Tập huấn Cốt cán về phương pháp, kĩ thuật dạy và học tích cực

ến chung của cả nhóm về chủ đề 
Viết ý kiến cá nhân 
1 
3 
4 
2 
Viết ý kiến cá nhân 
Viết ý kiến cá nhân 
Viết ý kiến cá nhân 
 Kĩ thuật “khăn phủ bàn” 
40 
Cách tiến hành k ĩ thuật “ khăn phủ bàn ” 
Hoạt động theo nhóm (4 người /nhóm) 
Mỗi người ngồi vào vị trí như hình vẽ minh họa 
Tập trung vào câu hỏi (hoặc chủ đề,) 
Viết vào ô mang số của bạn câu trả lời hoặc ý kiến của bạn (về một chủ đề...). Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút 
Khi mọi người đều đã xong, chia sẻ và thảo luận các câu trả lời 
Viết những ý kiến chung của cả nhóm vào ô giữa tấm khăn phủ bàn 
41 
2. Kĩ thuật “ Các mảnh ghép ” 
Là kĩ thuật tổ chức hoạt động học tập hợp tác kết hợp giữa cá nhân , nhóm và liên kết giữa các nhóm nhằm : 
 Giải quyết một nhiệm vụ phức hợp 
 Kích thích sự tham gia tích cực của HS: 
- Trong quá trình hợp tác , cá nhân không chỉ hoàn thành nhiệm vụ ở Vòng 1 mà còn phải truyền đạt kết quả và hoàn thành nhiệm vụ ở Vòng 2. 
42 
2. Kĩ thuật “ Các mảnh ghép ” 
Vòng 1 
Vòng 2 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
2 
2 
2 
2 
2 
2 
3 
3 
3 
3 
3 
3 
43 
2. Kĩ thuật “ Các mảnh ghép ” 
VÒNG 1 
Hoạt động theo nhóm 3 hoặc 4 người ,  
Mỗi nhóm được giao một nhiệm vụ ( Ví dụ : nhóm 1 : nhiệm vụ A; nhóm 2: nhiệm vụ B, nhóm 3: nhiệm vụ C, ) 
Đảm bảo mỗi thành viên trong nhóm đều trả lời được tất cả các câu hỏi trong nhiệm vụ được giao 
Mỗi thành viên đều trình bày được kết quả câu trả lời của nhóm 
VÒNG 2 
Hình thành nhóm 3 hoặc 4 người mới (1 người từ nhóm 1, 1 người từ nhóm 2 và 1 người từ nhóm 3 ) 
Các câu trả lời và thông tin của vòng 1 được các thành viên nhóm mới chia sẻ đầy đủ với nhau 
Sau khi chia sẻ thông tin vòng 1, nhiệm vụ mới sẽ được giao cho nhóm vừa thành lập để giải quyết 
Các nhóm mới trình bày , chia sẻ kết quả nhiệm vụ ở vòng 2 
44 
Thiết kế nhiệm vụ “ Các M ảnh ghép ” 
- Lựa chọn nội dung/ chủ đề phù hợp 
- Xác định một nhiệm vụ phức hợp để giải quyết ở vòng 2 dựa trên kết quả các nhiệm vụ khác nhau đã được thực hiện ở vòng 1 
Xác định những yếu tố cần thiết để giải quyết nhiệm vụ phức hợp ( kiến thức , kĩ năng , thông tin, chiến lược ) 
Xác định các nhiệm vụ mang tính chuẩn bị ( thực hiện ở vòng 1). 
Xác định các yếu tố hỗ trợ cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ ở vòng 2 
45 
Thành viên và nhiệm vụ các thành viên trong nhóm 	 
Vai trò 
Nhiệm vụ 
Trưởng nhóm 
Phân công nhiệm vụ 
Hậu cần 
Chuẩn bị đồ dùng tài liệu cần thiết 
Thư kí 
Ghi chép kết quả 
Phản biện 
Đặt các câu hỏi phản biện 
Liên lạc với nhóm khác 
Liên hệ với các nhóm khác 
Liên lạc với GV 
Liên lạc với giáo viên để xin trợ giúp 
46 
Ví dụ 
Chủ đề : Câu tiếng Việt 
* Vòng 1: 
 Nhiệm vụ 1: Thế nào là câu đơn ? Nêu và phân tích VD minh họa 
 Nhiệm vụ 2: Thế nào là câu ghép ? Nêu và phân tích VD minh họa 
 Nhiệm vụ 3: Thế nào là câu phức ? Nêu và phân tích VD minh họa 
* Vòng 2: 
 Câu đơn , câu phức và câu ghép khác nhau ở điểm nào ? Phân tích VD minh hoạ 
47 
 Hoạt động 2:  Thực hành áp dụng Kĩ thuật “ Các mảnh ghép ”: “ Tìm hiểu về các bộ phận của cây ” 
Vòng 1 : 
 - Điều gì xảy ra nếu cây không có rễ ? Vì sao ? 
 - Điều gì xảy ra nếu cây không có thân ? Vì sao ? 
 - Điều gì xảy ra nếu cây không có lá ? Vì sao ? 
 - Điều gì xảy ra nếu cây không có hoa/quả ? Vì sao ? 
Vòng 2: 
- Vì sao cây cần có đủ các bộ phận rễ , thân , lá , hoa/quả ? 
48 
3. Sơ đồ KWL và sơ đồ tư duy 
- Là kĩ thuật dạy học nhằm tạo điều kiện cho người học nêu được những điều đã biết liên quan đến chủ đề , những điều muốn biết về chủ đề trước khi học và những điều học được sau khi học . 
- Dựa trên sơ đồ KWL người học tự đánh giá được sự tiến bộ của mình trong việc học , đồng thời giáo viên biết được kết quả học tập của người học  điều chỉnh dạy học cho hiệu quả . 
49 
 3.1. Sơ đồ KWL 
Được Ogle xây dựng vào năm 1986 
Tìm ra điều bạn đã biết 
về một chủ đề (K) 
Tìm ra điều bạn muốn 
biết về một chủ đề (W) 
Thực hiện nghiên cứu 
và học tập 
Ghi lại những điều bạn học được (L) 
50 
 Sơ đồ KWL 
K (Điều đã biết ) 
W ( Điều muốn biết ) 
L (Điều học được ) 
Người học điền những điều đã biết về chủ đề / bài học trước khi học 
Người học điền những điều muốn biết về chủ đề / bài học 
Sau khi học 
xong chủ đề/bài học , người học điền những điều đã học được 
 Chủ đề/B ài học : 
 Tên ng ười học/nhóm : 
Ngày h ọc : 
51 
 Ví dụ : Chủ đề : Tìm hiểu sự thích nghi của sâu bọ với môi trường sống  
K ( Điều đã biết ) 
W ( Điều muốn biết ) 
L ( Điều học được ) 
 Sâu bọ rất đa dạng về hình dạng và màu sắc 
 Sâu bọ muốn tồn tại và phát triển phải thích nghi với môi trường sống 
 Sâu bọ thích nghi với môi trường sống như thế nào ? 
 Sâu bọ có nhiều hình thức thích nghi : ngụy trang , giả trang , tự vệ và nhiều hình thức khác 
 Sự thích nghi giúp sâu bọ tự vệ , săn bắt và sinh sản để tồn tại . 
52 
Hoạt động 3: 
 Thực hành trải nghiệm áp dụng sơ đồ tư duy 
Chủ đề : “ Đổi mới giáo dục ” 
53 
 3.2. Sơ đồ tư duy 
Chủ đề : 
Đổi mới giáo dục 
Vấn đề liên quan 
Vấn đề liên quan 
Vấn đề liên quan 
Vấn đề liên quan 
Vấn đề liên quan 
54 
3.2. “Sơ đồ tư duy” 
 Là kĩ thuật DH nhằm tổ chức và phát triển tư duy, giúp người học chuyển tải thông tin vào bộ não rồi đưa thông tin ra ngoài bộ não một cách dễ dàng, đồng thời là phương tiện ghi chép sáng tạo và hiệu quả: 
 + Mở rộng, đào sâu và kết nối các ý tưởng 
 + Bao quát được các ý tưởng trên một phạm vi sâu rộng. 
55 
 Sơ đồ tư duy giúp gì cho bạn?  
- Sáng tạo hơn 
- Tiết kiệm thời gian 
- Ghi nhớ tốt hơn 
- Nhìn thấy bức tranh tổng thể 
- Tổ chức và phân loại 
- ... 
56 
Cách tiến hành sơ đồ tư duy 
Từ một chủ đề lớn, tìm ra các chủ đề nhỏ liên quan. 
 Từ mỗi chủ đề nhỏ lại tìm ra những yếu tố/nội dung liên quan. 
Sự phân nhánh cứ tiếp tục và các yếu tố/nội dung luôn được kết nối với nhau. Sự liên kết này sẽ tạo ra một “bức tranh tổng thể” mô tả về chủ đề lớn một cách đầy đủ và rõ ràng 
57 
 Ví dụ về Sơ đồ tư duy 
Quả 
Đặc điểm 
Cách 
 sử dụng 
Ích lợi 
Nơi trồng 
Các loại 
quả 
58 
Khăn đội đầu 
Áo coóm 
Xà tích 
Váy 
Chân váy 
Thắt lưng 
Yếm 
Cách làm 
Hoa văn 
Sử dụng 
Cấu tạo 
Ví dụ về sơ đồ tư duy 
Chất liệu 
Cạp váy 
Trang phục PN Mường 
59 
 Sơ đồ 6 chiếc mũ tư duy 
60 
61 
 Hoạt động 4 
 Thực hành thiết kế trích đoạn kế hoạch DH áp dụng một số kĩ thuật dạy học mang tính hợp tác và trình bày kết quả 
61 
Phần III HỌC THEO GÓC 
Học theo góc 
 Lµ một phương pháp tổ chức hoạt động học tập, theo đó học sinh thực hiện các nhiệm vụ khác nhau tại các vị trí cụ thể trong kh«ng gian líp häc đảm bảo cho HS học sâu và học thoải mái . 
63 
Học theo góc (tiếp theo) 
Môi trường học tập với cấu trúc được xác định cụ thể 
Kích thích HS tích cực h ọc thông qua hoạt động 
Đa dạng về nội dung và hình thức hoạt động 
Mục đích l à để học sinh được thực hành, khám phá và tr ải nghiệm qua mỗi hoạt động 
64 
Ví dụ : 4 góc cùng thực hiện một nội dung và mục tiêu học tập nhưng theo các phong cách khác nhau và sử dụng các phương tiện/đồ dùng học tập khác nhau . 
Đọc tài liệu 
Xem băng 
Làm thí nghiệm 
Áp dụng 
( Trải nghiệm ) 
( Áp dụng ) 
( Quan sát ) 
( Phân tích ) 
65 
Cơ hội 
1. HS được lựa chọn hoạt động 
2. C ác góc khác nhau – cơ hội khác nhau: Khám phá , Thực hành , Hành động , : 
- Mở rộng , phát triển , sáng tạo ( thí nghiệm mới , bài viết mới ,) 
- Đọc hiểu các nhiệm vụ và các hướng dẫn bằng văn bản của GV 
- Cá nhân tự áp dụng 
3. Đáp ứng nhiều phong cách học khác nhau  
66 
Ưu điểm của học theo góc 
K ích thích HS tích cực học tập thông qua hoạt động 
M ở rộng sự tham gia, nâng cao hứng thú và cảm giác thoải mái ở HS 
Học sâu & hi ệu quả bền vững 
T ương tác mang tính cá nhân cao giữa thầy và trò 
H ạn chế tình trạng học sinh phải chờ đợi 
67 
Cho phép điều chỉnh HĐ dạy học sao cho phù hợp với trình độ và nhịp độ học tập của HS (thuận lợi đối với HS) 
Nhiều không gian hơn cho những thời điểm học tập mang tính tích cực 
Nhiều khả năng lựa chọn hơn 
Nhiều thời gian hướng dẫn cá nhân hơn 
Tạo điều kiện cho HS tham gia hợp tác cùng học tập 
68 
Các bước dạy học theo góc 
Bước 1 : Chu ẩn bị : 
- Lựa chọn nội dung bài học phù hợp 
- Xác định nhiệm vụ cụ thể cho từng góc 
- Thiết kế các hoạt động để thực hiện nhiệm vụ ở từng góc bao gồm phương tiện/tài liệu ( tư liệu nguồn , văn bản hướng dẫn làm việc theo góc ; bản hướng dẫn theo mức độ hỗ trợ , bản hướng dẫn tự đánh giá , ) 
69 
Các bước dạy học theo góc ( tiếp ) 
Bước 2 : Tổ chức hoạt động học tập theo góc 
Giới thiệu bài học và các góc học tập 
HS được lựa chọn góc theo sở thích 
HS được học luân phiên tại các góc theo thời gian quy định (VD 10 – 15’ tại mỗi góc ) để đảm bảo học sâu 
- Tổ chức trao đổi/chia sẻ ( thực hiện linh hoạt ) 
70 
 TIÊU CHÍ HỌC THEO GÓC  
Tính phù hợp 
Sự tham gia 
Tương tác và sự đa dạng 
71 
1. Tính phù hợp 
Nhiệm vụ và cách tổ chức hoạt động học tập thực sự là phương tiện để đạt mục tiêu, tạo ra giá trị mới chứ không chỉ là hình thức. 
Nhiệm vụ giàu ý nghĩa, thiết thực, mang tính kích thích, thúc đẩy đối với HS. 
72 
2. Sự tham gia 
Nhiệm vụ và cách tổ chức dạy học mang lại hoạt động trí tuệ ở mức độ cao. HS tham gia vào hoạt động một cách chủ động, tích cực. 
Biết áp dụng kiến thức vào thực tế. 
73 
3. Tương tác và sự đa dạng 
Tương tác giữa GV và HS, HS với HS được thúc đẩy đúng mức. 
Tạo cơ hội cho HS áp dụng những kinh nghiệm đã có. 
74 
M ột số lưu ý 
Chọn nội dung bài học phù hợp với đặc trưng của Học theo góc 
Có thể tổ chức 2 góc , 3 hoặc 4 góc tùy theo điều kiện và ND của bài học 
Chuẩn bị đầy đủ các thiết bị , tư liệu phù hợp với NV học tập của mỗi góc 
HS được chọn góc xuất phát và thực hiện nhiệm vụ luân phiên qua các góc đảm bảo học sâu và học thoải mái . 
75 
Ho¹t ® éng 1 
Nghi ên cứu kế hoạch bài học phiếu đánh giá giờ dạy học theo góc 
Th¶o luËn t×m ra nh÷ng ­u ® iÓm vµ h¹n chÕ cña giê häc so víi lÝ thuyÕt . 
76 
Ho¹t ® éng 2 
Thùc hµnh thiÕt kÕ kế hoạch b ài học ¸p dông Häc theo gãc . 
77