Giáo trình Tin học cơ sở - Đặng Thanh Hải

 sẽ không gần với nội dung muốn tìm. 
Ví dụ: muốn tìm tài liệu hướng dẫn sử dụng Word, ta sử dụng từ khóa “Word” để tìm thì 
kết quả trả về có thể lên đến vài triệu trang. Trong trường hợp này, ta có thể sử dụng cụm 
từ “How to use Word” hoặc là “How to use MS Word 2000” thay vì chỉ dùng từ “Word”, 
như thế thì kết quả trả về sẽ tốt hơn. Nếu kết quả trả về nhiều thì những trang Web có 
chứa thông tin gần với thông tin cần tìm nhất sẽ được liệt kê trước, những trang ít thông 
tin hơn được liệt kê sau. 
Để xem kết quả tìm kiếm, nhấn chuột vào một trong các liên kết được liệt kê ra. Ngoài ra, 
Khoa Công nghệ Thông tin – Trường Đại học Đà lạt Tin học cơ sở 
 Trang 106 
ta có thể nhấn chuột phải vào liên kết rồi chọn Open in New Window, làm như thế ta vẫn 
giữ được trang kết quả tìm kiếm. 
VI.4.5 Webmail 
Webmail là hệ thống cung cấp các dịch vụ Email (nhận, gửi, lọc Email) thông qua 1 
Website nào đó trên mạng Internet. Thông thường, đây là hệ thống cung cấp địa chỉ Email 
miễn phí. Để gửi và nhận Email, người sử dụng Internet chỉ có 1 cách duy nhất là dùng 
trình duyệt Web truy cập vào địa chỉ Website của nhà cung cấp dịch vụ, sử dụng Account 
đã được cung cấp để kiểm tra Email và sử dụng các dịch vụ Email thông thường khác. 
Ví dụ về các nhà cung cấp các dịch vụ Email: www.vol.vnn.vn; www.hotmail.com; 
www.mail.yahoo.com; www.gmail.com,  
Khoa Công nghệ Thông tin – Trường Đại học Đà lạt Tin học cơ sở 
 Trang 107 
CHƯƠNG VII 
VIRUS 
VII.1. GIỚI THIỆU 
Việc bảo vệ dữ liệu là vấn đề mà tất cả các người sử dụng máy tính phải quan tâm. Dữ 
liệu của mỗi người dùng có thể khác nhau từ các tập tin văn bản đến các chương trình 
máy tính hoặc các dữ liệu rất quan trọng như tài khoản trong ngân hàng, bí mật quốc gia. 
Việc bảo vệ dữ liệu cũng có những mức độ khác nhau tùy vào tầm quan trọng của dữ liệu. 
Các tác nhân có thể gây hại đến dữ liệu như sau: 
– Hỏa hoạn, thiên tai, sự cố về phần cứng, phần mềm, Virus máy tính. 
– Sự phá hoại của gián điệp, của các tin tặc, sự vô ý của người dùng. 
VII.2. NGUYÊN TẮC BẢO VỆ 
Tùy thuộc vào tầm quan trọng của dữ liệu mà ta sẽ áp dụng những cách bảo vệ khác nhau, 
đối với những dữ liệu thông thường thì cách bảo vệ hữu hiệu nhất là tạo ra các bản sao 
của dữ liệu, các bản sao này có thể được lưu trên đĩa mềm, ổ đĩa nén hoặc đĩa CD–ROM. 
Đối với các dữ liệu quan trọng thì người ta thường đặt ra các qui tắc rất nghiêm ngặt bắt 
buộc tất cả các người dùng phải tuân theo. 
VII.3 VIRUS MÁY TÍNH VÀ CÁCH PHÒNG CHỐNG 
VII.3.1 Virus máy tính là gì? 
Virus (hay còn gọi virus máy tính) là các chương trình nhỏ được thiết kế để lây từ máy 
tính này qua máy tính khác nhằm làm ảnh hưởng đến các hoạt động của máy tính. 
Một virus có thể làm hỏng hoặc làm mất dữ liệu trong máy tính của bạn, sử dụng chương 
trình email của bạn để phát tán chính nó đến các máy tính khác hoặc thậm chí có thể xoá 
hết mọi thông tin có trên máy tính của bạn. 
Virus thường dễ dàng phát tán bằng cách đính kèm vào nội dung email hoặc các chương 
trình nhắn tin nhanh (chat). Chúng có thể núp bóng dưới dạng dính kèm của các hình ảnh 
vui, các thiệp chúc mừng, các tập tin âm nhạc, videoVirus cũng có thể phát tán thông 
qua sự download chương trình từ Internet. Chúng có thể ẩn mình ở trong các tập tin, 
chương trình bạn download từ các nguồn không tin cậy. 
Khi máy tính bị nhiễm Virus thì nó có thể có những biểu hiện không bình thường như 
khởi động lâu hơn, không mở được các văn bản, chương trình, chuột hoạt động không 
bình thường, không in được văn bản ra máy in... nhưng nhiều khi không có biểu hiện khác 
thường nào hết. 
Khoa Công nghệ Thông tin – Trường Đại học Đà lạt Tin học cơ sở 
 Trang 108 
VII.3.2 Tính chất và phân loại Virus 
Virus được phân loại thành nhiều loại khác nhau. Việc phân loại chúng thành các loại 
cũng không dễ vì nhiều virus có nhiều đặc tính khác nhau nên sẽ thuộc nhiều nhóm khác 
nhau. Do vậy ở đây ta tạm phân chúng ra theo hai đặc tính: chúng lây nhiểm cái gì và 
chúng lây nhiễm như thế nào? 
• Chúng nhiễm cái gì: 
− System Sector: là vùng đặc biệt của đĩa khi khởi động sẽ sử dụng. Do vậy còn 
được gọi là Boot – Virus. Khi máy đã bị nhiễm virus này, khi truy cập vào ổ đĩa 
nào nó sẽ lây vào ổ đĩa đó. 
− File: Lây nhiễm vào các tập tin khác nhau, từ tập tin thực thi đến các tập tin văn 
bản, bảng tính, hình ảnh, âm thanh cũng như video và các loại tập tin khác. 
− Macros: Nguyên thuỷ thì các tập tin dữ liệu sẽ không mang virus. Nhưng những 
mã tiện ích (Macro) trong các tập tin Word, Excel trở thành nơi chứa mã virus 
Macro. 
− Companion Files: Đây là dạng lây nhiễm file ở môi trường DOS. Vì file .COM 
được thực thi trước file .EXE nên Virus sinh ra 1 tập tin .COM cùng tên với file 
.EXE. 
− Disk Clusters: Là loại virus thay đổi thư mục để khi bạn chạy một chương trình 
thì nó sẽ chạy virus trước. 
− Batch Files: các tập tin kịch bản kiểu .BAT, .VBS, REG có thể là phương tiện để 
truyền tải các đoạn mã có thể thực thi hoặc mang theo virus. 
− Source Code: Mã nguồn trong máy tính có thể bị chèn mã virus trong đó. Khi biên 
dịch chương trình nó sẽ tự động được biên dịch cùng với chương trình. 
− Worms: Sâu thường được tạo bởi mã kịch bản VBScript. Chúng có thể tạo ra các 
sâu và tự gửi chúng đến các máy tính khác hoặc đến người khác trên Internet. 
• Chúng nhiễm như thế nào: 
− Polymopic Viruses: Virus đa hình tự thay đổi chính nó sau mỗi lần lây nhiễm. Có 
nhiều công cụ giúp tạo ra loại virus này. 
− Stealth Viruses and Rootkits : Virus cần phải thay đổi gì đó để lây nhiễm một hệ 
thống. Để tránh bị phát hiện, virus thường chiếm các chức năng hệ thống và sử 
dụng nó để ẩn giấu. 
− Fast and Slow Infectors: Lây nhiễm nhanh là dạng virus lây tất cả các tập tin nó 
truy cập đến (hiển thị tên file chẳng hạn), không chỉ chạy chúng. Lây nhiễm chậm 
là việc lây nhiễm chỉ xảy ra khi tập tin được tạo ra hay chỉnh sửa. 
Khoa Công nghệ Thông tin – Trường Đại học Đà lạt Tin học cơ sở 
 Trang 109 
− Sparse Infectors: Loại virus này sử dụng một trong nhiều kỹ thuật khác nhau để 
tránh sự phát hiện hoạt động của chúng (như chỉ hoạt động khi file chạy lần thứ 
20). 
− Amored Viruses: Virus được vũ trang là virus được viết nhằm tránh việc phân 
tích ngược của người phát hiện. Do vậy kích thước virus thường lớn hơn bình 
thường. 
− Multipatite Viruses: Loại virus này có khả năng vừa lây nhiễm vào system sector 
hoặc lây nhiễm vào files. 
− Cavity (Spacefilter) Viruses: Là loại virus nhằm cài đặt chúng vào bên trong tập 
tin chúng lây nhiễm mà không thay đổi kích thước của tập tin (họ CIH là loại này). 
− Tunneling Viruses: Là loại virus chạy ngầm dưới chương trình phát hiện virus 
nhằm tránh chức năng phát hiện của chúng. 
− NTFS ADS Viruses: Hệ thống tập tin NT cho phép dòng dữ liệu khác nằm trong 
tập tin và ẩn với hết các chương trình quản lý tập tin thông thường. Virus có thể sử 
dụng dòng dữ liệu này để chèn mã của chúng cùng với các tập tin bình thường. 
VII.3.3 Các phương pháp phòng và diệt Virus 
− Phòng Virus: Nguyên tắc chung là không được chạy các chương trình không rõ 
nguồn gốc. Hãy dùng các chương trình diệt virus kiểm tra các chương trình này 
trước khi chép vào đĩa cứng của máy tính. Khi nhận một file từ email hay mạng, 
bạn hãy nhớ kiểm tra chúng trước khi mở ra. 
Sử dụng các chương trình quét Virus nổi tiếng, có bản quyền. Cài đặt chương trình 
quét virus ngay sau khi cài máy xong. Thực hiện cập nhật nhận dạng virus thường 
xuyên. Nếu kết nối mạng thì thiết lập cập nhật tự động. 
Thiết lập chương trình quét virus kiểm soát mức độ real-time (thời gian thực). Mọi 
tập tin hệ thống truy cập đều được quét trước khi sử dụng. 
− Diệt Virus: Để phát hiện và diệt virus, người ta viết ra những chương trình chống 
virus, gọi là anti–virus. Nếu nghi ngờ máy tính của mình bị virus, bạn có thể dùng 
các chương trình này kiểm tra các ổ đĩa của máy. Một điều cần lưu ý là nên chạy 
anti–virus trong tình trạng bộ nhớ tốt (khởi động máy từ đĩa mềm sạch) thì việc 
quét virus mới hiệu quả và an toàn, không gây lan tràn virus trên đĩa cứng. Các 
anti–virus đang được sử dụng phổ biến là Bit Defender, Kaspersky, McAfee, 
Symantec,... 
VII.3.4 Chương trình diệt Virus BKAV 
Chương trình diệt virus BKAV được phát triển từ năm 1995 bởi nhóm nghiên cứu là 
giảng viên và sinh viên Trường Đại học bách khoa Hà Nội. 
Khoa Công nghệ Thông tin – Trường Đại học Đà lạt Tin học cơ sở 
 Trang 110 
• Khởi động BKAV: 
• Chọn Start/ Programs/ Bach khoa Antivirus/ Bkav 2002 hoặc D_Click vào lối tắt 
của BKAV trên màn hình nền. Giao diện của chương trình BKAV như hình dưới: 
Hình 7.1 
• Lớp Tuỳ chọn (Options): 
– Chọn ổ đĩa: cho phép chọn vị trí (ổ đĩa/ thư mục) cần quét. 
– Chọn kiểu File: cho phép chọn kiểu tập tin cần quét virus. 
Thông thường thì chỉ có các tập tin chương trình và tập tin văn bản mới cần phải 
quét virus, các tập tin loại khác ít khi bị virus lây nhiễm. 
– Lựa chọn khác: cho phép chọn các tuỳ chọn khi quét và khởi động chương trình. 
• Lớp Nhật ký (History): 
Trong khi quét: liệt kê các tập tin đã được quét virus. 
Trước/ sau khi quét: liệt kê thông tin về các tập tin bị lây nhiễm virus và tình trạng 
của tập tin sau khi đã quét virus: diệt thành công, không diệt được 
• Lớp Lịch quét (Schedule): 
Cho phép đặt lịch quét virus tự động (hàng ngày, hàng tuần, hàng thàng, ) 
• Lớp Virus list: liệt kê danh sách các virus. 
• Lệnh Quét (Scan): tiến hành quét/ ngưng quét virus theo đường dẫn được chỉ ra ở 
mục Chọn ổ đĩa. 
• Lệnh Thoát (Exit): thoát khỏi chương trình. 
• Lệnh Trợ giúp (Help): hướng dẫn sử dụng chương trình. 
• X HẾT W 
Khoa Công nghệ Thông tin – Trường Đại học Đà lạt Tin học cơ sở 
 Trang 111 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Tin Học Đại Cương, Hoàng Kiếm. 
[2] Giáo trình IT Essential 1,2 , Cisco. 
[3] Microsoft Word, Excel, Nguyễn Sơn Hải. 
[4] Ebook Windows XP. 
[5] Hướng dẫn sử dụng internet, trung tâm điện toán- truyền số liệu. 
[6]  
[7]  
[8]  
[9]  
[10]