Giới thiệu về Cao nguyên đá Đồng Văn

U BỐI CẢNH KIẾN TẠO, ĐIỀU KIỆN CỔ KHÍ HẬU-CỔ MÔI TRƯỜNG KHÁC NHAU 19 nhóm cổ sinh vật với hàng trăm giống và hàng nghìn loài đã từng sống ở khu vực này như:1). Tay cuộn; 2). San hô vách đáy; 3). San hô bốn tia; 4). Dạng lỗ tầng; 5). Bọ ba thuỳ; 6). Cá cổ; 7). Trùng lỗ; 3. NHIỀU BỐI CẢNH KIẾN TẠO, ĐIỀU KIỆN CỔ KHÍ HẬU-CỔ MÔI TRƯỜNG KHÁC NHAU 3. NHIỀU BỐI CẢNH KIẾN TẠO, ĐIỀU KIỆN CỔ KHÍ HẬU-CỔ MÔI TRƯỜNG KHÁC NHAU 8). Vỏ nón. 9). Răng nón; 10). Chân rìu; 11). Chân bụng; 12). Chân đầu; 13). Động vật dạng rêu; 14). Huệ biển; 15). Vỏ cứng; 16) Giáp xác cổ; 17). Thực vật thủy sinh; 18). Tảo cổ; 19). Chitinozoa.13 hệ tầng đá trầm tích, 6 mặt cắt chuẩn và phụ chuẩn;Các hệ tầng và mặt cắt chuẩn/ phụ chuẩn lưu giữ nhiều sự kiện địa chất dưới dạng các bất chỉnh hợp hoặc chỉnh hợp địa tầng tầm cỡ khu vực và hành tinh .3. NHIỀU BỐI CẢNH KIẾN TẠO, ĐIỀU KIỆN CỔ KHÍ HẬU-CỔ MÔI TRƯỜNG KHÁC NHAU 4. CẤU TRÚC, CẤU TẠO ĐỊA CHẤT PHONG PHÚ, ĐA DẠNG, ĐẶC SẮC Bối cảnh kiến tạo đa dạng, đặc sắc còn được thể hiện liên tục trong các giai đoạn phát triển địa chất dưới dạng các đới đứt gãy lớn, các nếp uốn và các thế nằm trong đá v.v., chẳng hạn:Biểu hiện của các đới đứt gãy lớn phân chia giữa các diện phân bố đá vôi và đá lục nguyên, khu vực Lao Và Chải (Yên Minh) và khu vực Đồng Văn; 4. CẤU TRÚC, CẤU TẠO ĐỊA CHẤT PHONG PHÚ, ĐA DẠNG, ĐẶC SẮC Các nếp uốn nhỏ trong đá vôi Devon do hoạt động đứt gãy ở khu vực đèo Mã Pì Lèng, đèo Si Phai, Cổng Trời v.v.;Các nếp uốn lớn trong đá vôi Cambri ở Lũng Cú, với trục nếp uốn bị hoạt động đứt gãy trong giai đoạn Tân kiến tạo phá hủy; 4. CẤU TRÚC, CẤU TẠO ĐỊA CHẤT PHONG PHÚ, ĐA DẠNG, ĐẶC SẮC Thế nằm đơn nghiêng (hầu hết về phía N-TN) của đá Cambri đến Devon, góp phần tạo ra địa hình cuesta (nghiêng thoải về một phía, dốc đứng phía đối diện) trong giai đoạn hiện đại;Ở Sủng Thài (Bản Chưởng) Địa hình cuesta ở Lũng Cú. Thực chất đây là cánh TN của một nếp lồi phương TB-ĐN.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOĐịa hình cuesta đa dạng, đặc sắcĐịa hình cuesta ở Sủng Là.Địa hình cuesta ở Sính Lủng.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOMỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOĐịa hình cuesta trên đường Đồng Văn-Lũng Cú với các khối karst sót dạng chóp, dạng tháp rất sắc trên sườn thoải, trái ngược với sườn dốc đứng phía đối diện.Địa hình cuesta đa dạng, đặc sắcMỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOĐịa hình cuesta khổng lồ trên đá vôi ở Tát Ngà với rất nhiều chóp lệch nhô chếch lên, bề mặt sườn thoải.Địa hình cuesta đa dạng, đặc sắcĐịa hình cuesta biến thể thành kim tự tháp lệch ở Mậu Duệ.Địa hình cuesta tạo nên các răng cưa khổng lồ ở Khâu Vai.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOĐịa hình cuesta đa dạng, đặc sắc4. CẤU TRÚC, CẤU TẠO ĐỊA CHẤT PHONG PHÚ, ĐA DẠNG, ĐẶC SẮC Thế nằm ngang, thoải của đá vôi giai đoạn Carbon-Permi thể hiện chế độ kiến tạo thềm lục địa bình ổn, góp phần tạo ra địa hình karst dạng chóp nón, dạng tháp trong giai đoạn hiện đại. 5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Biểu hiện hoạt động của các đứt gãy, dưới dạng các hẻm vực karst kỳ vĩ sâu 150 đến 700-800m, kéo dài hàng kmHẻm vực Tu Sản trên sông Nho Quế sâu 660 m, dài 1,7 km, vách dốc 70-90°, một danh thắng thuộc loại kỳ vĩ nhất trên toàn cao nguyên.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOHẻm vực karst kỳ vĩHẻm vực sông Miện cùng các rừng đá ở Quản Bạ.Hẻm vực Mèo Vạc dạng chữ V đang cắt sâu để nối vào sông Nho Quế. Ảnh nhìn từ thác nước cách sông Nho Quế 2km về phía đông bắc.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOHẻm vực karst kỳ vĩHẻm vực Khe Lía sâu 700m, dài 2km. Quan sát từ Khe Lía trên đường Đồng Văn lên Lũng Cú.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOHẻm vực karst kỳ vĩHẻm vực Bó Mới (Mậu Duệ) phân bậc, sâu 150m, dài 3km, vách dốc 80-90°. Quan sát từ Kéo Hẹn về phía tây bắc.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOHẻm vực karst kỳ vĩ5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Các thung lũng kiến tạo theo các phương TB-ĐN, ĐB-TN, á kinh tuyến và á vĩ tuyến:Thung lũng kiến tạo Sông Miện ở Quản Bạ phương á kinh tuyến.5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Thung lũng kiến tạo ở thị trấn Quản Bạ phương TB-ĐN.5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Các thung lũng kiến tạo theo các phương TB-ĐN, ĐB-TN, á kinh tuyến và á vĩ tuyến:Thung lũng kiến tạo ở thị trấn Phố Bảng, Phố Là, Phố Cáo, mở rộng ra ở nơi giao nhau với các đứt gãy phương TB-ĐN.5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Các vách đứng trong đá vôi hoặc ở ranh giới đá vôi/đá lục nguyên ở:Lao Và Chải;Mèo Vạc;Đồng Văn;Quản Bạ v.v.;Vách đứng trong khối đá vôi ở Đồng Văn.5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Các sườn xâm thực kỳ vĩ, các mảng đá bám sâu đến 500-600m ở dọc sông Nho Quế, suối Mia Lé v.v.;5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Các thác nước cao hàng chục mét đến 500-600m ở Quản Bạ, dọc sông Nho Quế, Mèo Vạc v.v.; 5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Hiện tượng xâm thực giật lùi quy mô lớn, dài vài trăm mét, rộng và sâu vài chục mét ở Đồng Văn, Yên Minh, dọc sông Nho Quế.Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Hiện tượng xâm thực giật lùiTạo khe sâu cắt sườn làm mất đất trồng trọt tại Sáng Ma Sao Tạo khe sâu cắt sườn thoải của cuesta MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠO5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Địa hình karst dạng chóp, dạng tháp (địa hình karst dương) đa thế hệ, nhiều biến thể, hoặc liền dãy, hoặc rời rạc, đi kèm với hoặc các cánh đồng karst (cùng với karst dạng tháp rời rạc), hoặc các lũng, hố sụt, phễu sụt (địa hình karst âm), nhiều nơi thể hiện quá trình trẻ hóa, vô cùng phổ biến trên các loại đá vôi có thế nằm thoải, chủ yếu tuổi Carbon-Permi.Ở Tía Sủng Ở Sáng Ngài Địa hình karst dạng chóp, dạng tháp phong phú và ngoạn mụcMỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOĐịa hình karst dạng chóp, dạng tháp phong phú và ngoạn mụcMỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOCác thế hệ “chóp mẹ”, “chóp con” ở Lũng Phìn (trên) và đông Lũng Táo (bên).Địa hình karst dạng chóp, dạng tháp phong phú và ngoạn mụcMỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOChóp rời ở Cán Chu Phìn (trên), Sủng Trái (trên phải) hoặc thành dãy ở Sủng Trà (bên).Địa hình karst dạng chóp, dạng tháp phong phú và ngoạn mụcMỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOChóp tù ở Lũng Phìn (trên), và Má Lủng (bên) thể hiện quá trình karst đang trẻ hóa.Địa hình karst dạng chóp, dạng tháp phong phú và ngoạn mụcMỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOKarst dạng tháp ở Sính Lủng (trên), và Sủng Nhỉ A (bên).MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN CẤU TRÚC-KIẾN TẠOĐịa hình karst trong đới đứt gãyĐá vôi trong đới phá hủy kiến tạo ở thung lũng Quản Bạ bị dập vỡ mạnh, rửa trôi tạo địa hình núi đôi độc đáo.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOCác hố sụt, phễu karst cực lớnỞ Sính Lủng, Sủng Trái v.v.Cảnh quan hoang mạc đáMỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOỞ Sáng Ngài.Ở Vần Chải.Rừng đá (thạch lâm)Tây Đồng Văn 3km.Tại Lũng Táo Tại Sáng Ngài (cách Đồng Văn 12km) MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠORừng đá (thạch lâm)Rừng đá tại xuất lộ nước Mậu Duệ.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠO5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Quá trình karst hóa kết hợp với hoạt động kiến tạo tích cực còn thể hiện mạnh mẽ trên cao nguyên đá vôi dưới dạng các hang động, trong đó có nhiều hang lớn, sâu và thẳng đứng ở phần giữa các khối đá vôi, nhiều hang ngang, dài (có nước chảy quanh năm) ở phần rìa các khối đá vôi, nơi tiếp xúc với các đá lục nguyên.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN HANG ĐỘNGHang Xả Lũng 2.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN HANG ĐỘNGHang Ong.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN HANG ĐỘNG5. CHẾ ĐỘ KIẾN TẠO TÍCH CỰC, ĐIỀU KIỆN NGOẠI SINH ĐẶC BIỆT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN ĐẠI Tạo những nét vô cùng đặc sắc trong cảnh quan địa hình hiện đại Các dòng sông trên Cao nguyên đá Đồng Văn, sản phẩm của hoạt động kiến tạo tích cực kết hợp với quá trình karst hóa các khối đá vôi và sự hòa trộn, đan xen giữa các loại đá vôi với các loại đá lục nguyên cũng là những hiện tượng độc đáo, đáng được tìm hiểu, thưởng ngoạn. Đặc biệt những dòng sông ngầm có thể là nguồn cung cấp nước vô cùng quan trọng cho Cao nguyên khát này.CÁC DÒNG SÔNG HUYỀN ẢO TRÊN CAO NGUYÊN ĐÁ Sông Nhiệm bắt nguồn từ vùng đá vôi.CÁC DÒNG SÔNG HUYỀN ẢO TRÊN CAO NGUYÊN ĐÁ Sông Miện chảy qua Yên Minh và Quản Bạ.CÁC DÒNG SÔNG HUYỀN ẢO TRÊN CAO NGUYÊN ĐÁ Sông Nho Quế - một biểu tượng của cao nguyên.Di tích đáy sông cổ được nâng cao (các bậc thềm sông).Hệ thống các thềm xâm thực (bậc II, III và IV) của sông Nho Quế. Quan sát từ TB cầu Tràng Hương 1km về phía bờ trái sông. Thềm xâm thực bậc I (cao 700m), duy nhất còn sót lại của đáy hẻm Tu Sản. Quan sát từ cửa hẻm Mèo Vạc về phía Tây Bắc.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠOHệ thống các thềm xâm thực (bậc II, III) và bãi bồi của suối Mia Lé.MỘT SỐ BIỂU HIỆN DI SẢN ĐỊA MẠODi tích đáy cổ nhất của hẻm Mèo Vạc đeo trên sườn dốc ở độ cao 900m. Được phát hiện trên đường xuống cầu Tràng Hương.Di tích đáy sông cổ được nâng cao (các bậc thềm sông).Các đặc điểm, hiện tượng, quá trình địa chất kể trên, tuy chưa đầy đủ, nhưng có thể nói đã phản ánh khá rõ nét lịch sử phát triển địa chất lâu dài, phức tạp nhưng vô cùng đặc sắc của khu vực Cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Chúng đều là các biểu hiện DSĐC, cần được hiểu rõ và xứng đáng được gìn giữ, bảo tồn và khai thác, sử dụng hợp lý trong khuôn khổ của một CVĐC Toàn cầu.