Giáo trình Mạch Relay bảo vệ dòng một pha

ieän hình daáu cheùo, haõy di chuyeån con troû ñeán chaân linh kieän caàn khoùa vaø nhaáp chuoät. 
 Cöù theá tieáp tuïc cho ñeán khi taát caû caùc linh kieän ñöôïc noái theo sô ñoà nguyeân lyù sau:
 Ñeå thay ñoåi giaù trò linh kieän, haõy nhaáp ñuùp chuoät vaøo giaù trò linh kieän caàn thay ñoåi. Hoäp thoaïi Display Properties xuaát hieän, taïi khung Value haõy nhaäp giaù trò caàn ñaët cho linh kieän. Nhaäp giaù trò xong nhaáp chuoät vaøo nuùt OK. 
 Trong khi thay ñoåi giaù trò linh kieän, coù nhöõng giaù trò linh kieän khoâng caàn thay ñoåi cuõng nhö khoâng muoán cho noù xuaát hieän treân maïch ñieän, nhaáp ñuùp vaøo giaù trò linh kieän ñoù. Hoäp thoaïi Display Properties xuaát hieän, taïi khung Display Format nhaáp chuoät vaøo muïc Do not Display. Choïn xong nhaáp OK.
Sau khi thay ñoåi giaù trò linh kieän xong, sô ñoà nguyeân lyù hoaøn chænh nhö sau:
 Ñeå kieåm tra loãi cho sô ñoà nguyeân lyù vaø chuyeån sang sô ñoà maïch in, nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Minimize ôû goùc phaûi phía treân maøn hình. 
Maøn hình nhö sau xuaát hieän, taïi khung beân traùi, nhaáp choïn trang PAGE1. Sau ñoù nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Design rules check treân thanh coâng
cuï ñeå kieåm tra loãi.
Hoäp thoaïi Design Rules Check xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo nuùt OK ñeå tieán haønh kieåm tra. Neáu khoâng thaáy thoâng baùo gì nghóa laø maïch khoâng coù loãi.
 Tieáp tuïc taïo taäp tin coù ñuoâi .mnl ñeå thieát keá maïch in. Nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Create netlist treân thanh coâng cuï.
Hoäp thoaïi Create netlist xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo Layout, taïi khung Netlist File coù theå nhaáp chuoät vaøo nuùt Browse ñeå choïn ñöôøng daãn cho taäp tin ñöôïc göûi vaøo. Choïn xong nhaáp OK. (khuyeân khoâng neân nhaáp chuoät vaøo nuùt Browse ñeå thay ñoåi ñöôøng daãn)
 Moät hoäp thoaïi xuaát hieän thoâng baùo laø taäp tin treân seõ ñöôïc Save ñeå keát noái. Nhaáp OK ñeå tieáp tuïc. Haõy chuyeån sang cheá ñoä thieát keá maïch in baèng caùch nhaáp choïn Start > Programs > OrCAD Release 9 > Layuot Plus.
 	 Maøn hình thieát keá maïchin xuaát hieän, nhaáp choïn File >New ñeå môû moät File môùi.
Hoäp thoaïi LoadTemplate File xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo nuùt Open.
Hoäp thoaïi Load Netlist Source xuaát hieän, nhaáp choïn teân maïch caàn thieát keá maïch in. 
Choïn xong nhaáp Open.
Hoäp thoaïi Save File As xuaát hieän, taïi khung File name nhaäp teân caàn ñaët cho maïch in. 
Nhaäp xong nhaáp chuoät vaøo nuùt Save. ÔÛ ñaây khoâng tieán haønh nhaäp teân môùi cho maïch vì laøm nhö vaäy seõ roái leân vaø khoâng nhôù teân maïch ñöôïc ñaët laø gì. Chöông trình töï ñoäng hieän leân teân gioáng nhö teân ñaõ ñöôïc ñaët cho sô ñoà nguyeân lyù. Hoäp thoaïi xuaát hieän chæ vieäc nhaáp chuoät vaøo nuùt Save.
 Sau moät thôøi gian chôø ñôïi, coù nhöõng hoäp thoaïi nhö sau xuaát hieän. Trong hoäp thoaïi Link Footprint to Component moät thoâng baùo cho bieát khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa D5 coù teân laø DB101. Vì theá neân phaûi tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component 
 Hoäp thoaïi Footprint for DB101 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc BCON100T. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc BLKCON.100/VH/TM1SQ/W.100/4 ñeå choïn chaân maïch in cho caàu DIODE. Choïn xong nhaáp Ok.
Hoäp thoaïi Link Footprint to Component xuaát hieän trôû laïi, moät thoâng baùo cho bieát khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa SW1 coù teân laø SW_PUSHBUTTON_1. Vì theá neân caàn tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component
Hoäp thoaïi Footprint for SW_PUSHBUTTON_1 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc JUMPER. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc JUMPER400 ñeå choïn chaân maïch in cho nuùt nhaán. Choïn xong nhaáp Ok.
Hoäp thoaïi Link Footprint toComponent laïi xuaát hieän vôùi thoâng baùo laø khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa Q1 coù teân laø P2N2907. Vì theá neân tieán haønh tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component
 	Hoäp thoaïi Footprint for P2N2907 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc TO. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc TO202AA ñeå choïn chaân maïch in cho Transistor. Choïn xong nhaáp chuoät vaøo nuùt Ok.
Hoäp thoaïi Link Footprint to Component xuaát hieän trôû laïi, moät thoâng 
baùo cho bieát khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa U1 coù teân laø AD741. Vì theá 
neân caàn tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component
Hoäp thoaïi Footprint for AD741 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc DIP100T. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc DIP.100/8/ W.300/L.425 ñeå choïn chaân maïch in cho IC. Choïn xong nhaáp Ok.
Hoäp thoaïi Link Footprint to Component laïi xuaát hieän vôùi thoâng baùo laø khoâng theå tìm thaáy chaân maïch in cuûa K1 coù teân laø RELAY_4PDT. Vì theá neân tieán haønh tìm chaân cho linh kieän naøy baèng caùch nhaáp chuoät vaøo nuùt Link existing footprint to component
Hoäp thoaïi Footprint for RELAY48 xuaát hieän, taïi khung Libraries nhaáp choïn muïc RELAY. Taïi khung Footprints nhaáp choïn muïc RELAY47 ñeå choïn chaân maïch in cho IC. Choïn xong nhaáp chuoät vaøo nuùt Ok.
Sau khi choïn chaân cho caùc linh kieän, caùc linh kieän trong sô ñoà maïch in hieän ra:
Tieán haønh saép xeáp caùc linh kieän. Ñeå khoâng bò giôùi haïn bôûi khung maïch in coù saün, haõy nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng Reconnect Mode treân thanh coâng cuï.
 Muoán di chuyeån linh kieän, nhaáp chuoät vaøo bieåu töôïng linh kieän vaø reâ chuoät ñeán vò trí caàn ñaët linh kieän roài nhaáp chuoät. Muoán quay linh kieän moät goùc 900 nhaáp choïn bieåu töôïng linh kieän roài nhaán phím R treân baøn phím hay nhaáp phaûi chuoät, moät cöûa soå xuaát hieän, nhaáp chuoät vaøo Rotate. Sau khi saép xeáp xong, caùc linh kieän trong maïch ñöôïc saép xeáp nhö sau:
Để chọn lớp vẽ mạch in nhấp vào biểu tượng View Spreadsheet trên thanh công cụ sao đó chọn lệnh Strategy > Route Layer từ Menu đổ xuống.
Hộp thoại Route Layer xuất hiện, trong hộp thoại này tại mục Enabled chọn các lớp không vẽ mạch in sao đó nhấp phải chuột và chọn lệnh Properties từ Menu đổ xuống.
Hoäp thoaïi Edit Layer Strategy xuaát hieän, nhaáp boû muïc Routing Enabled. Xong nhaáp OK.
Để chọn bề dày cho đường mạch in,nhấp chọn biểu tượng View Spreadsheet trên thanh công cụ sao dó chọn lệnh Nets từ Menu đổ xuống.
Hộp thoại Nets xuất hiện, trong hộp thoại này chọn tất cả các mục Width Min Con Max. sau đó nhấp phải và chọn lệnh Properties từ Menu đổ xuống.
Hộp thoại Edit Net xuất hiện, tại mục Min Width, Con Width, Max Width lần lược nhập vào các số 25,27,30. Sau đố nhấp OK
 Đổi đơn vị từ Mils sang Milimet: vào mục Option trên hanh tiêu đề, sau đó chọn System setting..
 Khi đố cửa sổ System setting hiện ra như bên dưới:
	Ta chọn Milimet rồi nhấn OK.
Để tạo khung cho mạch in nhấp vào biểu tượng Obstacle Tool trên thanh công cụ. Con trỏ thay đổi hình dạng, nhấp chuột tại vị trí cần vẽ rồi di chuyển con trỏ đến vị trí khác cần vẽ và nhấp chuột. Cứ thế tiếp tục cho đến khi bản mạch in trông như sau:
Để chạy mạch in tự động: chon Auto > Autorout > Board:
Sau khi thực hiện thao tác trên ta được bảng mạch in như sau:
	Để đặt tên cho mạch in hãy nhấp vào biểu tượng Text Tool trên thanh công cụ rồi nhấp phải chuột tại vị trí bất kì trên màn hình sao đó chọn lệnh New.
	Hộp thoại Text Edit xuất hiện, trong hộp thoại này tại mục Text String nhập tên bản mạch in. Nhập xong nhấn OK
	Sau khi nhấp OK tại đầu con trỏ xuất hiện khung hình chữ nhật chứa tên vừa nhập, di chuyển con chuột tới vị trí thích hợp rồi nhấp chuột để ấn định vị trí tên lên bản mạch in.
	Bản mạch in hoàn chỉnh trông như sau:
	Đo kích cỡ mạch in: vào Tool trên thanh công cụ, chọn mục Demention từ Menu đổ xuống và chọn Select Tool như hình dưới:
	Trở lại màn hình làm việc ta thấy con trỏ đổi thành dấu cộng. Click vào một điểm tại góc làm chuẩn sau đó kéo đến góc cần đo.(Hình bên dưới)
	Sửa đế chân linh kiên (Via): chọn biểu tượng Pin Tool trên thanh công cụ, sau đó chọn đế chân cần chỉnh sửa,lúc này ta thấy đế chân đã chọn đổi màu.Tiếp theo click chọn biểu tượng View Spreadsheet trên thanh công cụ chọn mục Padstacks từ Menu đổ xuống.
	Khi đó cửa sổ Padstacks xuất hiện.
	Trong cửa sổ này ta chọn lớp BOTTOM, sau đó di chuyển con trơ vào vùng đen click phải chuột và chọn Properties để mở cửa sổ Edit Spadstack Layer:
	Trong cửa sổ này, tại khung Pad Shape ta chọn một trong các tùy chọn Round, Oval, Square.. Để chọn đế chân linh kiện.
	Sau khi thực hiện thao tác trên ta được bản mạch in như sau:
	In một bản vẽ đã hoàn chỉnh:
	Khi ta muốn in lớp nào thì chọn lớp đó. Trên thanh tiêu đề ta chọn File > Print/Plot(Ctrl + P).
	Lúc này cửa sổ Print/Plot xuất hiện:
Trong cửa sổ này ta có thể chọn 5 Keep Drill Holes Open, 5 Print/ Plot Current View, 5 Force Black & White để chọn thuộc tính cho bản in.
	Nếu muốn lấy mạch in ngược lại để ráp đúng linh kiện ta chọn vào mục Mirror.
	Nếu muốn quay trang in một góc 900,1800 hay 2700 ta chọn khung Rotation góc độ cần thiết.
	Chọn xong nhấp OK để in.
C. KẾT LUẬN
Mạch Relay bảo vệ dòng một pha được thiết kế đơn giản, linh kiện phù hợp dễ nối mạch nhưng có công dụng quan trọng, phổ biến trong các thiết bị điện. Giúp người sử dụng điện được an toàn hơn khi sử dụng điện.
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Đặng Hoàng Tuấn – OrCAD Capture Vẽ mạch Điện và Điên Tử - NXB Thống kê –2002. 
[2] Nguyễn Khắc Nguyên – Bài giảng Chuyên Đề Thiết Kế Mạch In – Khoa Công Nghệ thông 
Tin – ĐH Cần Thơ - 2002 
[3] Nguyễn Chí Ngôn – Bài giảng OrCAD – Khoa Công Nghệ Thông Tin, Đại học Cần Thơ – 
2002. 
[4] Nguyễn Việt Hùng & Nhóm cộng tác – Vẽ và Thiết kế mạch in OrCAD – Nhà xuất bản Đà 
Nẵng – 2004. 
[5] Trần Hữu Danh – Bài giảng OrCAD 9.2 – Khoa Công Nghệ Thông Tin, Đại học Cần Thơ – 
2003 
[6] Short Lectures on Internet (các bài giảng về OrCAD trên Internet) 
[7] WWW.Dientuvietnam.net