về cách sử dụng từ đạt hiệu quả cao
 H Khi sử dụng từ cần chú ý điều gì?
 - Đối tượng giao tiếp 
 - Hoàn cảnh giao tiếp
 - tìm hiểu kĩ ý nghĩa của các từ cần tìm 
4) Hướng dẫn học bài ở nhà (1’)
- Nắm chắc nội dung bài học.
- Tiếp tục rèn luyện kĩ năng sử dụng từ.
- Chuẩn bị bài giờ sau: Ôn tập tác phẩm trữ tình
 Ngày soạn:10/12/2012 	Giảng:7B. 13/12/2012 
 7C. 14/12/2012
 Ngữ văn. Tiết 66.
 	 ÔN TẬP TÁC PHẨM TRỮ TÌNH
I. Mục tiêu 
 1) Kiến thức
- Khái niệm tác phẩm trữ tình, thơ trữ tình. 
- Một số đặc điểm chủ yếu của thơ trữ tình.
- Một số thể thơ đã học.
- Giá trị nội dung, nghệ thuật của một số tác phẩm trữ tình đã học.
 2) Kỹ năng
- Rèn các kĩ năng ghi nhớ, hệ thống hóa, tổng hợp, phân tích, chứng minh.
- Cảm nhận, phân tích tác phẩm trữ tình. 
3) Thái độ
 Giáo dục tình yêu quê hương đất nước.
II. Chuẩn bị của Gv và Hs
 1) Thầy: Nghiên cứu nội dung, tham khảo SGV, soạn giáo án.
 2) Trò: Học bài cũ. Ôn tập toàn bộ các tác phẩm trữ tình.
III. Tiến trình bài dạy 
 1) Kiểm tra bài cũ: (5’) Kiểm tra phần chuẩn bị của học sinh.
 2) Dạy nội dung bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung ghi bảng
I. Nội dung ôn tập (33’)
 H
Nêu tên tác giả của những tác phẩm sau?
1.Các tác phẩm đã học
Tác phẩm
Tác giả
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Lí Bạch
Phò giá về kinh
Trần Quang Khải
Tiếng gà trưa
Xuân Quỳnh
Cảnh khuya
Hồ Chí Minh
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Hạ Tri Chương
Bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến
Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra
Trần Nhân Tông
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Đỗ Phủ
 H
Sắp xếp lại để tên tác phẩm khớp với nội dung tư tưởng, tình cảm được biểu hiện?
2. Nội dung tư tưởng chính của các tác phẩm
Tác phẩm
Nội dung tư tưởng
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả của nhà thơ.
Qua Đèo ngang
Nỗi nhớ thương quá khứ đi đôi với nỗi buồn đơn lẻ thầm lặng giữa núi đèo hoang sơ.
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Tình cảm quê hương chân thành pha chút xót xa lúc mới trở về quê.
Sông núi nước Nam
Ý thức độc lập chủ quyền và quyết tâm tiêu diệt địch.
Tiếng gà trưa
Tình cảm quê hương, gia đình qua những kỉ niệm của tuổi thơ.
Bài ca Côn Sơn
Nhân cách thanh cao và sự giao hoà tuyệt đối với thiên nhiên.
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Tình cảm quê hương sâu lắng trong khoảnh khác đêm vắng.
Cảnh khuya
Tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung lạc quan.
?KG
Theo em điểm chung về nội dung của các tác phẩm kể trên là gì?
Điểm chung về nội dung: Biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống.
 èTác phẩm trữ tình.
 H
 H
Sắp xếp lại để tên tác phẩm (hoặc đoạn trích) khớp với thể thơ? 
Nêu đặc điểm chính của các thể thơ trên?
3.Thể thơ đã học
Tác phẩm
Thể thơ
Sau phút chia li
Song thất lục bát
Qua Đèo Ngang
Thất ngôn bát cú Đường luật
Bài ca Côn Sơn
Lục bát
Sông núi nước Nam
Thất ngôn tứ tuyệt
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Ngũ ngôn tứ tuyệt
Tiếng gà trưa
Ngũ ngôn
 H
H
Trong các ý kiến sau, có ý kiến nào là không chính xác về tác phẩm trữ tình?
- a, e, i, k.
4. Đặc điểm của tác phẩm trữ tình
 H
Từ những nhận xét về tác phẩm trữ tình, em thấy TPTT gồm những thể loại nào?
- Tác phẩm trữ tình gồm: Thơ, ca dao, tuỳ bút...
 H
Đặc điểm chính của thơ trữ tình là gì?
- Đặc điểm chính của thơ trữ tình:
+ Có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc qua kể chuyện, miêu tả và lập luận,...(g).
+ Ngôn ngữ cô đọng, giàu hình ảnh và gợi cảm (h). 
 H
Điền vào chỗ trống trong những câu sau?
- Ca dao trữ tình:
a. ...tập thể..., ...truyền miệng...
b. ...lục bát...
c. ...so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, hoán dụ, điệp ngữ, câu hỏi tu từ...
HS
Thảo luận nhóm ( 2 p ) 
 ca dao trữ tình có đặc điểm gì khác với các bài thơ của các thi nhân?
?
Các bài thơ của các thi nhân có phải bao giờ cũng chỉ biểu đạt tình cảm cá nhân không?( Ghi nhớ2)
?
H
Qua việc giải quyết các bài tập trên, Chúng ta cần lưu ý những gì về tác phẩm trữ tình? 
Đọc
II. Ghi nhớ:(SGK t182)
3) Củng cố, luyện tập (5’)
 - Hs nhắc lại nội dung của bài
 - Gv khái quát lại nội chính của bài
 - Câu hỏi củng cố
 1. Tác phẩm trữ tình là:
 A. Những văn bản viết bằng thơ
 B. Những tác phẩm kể lại một câu chuyện cảm động
 C. Thơ và tùy bút
 D. Những văn bản thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả
 2. Nhận xét nào sau đây không đúng về tác phẩm trữ tình?
 A. Tác phẩm trữ tình chỉ dùng lối bày tỏ trực tiếp tình cảm, cảm xúc
 B. Ngôn ngữ trong tác phẩm trữ tình thường giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm
 C. Trong tác phẩm trữ tình có sự xuất hiện của nhân vật trữ tình tác giả
 D. Trong tác phẩm trữ tình có thể có yếu tố tự sự và miêu tả
 * Đáp án: 1-D ; 2-A
4) Hướng dẫn học bài ở nhà. (2’)
 - Ôn tập về tác phẩm trữ tình
 Tuần 18
Kết quả cần đạt
Tiếp tục nắm được khái niệm tác phẩm trữ tình, thơ trữ tình và một số đặc điểm nghệ thuật chủ yếu của thơ trữ tình. Làm phần luyện tập 
Ôn lại có hệ thống, có trọng điểm các kiến thức tiếng Việt. 
Tiếp tục khắc phục những lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương tạo nên.
Ngày soạn:10/12/2012 	Giảng:7B. 13/12/2012 
 7C. 14/12/2012
 Tiết 67: ÔN TẬP TÁC PHẨM TRỮ TÌNH
(Tiếp theo)
I. Mục tiêu 
 1) Kiến thức: Học sinh
 Tiếp tục ôn tập về tác phẩm trữ tình qua một số bài tập kuyện tập.
 2) Kỹ năng
 Rèn luyện kĩ năng đọc, phân tích một tác phẩm trữ tình. 
 3 Thái độ
 Giáo dục tình yêu quê hương đất nước.
II. Chuẩn bị của Gv và Hs
 1) Thầy: Nghiên cứu nội dung, tham khảo SGV, soạn giáo án.
 2) Trò: Học bài cũ. Ôn tập toàn bộ các tác phẩm trữ tình.
III. Tiến trình bài dạy 
1) Kiểm tra bài cũ: Không kiểm tra
2) Dạy nội dung bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung ghi bảng
III. Luyện tập (40’)
?
Đọc 2 câu thơ của Nguyễn Trãi và nói rõ nội dung trữ tình, hình thức thể hiện của những câu thơ đó?
Bài1
* ND: 
Thể hiện niềm ưu tư, canh cánh một tấm lòng lo nghĩ cho nước, cho dân.
* HT: 
- Câu1: 
+ kể (Suốt ngay, đêm lạnh) 
+ tả (quàng chăn ngủ chẳng yên).
- Câu2: So sánh (tấm lòng ưu ái /cuồn cuộn nước triều đông)
?
So sánh tình huống thể hiện tình yêu quê hương và cách thể hiện tình cảm đó qua hai bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh và Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê?
Bài 2
a. Tình huống:
- Bài1: Một người ở xa quê, trong một đêm nhìn trăng sáng nhớ quê.
- Bài 2: Một người vừa mới về quê sau cả đời xa quê, bị coi là khách lạ ngay ở nơi chôn nhau cắt rốn của mình.
b. Cách thể hiện tình cảm:
- Bài 1: Biểu hiện trực tiếp 
-> thể hiện nhẹ nhàng sâu lắng.
- Bài 2: Biểu hiện gián tiếp 
-> Thể hiện hóm hỉnh mà ngậm ngùi.
H
đọc lại bài “Đêm đỗ thuyền ở Phong Kiều” và “Rằm tháng giêng.”
Bài 3
?
So sánh 2 bài thơ về 2 vấn đề: cảnh vật được miêu tả và tình cảm đượ thể hiện?
a. Cảnh vật được miêu tả:
- Bài 1: 
 Cảnh trăng tà, quạ kêu, sương đầy trời, khách nằm ngủ trước cảnh buồn của lửa chài, cây bến. 
-> Cảnh vật buồn hiu hắt, vắng lặng.
- Bài 2: 
 Cảnh bao la, bát ngát, đầy ánh trăng sáng, đầy sắc xuân, dào dạt sức sống.
b. Tình cảm được thể hiện:
- Bài 1: Buồn, cô đơn.
- Bài 2: Ung dung, lạc quan, thanh thản, yêu đời.
?
Hãy lựa chọn những câu mà em cho là đúng?
- Các câu đúng: b, c, e.
- Các câu sai: a, d.
3) Củng cố, luyện tập (3’)
- Hs nhắc lại nội dung của bài
- Gv khái quát lại nội dung của bài
4) Hướng dẫn học bài ở nhà. (2’)
- Tiếp tục ôn tập về tác phẩm trữ tình
- Làm các bài tập còn lại
- Chuẩn bị bài giờ sau: Ôn tập Tiếng Việt