Giáo trình giáo dục thể chất

 Phát bóng thấp tay trước mặt: 
Hình 3.7: Phát bóng thấp tay 
3.3.1. Tính năng tác dụng 
Là kỹ thuật đơn giản, dễ thực hiện, được sử dụng cho mọi đối tượng, tuy nhiên kỹ 
thuật này thường được áp dụng cho người mới học. Do đó uy lực không lớn, hiệu quả 
đạt được trong thi đấu không cao, tuy nhiên đảm bảo được độ chính xác khá cao. Kỹ 
thuật này thường được sử dụng trong tập luyện và thi đấu, đặc biệt trong giai đoạn 
huấn luyện cơ bản. 
3.3.2. Cấu trúc kỹ thuật 
 Tư thế chuẩn bị: 
Người tập đứng ở vị trí phát bóng, đứng chân trước, chân sau. Thông thường, nếu 
phát bóng bằng tay nào thì đứng chân đó ở đằng sau, mũi bàn chân hơi mở ra phía bên 
ngoài để tạo tư thế vững chắc. Mũi bàn chân trước hướng về lưới, hướng của bàn chân 
trước quyết định nhiều tới hướng bay của bóng. Khớp gối hơi khuỵu, thân trên hơi 
gập, trọng tâm dồn vào chân sau. Tay trái co tự nhiên ở khớp khuỷu, lòng bàn tay xòe 
rộng tự nhiên đỡ phía dưới bóng, để bóng trước hông bên phải cùng hướng với chiều 
kéo tay đánh bóng của tay thuận. Tay thuận (tay đánh bóng) duỗi tự nhiên, mắt quan 
sát bên phần sân đối phương. 
99 
 Tung bóng: 
Khi thực hiện động tác tung bóng, khớp gối hạ thấp hơn, thân người hơi gập về 
trước, trong tâm hạ thấp theo. Ngay sau khi hạ thấp đến mức cần thiết, thực hiện động 
tác duỗi chân, chuyển dần trọng tâm thân thể từ chân sau lên cao và về chân trước. Tay 
cầm bóng từ dười thấp đưa lên trên và thực hiện động tác tung bóng, tay nâng đến gần 
ngang vai cũng là lúc bóng rời tay, bóng được tung lên độ cao từ 40 – 50 cm. Cùng lúc 
thực hiện động tác tung bóng, tay đánh bóng chuyển động hết biên độ về sau, căng bả 
vai gập ở khớp khuỷu, cổ tay ngửa, lòng bàn tay hướng về phía sau. 
Hình 3.8: Giai đoạn tung bóng 
 Đánh bóng: 
Lúc này thân người ưỡn cong hình cánh cung, trọng tâm dồn về chân sau, cổ hơi 
ngửa quan sát bóng. Khi bóng rơi xuống tầm thích hợp, tay đánh bóng nhanh chóng 
chuyển động lên cao, về trước và duỗi nhanh khớp khuỷu. Cùng với sự chuyển động 
của tay đánh bóng, chân đạp đất, duỗi các khớp cổ chân, gối, hông và trọng tâm 
chuyển dần từ chân sau lên chân trước. Bàn tay tiếp xúc vào phía sau, chính giữa dưới 
của bóng, nhanh chóng gập cổ tay đẩy bóng đi. 
Hình 3.9: Phát bóng cao tay trước mặt 
100 
 Kết thúc: 
Tay đánh bóng sau khi tiếp xúc với bóng tiếp tục chuyển động về phía trước duỗi 
hết các khớp, trọng tâm đổ dồn về phía trước, sau đó nhanh chóng trở về tư thế chuẩn 
để thực hiện các động tác tiếp theo. 
3.3.3. Những sai lầm thường mắc và biện pháp sửa chữa 
- Tung bóng: Vì tung bóng không chuẩn kéo theo động tác vung tay đánh bóng 
sai như: tung bóng quá cao hoặc quá thấp, bóng ra sau đầu hoặc quá xa về trước 
mặt,… Để khắc phục tập các động tác tung bóng có sự kiểm tra cự ly và độ lệch trong 
các lần tung, bàn tay cầm bóng cần xòe và thẳng trước khi tung. 
- Vung tay đánh bóng: Động tác đánh bóng bị co tay thường là do động tác tung 
bóng quá gần thân người, quá thấp,…cần thực hiện lại bài tập mô phỏng tung bóng. 
- Chưa phối hợp lực toàn thân: sự phối hợp lực toàn thân với động tác duỗi tay 
đánh bóng chưa tốt. Vì vậy, cần tập bài tập mô phỏng động tác, bài tập phát bóng với 
cự ly gần, lực nhẹ, phát bóng vào tường từ lực nhẹ đến mạnh,… 
3.3.4. Bài tập bổ trợ 
- Học tư thế chuẩn bị ban đầu và cách tung bóng. 
- Phát bóng treo ở cột: Trong khi giảng dạy phát bóng thấp tay chính diện sử 
dụng dây kẹp đàn hồi. Trong giảng dạy phát bóng cao tay, dây kẹp khóa có lợi hơn, 
phát bóng từ sau đường biên ngang qua lưới (độ cao tương ứng với từng loại). 
- Phát bóng bằng bóng cao su nhỏ. 
- Phát bóng vào tường, khoảng cách 6 - 9m, đánh dấu độ cao trên tường 2,20m - 
3,50m. Bóng cần phải chạm tường ở mức cao hơn chỗ đánh dấu. 
 Bài tập kỹ thuật: 
- Phát bóng chuẩn xác vào các khu vực trên sân bóng: 
- Nửa phải, nửa trái, nửa trước, nửa sau sân bóng. 
- Vào 3 phần dọc sân bóng: 4 - 5, 3 - 6, 2 - 1. 
- Vào 6 vị trí trên sân. 
- Vào khu vực cách đường biên dọc, biên ngang của sân 2m. 
- Xen kẽ phát bóng thấp tay chính diện và thấp tay nghiêng mình. 
- Phát bóng chuẩn sau khi thực hiện các bài tập có cường độ cao, trong đó điều 
kiện thực hiện các bài tập nên sát với điều kiện thi đấu. 
- Phát bóng liên tục một lúc 10, 15, 20 quả. 
- Thi đấu: Phát bóng có số lần tốt (vào khu vực phía sau của sân) trong tổng số 
quả bóng được giao. 
101 
- Chú ý đưa nội dung phát bóng vào từng buổi một. Nếu phát bóng không phải là 
nhiệm vụ chính của buổi tập thì cuối buổi nên dành khoảng 5 - 10 phút để phát bóng 
(10 - 20 quả/ người tập). 
- Từng bước nâng cao yêu cầu kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện - thấp tay 
nghiêng mìmh (chuẩn xác, mạnh). 
- Không nên cho tập ngay phát bóng cao tay chính diện nhưng cũng không nên 
tập trung vào việc hoàn thiện một kiểu phát bóng nào. 
- Kết hợp học phát bóng với tập đỡ phát bóng. Tuỳ theo mức độ nắm vững các 
kiểu phát phức tạp như phát mạnh, phát chuẩn mà yêu cầu người tập cũng cần nắm 
vững các kiểu đỡ bóng của các loại phát này. 
- Khi học phát bóng nên phân lớp học ra thành những nhóm nhỏ từ 2 - 4 người/ 
quả bóng với các yêu cầu riêng: 
+ Ném bóng đặc vào tường bằng hai tay hoặc một tay. 
+ Đập bóng treo ở trên dây đàn hồi cao su. 
+ Tung bóng đặc 1kg và dùng bàn tay đánh bóng. 
+ Phát bóng và đỡ phát bóng. 
+ Phát bóng qua lưới và đỡ bóng (tập từng đôi). 
- Tập một thời gian nhất định rồi các nhóm thay đổi vị trí. Những bài tập này (trừ 
phát bóng qua lưới) có thể ra cho người tập khi học các nội dung khác trong chương 
trình nếu thấy cần nâng cao mật độ buổi tập lên. 
- Khi tập phát bóng, tập trung chú ý di chuyển trọng tâm, thời điểm tiếp xúc 
bóng, sự phối hợp động tác tung bóng - vung tay đánh bóng ở độ cao cần thiết. Trong 
phát bóng thấp tay chính diện chú ý lúc đánh bóng, người tập không đưa vai ra sau 
(bóng sẽ bay lên trần nhà) và không nhất chân lên. 
 Một số bài tập để nắm vững kỹ thuật phát bóng: 
- Bài tập 1: Tập mô phỏng kỹ thuật: Tung (không bóng), vung tay đánh bóng. 
- Bài tập 2: Từng đôi đứng đối diện cách nhau 8 - 10m. Thực hiện tung bóng 5 - 
10 lần, người kia kiểm tra. Tiếp theo, thực hiện tung bóng kết hợp làm động tác vung 
tay (không đánh bóng). 
- Bài tập 3: Như bài tập trên nhưng đánh bóng đi. Khi phát bóng chú ý phối hợp 
động tác toàn thân và tầm cao đường bóng. 
- Bài tập 4: Từng đôi đứng đối diện cách lưới 5 - 6m. Một người đứng tư thế 
chuẩn bị phát bóng thấp tay qua lưới cho người kia đỡ bóng. Khi đã nắm vững được 
kỹ thuật phát bóng thì tăng dần khoảng cách với lưới và sau đó là phát bóng từ đường 
biên ngang. 
102 
- Bài tập 5: Đứng ở khu vực phát bóng để phát bóng qua lưới. Tăng dần độ khó 
bằng cách phát vào nửa phải, nửa trái sân, khu tấn công, khu phòng thủ, vị trí số 1-6-5. 
 Một số bài tập để nâng cao kỹ thuật phát bóng: 
- Bài tập 1: Phát bóng vào khu vực quy định ở vị trí hàng trên hoặc hàng dưới, 
vào nửa trái hoặc nửa phải của sân. Cần lưu ý sao cho ở cùng một khu vực, người tập 
có thể phát nhiều cách khác nhau với quỹ đạo bay và tốc độ bay của bóng khác nhau. 
- Bài tập 2: Phát bóng mạnh và tốc độ bóng cao nhất. 
- Bài tập 3: Phát bóng có tốc độ cao nhất vào các vị trí đã quy định trên sân (vào 
vòng tròn hoặc khu vực nào đó). 
- Sau khi nắm vững các kiểu phát bóng, mỗi người cần phải chọn cho mình một 
kiểu phát mạnh, chuẩn để tập trung vào tập luyện kiểu phát bóng này. Tuy nhiên cũng 
tập luyện song song để hoàn thiện các kiểu phát bóng khác. 
103 
THANG ĐIỂM KIỂM TRA, THI KẾT THÚC MÔN 
1. Chạy 100m: 
Thành tích nam Điểm Thành tích nữ 
≥ 16’’41 1 ≥ 18’’41 
16’’01 – 16’’40 2 18’’01 – 18’’40 
15’’61 – 16’’00 3 17’’61 – 18’’00 
15’’21 – 15’’60 4 17’’21 – 17’’60 
14’’81 – 15’’20 5 16’’81 – 17’’20 
13’’41 – 14’’80 6 15’’41 – 15’’80 
13’’01 – 13’’40 7 15’’01 – 15’’40 
12’’61 – 13’’00 8 14’’61 – 15’’00 
12’’21 – 12’’60 9 14’’21 – 14’’60 
≤ 12’’20 10 ≤ 14’’20 
2. Nhảy xa ưỡn thân: 
Thành tích nam Điểm Thành tích nữ 
< 3.10 m 1 < 2.00 m 
3.10 m 2 2.20 m 
3.40 m 3 2.40 m 
3.60 m 4 2.60 m 
3.80 m 5 2.80 m 
4.00 m 6 3.00 m 
4.30 m 7 3.20 m 
4.60 m 8 3.40 m 
4.80 m 9 3.60 m 
≥ 5.00 m 10 ≥ 3.80 m 
104 
3. Nhảy cao úp bụng: 
Thành tích nam Điểm Thành tích nữ 
70 cm 1 40 cm 
80 cm 2 50 cm 
90 cm 3 60 cm 
100 cm 4 70 cm 
110 cm 5 80 cm 
120 cm 6 90 cm 
130 cm 7 100 cm 
140 cm 8 110 cm 
145 cm 9 115 cm 
150 cm 10 120 cm 
105 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. Luật Bóng chuyền - Nhà xuất bản TDTT Hà Nội – 2007 
[2]. Luật Điền kinh, NXB TDTT, Hà Nội năm 2005 
[3]. Chỉ thị 17/CT/TW ngày 23-10-2002 của Ban chấp hành trung ương Đảng Cộng 
Sản Việt Nam về phát triển TDTT đến năm 2010. 
[4]. Chỉ thị 36/CTTW của Ban Bí thư Trung Ương Đảng cộng sản Việt Nam, năm 1994. 
[5]. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Quyết định số 931/RLTT ngày 29/4/1993, V/v Ban 
hành qui chế về công tác GDTC trong nhà trường các cấp. 
[6]. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chỉ thị số 12/2005/CT-BGD&ĐT về việc tăng cường 
công tác giáo dục thể chất và họat động thể thao. Ngày 07/04/2005. 
[7]. Chương trình môn học Điền kinh dành cho sinh viên chuyên sâu Điền kinh 
chuyên ngành GDTC và HLTT, NXB TDTT năm 1996. 
[8]. Hướng dẫn tập luyện Bóng chuyền - Ủy ban TDTT 
[9] Tài liệu hướng dẫn dạy Điền kinh trình độ I (các môn: Chạy – Nhảy – Ném – 
Đẩy), Hiệp hội các liên đoàn Điền kinh Quốc tế, Liên đoàn Điền kinh Việt Nam, 
Hà Nội năm 2006. 
[10]. Kỹ thuật bóng chuyền - Ủy ban TDTT 
[11]. Dương Nghiệp Chí và Nguyễn Hiệp, 1983: Lý luận và phương pháp huấn luyện 
thể thao, NXB TDTT. 
[12]. Dương Nghiệp Chí, Mai Văn Muôn, Trần Văn Đạo, năm 1978: Sách Điền kinh 
dùng cho học sinh Trung học TDTT, NXB TDTT. 
[13]. Dương Nghiệp Chí, Nguyễn Kim Minh, Phạm Khắc Học, Võ Đức Phùng, 
Nguyễn Đại Dương, Nguyễn Văn Quảng, Nguyễn Quang Hưng, năm 2000: Sách 
Điền kinh dùng cho học sinh Đại học TDTT, NXB TDTT. 
[14]. Nguyễn Văn Hồng, 2004, Nghiên cứu thực trạng thể chất của sinh viên Trường 
Đại học Sư phạm TPHCM, Tóm tắt luận văn thạc sĩ.