Thuyết trình Động vật không xương sống - Lớp giáp xác

BÀI THUYẾT TRÌNHĐỘNG VẬT KHÔNG XƯƠNG SỐNGLỚP GIÁP XÁCI.ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO VÀ SINH LÝ1.ĐẶC ĐIỂM PHÂN ĐỐT VÀ PHẦN PHỤ-phân đốt dị hình: Cơ thể chia làm 3 phần: +Phần đầu ( Cephalon) +Phần ngực (Thorax) +Phần bụng (Abdomen) Ở một số giáp xác khác phần này không tách biệt rõ ràng mà phần đầu nhập với phần ngực tạo thành phần đầu ngực (Cephalothorax) Tất cả giáp xác đều có một phần đầu nguyên thuỷ (procephalon) gồm đốt đầu (acron) có mang đôi râu một và đốt thân thứ nhất mang đôi râu hai Phần phụ đầu có cấu tạo 2 nhánh (giáp xác thấp 2 nhánh điển hình,giáp xác cao nhánh ngoài tiêu giảm)2.Vỏ cơ thể. Vỏ ngoài có hàm lượng kitin cao và tỉ lệ protein không hoà tan cao so với protein hoà tan. Lớp epicuticun không có lớp sáp đặc trưng nên có thể thấm nước dễ dàng –> có thể ngấm thêm các muối canxi (PO4,CO3) => vỏ rất cứng (giáp xác sống nổi có thêm lông, gai tăng diện tích tiếp xúc) Các mấu lồi trong (apoderma) sẽ hình thành nên bộ xương trong làm chỗ bám cho cơ điều khiển hoạt động của phần phụ. Màu sắc của giáp xác do sắc tố tạo nên -Lớp sắc tố có thể nằm trong lớp cuticun hay trong các tế bào liên kết đặc biệt (tế bào mang sắc tố-cromatophore) Sắc tố chủ yếu là hỗn hợp caroten (zooerythrin) -Giáp xác cao có guanin (monoamino-monoxypurin) coi như sắc tố trắng 3.Hệ hô hấpMang nằm ở các đôi chân ngực hay chân bụng, có dạng tấm hay dạng sợiHoạt động hô hấp nhờ dòng nước chảy liên tục qua mang.-Giáp xác thấp thì không có cơ quan hô hấp riêng biệt4.Hệ tiêu hoá: - Hệ tiêu hoá của giáp xác phát triễn và phân hoá hơn so với giun - Hệ tiêu hoá là một ống thẳng hay hơi cong về phía bụng gồm 3 phần: +Ruột trước +Ruột giữa +Ruột sau 5 .Hệ tuần hoàn - Có mức độ tổ chức như sơ đồ chung của chân khớp, tuy nhiên có mối quan hệ chặt chẽ với sự phất triển của sự hô hấp. Bộ phận chủ yếu là một ống lưng có phần phình có khả năng co bóp gọi là tim. Tim có lỗ tim và xoang tim. Ở giáp xác thấp có hệ tuần hoàn kém phát triễn. Ở giáp xác cao có hệ tuần hoàn phát triễn. Tim hình ống hay hình túi nằm ở mặt lưng có xoang bao tim. Máu giáp xác có thể đông.6.Hệ bài tiết: -Là sự biến đổi của hậu đơn thận được gọi là tuyến râu và tuyến hàm, lỗ bài tiết đổ ra ở gốc râu và gốc hàm. Mỗi tuyến cơ bản gồm một túi thể xoang và một ống dẫn. Chất bài tiết là amoniac và muối của acid uiric. Giáp xác có nhiều tuyến nội tiết tham gia vào quá trình lột xác,thay đổi màu sắc, sinh sản, điều khiển giới tính. Các tuyến nội tiết gồm tuyến lột xác, tuyến xoang và tuyến sinh tinh- Hậu môn ở mặt bụng của đốt cuối. Phần trước của ống tiêu hoá có lát 1 lớp cutin dày để nghiền thức ăn. Ruột giữa thường đơn giản và có tuyến gan-tuỵ.Chất tiết cuả gan giáp xác biến lipit thành nhũ tương,biến protit thành pepton biến tinh bột thành đường. Ruột sau là 1 ống thẳng không có tuyến phụ.7.Hệ thần kinh và giác quan. -Có cấu trúc một chuỗi hạch kép ở mặt bụng. Não của giáp xác gồm não trước, não giưã và não sau+ Não trước điều khiển mắt, có tấm thần kinh nối hai phần não trước +Não giữa điều khiển râu trong +Não sau điều khiển râu ngoài -Đã hình thành các trung khu phối hợp điều khiển như thể cuống, thể trung tâm, cầu não trước.-Ngoài ra còn có các tế bào thần kinh tiết các kích tố điều khiển quá trình lột xác, sinh tinh..v v..8. Hệ sinh dục HÖ sinh dôc.Gi¸p x¸c th­êng ph©n tÝnh,chØ cã sè Ýt Cirripedia sèng b¸m vµ Isopoda ký sinh l­ìng tÝnh.TuyÕn sinh dôc kÐp chØ cßn gi÷ ë mét sè gi¸p x¸c cæ,cßn th­êng chËp lµm mét,gåm phÇn tuyÕn vµ c¸c cÆp èng dÉn.Mét sè gi¸p x¸c cã tói chøa tinh,con ®ùc trùc tiÕp phãng tinh vµo c¬ quan sinh dôc cña con c¸i.Mét sè kh¸c thô tinh qua bao tinh:®«i ch©n bông thø nhÊt vµ thø hai cña con ®ùc dÝnh bao tinh vµo c¹nh lç sinh dôc cña con c¸i.C¸i uèn cong ®u«i vÒ phÝa bông,®Î trøng,tiÕt dÞch hoµ tan vá bao tinh vµ thô tinh trøng.C¸i dïng ch©n bông mang trøng.Sè trøng cña mçi løa ®Î thay ®æi tuú loµi.tõ vµi tr¨m tíi vµi ngh×n trøngII,Sinh s¶n vµ ph¸t triÓnTrøng giµu no·n hoµng ,ph©n c¾t bÒ mÆt.Ph«i ph¸t triÓn ë giai ®o¹n ®Çu gÇn nh­ ë giun ®èt:d¶i tÕ bµo ph«i gi÷a 2 ®èt Êu trïng ( ®èt mang ®«i r©u 2 vµ ®èt mang hµm trªn) n»m sau ®èt mang m¾t vµ ®«i r©u 1,sau ®ã míi h×nh thµnh c¸c ®èt sau Êu trïng tõ vïng sinh tr­ëng ë phÝa ®u«i.Giai ®o¹n ph¸t triÓn liªn tiÕp theo cña gi¸p x¸c,còng nh­ ë c¸c ch©n khíp kh¸c,cã sai kh¸c so víi giun ®èt:c¸c tÕ bµo l¸t thÓ xoang ®· h×nh thµnh bÞ ph©n t¸n,t¹o thµnh c¸c c¬ quan cã nguån gèc tõ l¸ ph«i gi÷a(c¬,tim,m« liªn kÕt),xoang thø sinh chËp víi phÇn cßn l¹i cña xoang nguyªn sinh t¹o thµnh thÓ xoang hçn hîp ( mixocoelum)Êu trïng gi¸p x¸c lµ thµnh phÇn quan träng cña sinh vËt næi ë biÓn vµ n­íc ngät,chóng lµ thøc ¨n quan träng cña c¸ ¨n næi.Còng nh­ c¸c ch©n khíp kh¸c,gi¸p x¸c lín lªn qua lét x¸c: III,Ph©n lo¹iGåm kho¶ng 20000 loµi,s¾p xÕp trong 6 ph©n líp.- Ph©n líp ch©n chÌo ( Remipedia)- Ph©n líp gi¸p ®Çu (Cephalocarida)- Ph©n líp ch©n mang(Branchiopoda) +Bé ch©n mang ( Anotraca) +Bé cã mai ( Notostraca). +Bé vá gi¸p ( Conchostraca) +Bé r©u ngµnh ( Cladoceara)- Ph©n líp ch©n hµm ( Maxillopoda) +Bé Mystacocarida +Bé Ch©n kiÕm (Copepoda) +Bé mang ®u«i (Branchiura) +Bé ch©n t¬ (Ciripedia)- Ph©n líp Gi¸p trai ( Ostracoda)- Ph©n líp Gi¸p x¸c lín ( Malacostraca) +Bé gi¸p máng (Leptostraca) +Bé ch©n miÖng ( Stomatopoda) +Bé ch©n chÎ (Mysidacea) +Bé ch©n ®Òu ( Isopoda) +Bé B¬i nghiªng hoÆc ch©n kh¸c ( Amphipoda) +Bé h×nh t«m ( Euphausiacea) +Bé m­êi ch©n ( Decapoda) .Ph©n bé B¬i(Natantia) hoÆc Bông lín (Macrura) .Ph©n bé bß ( Reptantia): Nhãm cua (Brachyura) Nhãm t«m hïm (Palinura) Nhãm T«m ký c­ hay Cua bông mÒm( Anomura)C¸c gi¸p x¸c th­êng gÆp trong thiªn nhiªn*Ph©n líp ch©n chÌo ( Remipedia)Gi¸p x¸c cæ,chØ míi ®­îc ph¸t hiÖn trong nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû nµy,sèng trong hang cña c¸c ®¶o cã nguån gèc nói löa( quÇn ®¶o H©oi),c¸ch ly víi n­íc biÓn .C¬ thÓ nhiÒu ®èt,dµi ,tho¸ng nh×n gièng rÕt,mçi ®èt mang mét ®«i chi 2 nh¸nh.§¹i diÖn:Speleonectes*Ph©n líp gi¸p ®ÇuGi¸p x¸c cæ ,chØ míi ®­îc ph¸t hiÖn vµo n¨m 1975 tõ vïng gÇn bê B¾c Mü,cì bÐ(2,5-5mm),sèng trong bïn ®¸y biÓn n«ng.§Çu cã c¹nh sau trïm lªn ®èt ngùc ®Çu tiªn.Kh«ng cã m¾t.R©u trong vµ r©u ngoµi ë sau miÖng.Hµm trªn kÐm ph¸t triÓn.Hµm d­íi 1 vµ 2 vÒ cÊu t¹o vµ chøc n¨ng ch­a sai kh¸c víi ch©n ngùc,cã 2 nh¸nh.Th©n dµi,gåm 10 ®èt ngùc,mçi ®èt mang mét ®«i ch©n vµ 9 ®èt bông,kh«ng cã ch©n,tËn cïng b»ng ch¹c ®u«i.§¹i diÖn:Hutchinsoniella macracantha*Ph©n líp Ch©n mang(Branchiopoda)Bé ch©n mang- §¹i diÖn:Branchiopus Bé cã mai-§¹i diÖn:Triops cancriforrmisBé vá gi¸p- ®¹i diÖn:Cyclestheria hislopiBé r©u ngµnh-§¹i diÖn:Daphnia carinats*Ph©n líp ch©n hµmBé MystacocaridaBé ch©n kiÕmCyclops strenuusBé mang ®u«iArgulus folieceusBé ch©n t¬Balanus (sun)IV-TÇm quan träng- Gi¸p x¸c sèng trong mäi sinh c¶nh,trong thiªn nhiªn chóng th­êng gi÷ vai trß trung gian trong qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vËt chÊt,¨n thùc vËt,mïn b· ,vi sinh vËt,®éng vËt bÐ®Ó t¹o nªn vËt chÊt h÷u c¬ cã chÊt l­îng cao,råi chÝnh nã l¹i lµm måi cho c¸ lín.Ho¸ th¹ch cña gi¸p x¸c (Conchostraca,Ostracoda)®· thÊy tõ nguyªn ®¹i Cæ sinh,cã gi¸ trÞ chØ thÞ ®Þa t©ng vµ t×m kiÕm dÇu khÝ.- NhiÒu gi¸p x¸c g¸y,t«m bä ngùa .NhiÒu loµi sèng ven bê ®­îc nh©n d©n dïng lµm thøc ¨n h»ng ngµy. lín hiÖn nay lµ ®èi t­îng khai th¸c cã gi¸ trÞ cao cña nhiÒu ngµnh h¶i s¶n(t«m biÓn).Trong tù nhiªn gi¸p x¸c lµ nguån thøc ¨n quan träng cña c¸,kÓ c¶ c¸ ¨n ®¸y vµ c¸ ¨n næi.- Tuy nhiªn mét sè loµi gi¸p x¸c g©y h¹i kh«ng nhá.C¸c loµi sèng b¸m nh­ hµ,sun(bé ch©n t¬),c¸c loµi ®ôc gç nh­ Limnoria,Chelura g©y h¹i cho vá tµu thuyÒn vµ c¸c c«ng tr×nh d­íi n­íc.C¸c loµi ch©n kiÕm,ch©n ®Òu,mang ®u«i ký sinh ë c¸,cã khi g©y chÕt c¸ hµng lo¹t.Mét sè ch©n kiÕm lµ vËt chñ trung gian cho s¸n d©y,mét sè cua nói lµ vËt chñ trung gian cho s¸n phæi ë ng­êi.Cua Eriocheir sinensis di nhËp vµo biÓn Ban-tich trë thµnh vËt ®ôc ph¸ ®ª ®Ëp.T«m gâ mâ(Alpheidae) ph¸t tiÕng ®éng g©y nhiÔu th«ng tin ®­êng biÓn-ë biÓn n­íc ta ,c¸c hä cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao lµ T«m he(Panaeidae),t«m hïm(Palinuridae),Cua b¬i,cua r¹m,cßngTHE END