Tập Huấn Về Giáo Dục Kỹ Năng Sống Trong Môn Giáo Dục Công Dân THCS

 hệ với người khác, kỹ năng tự nhận thức giúp chúng ta giao tiếp và hợp tác hiệu quả hơn với mọi người, tạo dựng được các quan hệ tích cực, thân thiện, tăng cường khả năng hiểu và thông cảm, thấu cảm được với người khác. THOÂNG TIN CÔ BAÛN43 Một số câu danh ngôn về tự nhận thứcĐừng cố gắng tỏ ra cái không phải là mình (Khuyết danh)Muốn điều khiển phải biết ngườiMuốn biết người phải hiểu mình trước đã (Đitơcuppơ)Ai không tự tôn trọng bản thân mình thì cũng sẽ không được người khác tôn trọng (N. Caramdin)Điều quan trọng nhất là bạn nhìn nhận mình như thế nào (Khuyết danh)Tiêu chuẩn đánh giá con người là khát vọng vươn tới sự hoàn chỉnh (W. Gớt)Tất cả những gì khiến ta khó chịu với người khác đều có thể giúp ta hiểu chính mình (C.G.Jung)44Một số câu danh ngôn về tự nhận thứcAi hiểu người khác là người thông minh. Ai hiểu chính mình là người được khai sáng. (Lão Tử)Điều quan trọng nhất là hãy là chính mình mà không có gì phải xấu hổ (Rod Steiger)Chỉ có duy nhất một góc của thế giới mà bạn có thể chắc chắn rằng bạn cải thiện được – đó là chính bạn (Aldous Huxley)Tôi được dạy dỗ để tin rằng những gì tôi thấy ở mình quan trọng hơn những gì người khác nghĩ về tôi (Anwar el-Sadat)45KYÕ NAÊNG XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒÛ PHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TUYEÂN HOÙA46 Gi¸ trÞ lµ g×?Gi¸ trÞ lµ niÒm tin, chÝnh kiÕn, ®¹o ®øc, th¸i ®é, c¸ch suy nghÜ cña mçi ng­êi, mçi nhãm ng­êi, mçi x· héi cã ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.Gi¸ trÞ ®­îc thay ®æi qua c¸c giai ®o¹n tr­ëng thµnh cña cuéc ®êi, qua kinh nghiÖm cuéc sèngGi¸ trÞ chÞu ¶nh h­ëng cña mét nÒn gi¸o dôc nhÊt ®Þnh.47KYÕ NAÊNG RA QUYEÁT ÑÒNH PHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TUYEÂN HOÙA48 C¸c b­íc ra quyÕt ®ÞnhB1 X¸c ®Þnh vÊn ®ÒB2 Thu thËp th«ng tin B4 KÕt qu¶ lùa chänB5 Ra quyÕt ®ÞnhB6Hµnh ®éngB3 LiÖt kª c¸c gi¶i ph¸p lùa chänB7KiÓm l¹i hiÖu qu¶ cña quyÕt ®Þnh49 Thùc hµnh c¸c b­íc ra quyÕt ®ÞnhTh¶o luËn t×nh huèng vµ thùc hµnh c¸c b­íc ra quyÕt ®Þnh theo s¬ ®å:H¶i vµ HiÕu lµ ®«i b¹n th©n th­¬ng chia sÎ víi nhau mäi ®iÒu. Mét h«m H¶i nãi víi HiÕu r»ng: m×nh ®· tËp hót thuèc l¸ thÊy cã nhiÒu c¶m gi¸c rÊt thÝch thó. H¶i cè rñ HiÕu cïng hót thuèc l¸ víi m×nh. HiÕu sÏ gi¶i quyÕt t×nh huèng nµy nh­ thÕ nµo? PHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TUYEÂN HOÙA50 Thùc hµnh ra quyÕt ®Þnh T×nh huèng Gi¶i ph¸p 1Gi¶i ph¸p 2Gi¶i ph¸p3 TÝch cùc H¹n chÕTÝch cùcH¹n chÕTÝch cùcH¹n chÕ Gi¶i ph¸plùa chän51 §Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh cÇnX¸c ®Þnh râ vÊn ®Ò hoÆc t×nh huèng chóng ta ®ang gÆp ph¶i lµ g×? LiÖt kª c¸c c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò/ t×nh huèng ®· cã. Ph©n tÝch mÆt lîi, h¹i cña kÕt qu¶ x¶y ra. Xem xÐt vÒ suy nghÜ c¶m xóc cña b¶n th©n nÕu ta gi¶i quyÕt khã kh¨n theo ph­¬ng ¸n ®ã. So s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng.52KÜ n¨ng kiªn ®ÞnhÛ PHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TUYEÂN HOÙA53Kiªn ®ÞnhKiªn ®Þnh: Lµ kÜ n¨ng thùc hiÖn b»ng ®­îc nh÷ng g× m×nh muèn hoÆc tõ chèi b»ng ®­îc nh÷ng g× m×nh kh«ng muèn víi sù t«n träng cã xem xÐt tíi nhu cÇu vµ quyÒn cña ng­êi kh¸c víi nhu cÇu vµ quyÒn cña m×nh mét c¸ch hµi hoµ ®óng mùc. Kiªn ®Þnh lµ sù c©n b»ng gi÷a hiÕu th¾ng, vÞ kØ vµ phôc tïng, phô thuéc.54Kiªn ®Þnh2 TÝnh hiÕu th¾ng (vÞ kØ): Lu«n chØ nghÜ ®Õn quyÒn vµ nhu cÇu cña m×nh, quªn ®i quyÒn vµ nhu cÇu cña ng­êi kh¸c.3. TÝnh phôc tïng: ThÓ hiÖn sù phô thuéc, bÞ ®éng tíi møc coi quyÒn vµ nhu cÇu cña ng­êi kh¸c lµ trªn hÕt, quªn ®i quyÒn vµ nhu cÇu cña m×nh bÊt kÓ ®iÒu ®ã lµ hîp lÝ.55Lu«n biÐt dung hoµ gi÷a quyÒn lîi/ nhu cÇu cña b¶n th©n víi quyÒn lîi vµ nhu cÇu cña ng­êi kh¸c.Khi cÇn kiªn ®Þnh tr­íc mét t×nh huèng/ vÊn ®Ò, chóng ta ph¶i nhËn thøc ®­îc c¶m xóc cña b¶n th©n, sau ®ã ph©n tÝch vµ phª ph¸n x¸c ®Þnh hµnh vi cña ®èi t­îng, kh¼ng ®Þnh ý muèn cña b¶n th©n b»ng c¸ch thÓ hiÖn th¸i ®é, lêi nãi hoÆc hµnh ®éngTrong tr­êng hîp ý muèn cña b¶n th©n ch­a ®­îc kh¼ng ®Þnh, nªn quay laÞ ph©n tÝch t×nh huèng vµ c¶m xóc tr­íc khi cã nh÷ng lêi nãi, hµnh ®éng ®èi víi vÊn ®Ò ®ã. Mäi lêi nãi hµnh ®éng nªn mÒm dÎo linh ho¹t tù tinNg­êi cãkÜ n¨ng kiªn ®Þnh56 Giao tiếp Thương lượng-Tù nhËn thøc-T­ duy phª ph¸n- X¸c ®Þnh gi¸ trÞ Ra quyÕt ®Þnh Kiªn ®Þnh c­¬ng quyÕt KÜ n¨ng kiªn ®Þnh cÇn tËp hîp c¸c kÜ n¨ng57§ãng vaiB¹n dù ®¸m c­íi ng­êi th©n cña gia ®×nh. Tan tiÖc c­íi, mét nhãm b¹n mêi b¹n tiÕp tôc ë l¹i ®Ó uèng r­îu, B¹n ch­a bao giê muèn uèng r­îu say. B¹n sÏ gi¶i quyÕt thÕ nµo trong t×nh huèng nµy?B¹n b­íc vµo nhµ cña ng­êi b¹n vµ thÊy mét nhãm thanh niªn ®ang xem phim ®å truþ. B¹n sÏ lµm g×?58KYÕ NAÊNG HÔÏP TAÙCPHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TUYEÂN HOÙA59Kỹ năng hợp tác là kỹ năng cần thiết của mỗi cá nhân, được hình thành trong quá trình tham gia hoạt động trong một nhóm (có thể từ 2 người trở lên) để cùng nhau hoàn thành một công việc.Mỗi cá nhân đều có mặt mạnh riêng. Sự hợp tác trong nhóm giúp mỗi cá nhân đóng góp năng lực, sở trường riêng cho lợi ích chung của nhóm, đồng thời học tập và chia sẻ kinh nghiệm được từ các thành viên khác. Để làm việc nhóm hiệu quả, chúng ta cần : 	- Biết hòa đồng với tập thể. Không chỉ có nghĩa là có tính cộng tác mà còn thể hiện được khả năng lãnh đạo tốt khi có thời điểm thích hợp.	- Tạo sự đồng thuận và chia sẻ trách nhiệm.	- Sẳn sàng cộng tác dựa trên nỗ lực chung và chia sẽ thông tin và ý tưởng.60Cách suy nghĩ dẫn đến hợp tác không hiệu quả là:Không tự giác tham gia. Ỷ lại vào nhau.Có tư tưởng "Cha chung không ai khóc".Thiếu tin tưởng vào các thành viên khác trong nhóm.Có tư tưởng ganh đua, không sẵn sàng chia sẻ ý tưởng, tài liệu,... với nhóm.Áp đặt ý kiến cá nhân, phủ nhận ý kiến của người khác....61Cách suy nghĩ dẫn đến hợp tác có hiệu quả là:“Thành công của bạn mang lại lợi ích cho tôi, và thành công của tôi cũng mang lại lợi ích cho bạn”. “Chúng ta trên cùng một con thuyền, bạn chìm thì tôi chìm, bạn bơi thì tôi cũng bơi”. “Mọi thứ sẽ không hoàn hảo nếu không có sự đóng góp của tất cả mọi người”. “Tôi rất vui mừng trước thành công của bạn - bạn làm nhóm chúng ta tự hào.” “Tôi biết những thành công của tôi sẽ không đạt được nếu không có sự đóng góp của tất cả các bạn”. 624 BƯỚC TỪ CHỐI:1. Nói "KHÔNG"2. Thể hiện quan điểm hoặc ý kiến của bản thân mình.3. Nếu áp lực vẫn tiếp tục, thay đổi chủ đề của cuộc nói chuyện và gợi ý các hoạt động khác. 4. Tốt nhất là tìm mọi cách để thoát khỏi tình huống.KYÕ NAÊNG TÖØ CHOÁI63Linh hiện đang là học sinh lớp 10, là một bạn gái xinh xắn, thông minh và học cũng giỏi trong lớp. Linh yêu Tuấn Anh, một học sinh lớp 12 cùng trường, đẹp trai, con nhà giàu, được các bạn gái bình chọn là 1 hotboy của trường. Hôm sinh nhật Tuấn, Linh đã bỏ học thêm để có thể dành cả 1 buổi tối cho người yêu của mình mà không nói cho bố mẹ biết. Buổi sinh nhật hôm đó rất lãng mạn, chỉ có Linh và Tuấn. Tuấn đã ngỏ lời muốn làm “chuyện ấy” với Linh. Vì với Tuấn đó mới là món quà quý giá nhất và yêu thì phải “dâng hiến” cho nhau. Tuấn cũng nói “sex” bây giờ là hoàn toàn bình thường, các bạn Tuấn đều làm như thế. Linh không muốn vượt quá giới hạn nhưng lại sợ làm Tuấn buồn và giận. Linh phân vân không biết phải xử trí thế nào??? Có cách nào từ chối tốt nhất không??? Nếu bạn ở trong TH của Linh, bạn sẽ làm gì để giải quyết tình huống này?64Một người bạn đã bỏ học nói với 1 bạn học lớp 9 rằng cậu/cô ta có thể mua được ma tuý và mời bạn kia dùng thử trong một nhà nghỉ. Một HS đi chơi với nhóm bạn thân trong kỳ nghỉ. Một trong số họ mời dùng thử một viên thuốc và nói rằng nó sẽ làm cho bạn cảm thấy hưng phấn và rằng những người khác đều đã thử và mọi người dự định sẽ cùng nhau dùng tối nay.Một người rủ bạn đến sàn nhảy. Khi bạn ở đó một số người bạn đã rủ bạn cùng hít một loại thuốc mà họ đang hít. Họ nói rằng sẽ rất thích thú, 1 lần thì không tốn tiền và sẽ chẳng có vấn đề gì cả. 65KỸ NĂNG THƯƠNG LƯỢNGCác bước thương lượng Hãy nói rõ điều mình muốn (hoặc không muốn).Nếu người kia vẫn cố thuyết phục, hãy giải thích các lý do khiến mình quyết định như vậy.Nếu người kia vẫn cố thuyết phục, hãy nói về cảm xúc của người kia, để họ thấy mình hiểu và quan tâm đến những gì họ nghĩ, nhưng không thay đổi ý kiến của mình.Tìm một cách giải quyết khác mà cả hai bên cùng chấp nhận được (nếu có)Nếu người kia vẫn cố thuyết phục, hãy quyết định và ngừng thương lượng.66Một số nguyên tắc trong thương lượng Cần tự tin. Nêu câu hỏi nếu có thắc mắc. Nên cung cấp thông tin. Gợi ra những khoản nhân nhượng có đi có lại. Đưa ra những dự kiến của mình. Phối hợp tốt tính kiên quyết và tính mềm mỏng, trong mọi hoàn  cảnh giữ cho được sáng suốt, tỉnh táo. Biết lắng nghe và hiểu rõ vấn đề. Có khả năng đứng ở địa vị bên kia để  nhận  định  sự  việc  theo  quan điểm của họ cũng như theo quan điểm của mình. 67KYÕ NAÊNG ÑAËT MUÏC TIEÂUPHOØNGÛ GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TUYEÂN HOÙA68 Môc tiªu ph¶i thÓ hiÖn ng«n tõ cô thÓvµ tr¶ lêi c©u hái:Nh÷ng yªu cÇu khi ®Æt môc tiªuAi?SÏ thùc hiÖn c¸i g×? vµo khi nµo?Môc tiªu ph¶i cã tÝnh kh¶ thi Ai lµ ng­êi hç trî ®Ó thùc hiÖn môc tiªu Ngµy th¸ng hoµn thµnhKh¼ng ®Þnh quyÕt t©mBiÓu diÔn tõng mèc thêi gian thùc hiÖn69 ®Æt môc tiªuViÖc ®Æt môc tiªu trong cuéc sèng lµ ®iÒu hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt.§Æt ra môc tiªu gióp ta sèng cã ®Þnh h­íngvµ kh«ng cã qu¸ nhiÒu ¶o t­ëng vµ tham väng.KÜ n¨ng ®Æt môc tiªu gióp ta tiÕp cËn tíi c¸c môc tiªu ®Ò ra mét c¸ch cô thÓ vµ thùc tÕ70 Gi¸o dôc KNS cho Häc sinh C©u hái th¶o luËn:Theo b¹n c¸ch tiÕp cËn GDKNS cho häc sinh lµ g×?Khi d¹y KNS cho häc sinh, gi¸o viªn nªn sö dông c¸c PP vµ h×nh thøc d¹y häc nµo? 71 C¸ch tiÕp cËn KNSKh«ng triÓn khai thµnh m«n häc riªng mµ ®­îc ¸p dông vµ tÝch hîp vµo c¸c bµi häc trong bé m«n gi¸o duc c«ng d©n vµ c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc.ViÖc thùc hiÖn KNS ®­îc qu¸n triÖt theo tinh thÇn ®æi míi PP d¹y häc cña Bé GD&§T: - Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña HS - Phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng líp, tõng ®èi t­îng HS - RÌn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tiÔn - T¸c ®éng ®Õn t×nh c¶m, mang l¹i niÒm vui, høng thó häc tËp cña HS72Ph­¬ng ph¸pGDKNS Hîp t¸c nhãm §ãng vai ThuyÕt tr×nh Hái ®¸p §éng n·o Trß ch¬i Nghiªn cøut×nhhuèngPHÖÔNG PHAÙP GD KNS73H×nh thøc GDKNSNgo¹i kho¸Néi kho¸Hình thöùc GD KNS thoâng qua moân GDCD74Xin Chaân Thaønh Caûm Ôn Û PHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TUYEÂN HOÙA75