Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới

c mình là lớn nhấtPhẩm chất trung với nước, hiếu với dân là phẩm chất đạo đức quan trọng nhất, bao trùm nhấtĐối với mỗi cá nhânBác đã sử dụng khái niệm trung, hiếu truyền thống, nhưng đưa vào nội dung mớiĐối với cán bộ, đảng viên“Điều chủ chốt nhất” là “quyết tâm suốt đời phấn đấu cho Đảng, cho CM”, “tận trung, tận hiếu” với Đảng, với dânPhải hết lòng phục vụ dân, gần dân, gắn bó với dân, kính trọng và học tập dân, dựa hẳn vào dân, lấy dân làm gốcPhải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân tâm, cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí, để dân hiểu được quyền và trách nhiệm của mình2.2. Cần kiệm liêm chính, chí công vô tưĐây là phẩm chất đạo đức gắn liền với hoạt động hàng ngày của mọi người 	Từng phẩm chất được Bác giải thích rất rõ, rất cụ thể, rất dễ hiểu, như sau: Vì vậyPhẩm chất này được Bác đề cập nhiều nhất, thường xuyên nhất, từ Đường Kách mệnh cho đến bản Di chúc cuối cùng- Cần tức làLao động cần cù, siêng năngLao động có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất caoLao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười biếng, không ỷ lại, không dựa dẫmCoi “lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của chúng ta”- Kiệm tức là tiết kiệmSức lao động, thì giờ, tiền của dân, của nước, của bản thân mìnhTừ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to“Không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi”, không phô trương hình thức, không liên hoan, chè chén lu bù- Liêm tức là“Luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân”“Không xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của nhân dân”“Trong sạch, không tham lam”. Không tham địa vị, tiền tài, sung sướng. Không ham người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hoá. Chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ”Những hành vi trái với chữ Liêm:	“cậy quyền thế mà đục khoét dân, ăn của đút, hoặc trộm của công làm của tư”	“Dìm người giỏi, để giữ địa vị và danh tiếng của mình là đạo vị (đạo là trộm).	Gặp việc phải, mà sợ khó nhọc nguy hiểm, không dám làm, là tham vật uý lạo.	Gặp giặc mà rút ra, không dám đánh là tham sinh uý tử”. 	Mạnh Tử: “Ai cũng tham lợi, thì nước sẽ nguy” - Chính “nghĩa là không tà, thẳng thắn, đứng đắn”Đối với mình – không tự cao, tự đại, luôn chịu khó học tập, tự kiểm điểm để tiến bộĐối với người – không nịnh hót người trên, không xem khinh người dướiĐối với việc – để việc công lên trên, lên trước việc tư, việc nhàLàm việc có trách nhiệm cao; việc thiện nhỏ mấy cũng làm, việc ác nhỏ mấy cũng tránh- Chí công vô tư“Đem lòng chí công vô tư mà đối với người, với việc”“Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”; “Phải lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”Thực chất là nối tiếp Cần, Kiệm, Liêm, ChínhBồi dưỡng đức tính Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí công vô tư làm cho con người vững vàng trước mọi thử thách	2.3. Thương yêu con ngườiĐây là một trong những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhấtĐó là tình cảm rộng lớnDành cho những người cùng khổ, những người lao động bị áp bức bóc lộtThể hiện ở quan hệ gia đình, bạn bè, đồng chí và mọi người trong cuộc sống hàng ngàyThương yêu con người đòi hỏiNghiêm khắc với mình, rộng rãi, độ lượng với người khác Tôn trọng con người, biết nâng con người lên, không hạ thấp, vùi dập con ngườiĐối với những người có sai lầm khuyết điểm, nhưng đã nhận ra và cố gắng sửa chữa, kể cả những người lầm đường, kể cả kẻ thù bị thương, bị bắt, đầu hàngĐối với cán bộ, đảng viênPhải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau, trên nguyên tắc tự phê bình và phê bình một cách chân thành, nghiêm túc Chống thái độ dĩ hoà vi quý, bao che sai lầm khuyết điểm cho nhau, yêu nên tốt, ghét nên xấu, bè cánh Làm tổn thất cho Đảng, cho CM, nhân dân	2.4. Tinh thần quốc tế trong sáng, thuỷ chungĐó là tinh thần đoàn kếtQuốc tế vô sản Với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các nước Với những người tiến bộ trên thế giới Vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ, tiến bộ XH và CNXH, là hợp tác và hữu nghị giữa các dân tộc 	3. Những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới 	3.1. Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đứcĐối với mỗi ngườiLời nói phải đi đôi với việc làm thì mới đem lại hiệu quả thiết thực cho bản thân mình và có tác dụng đối với người khácChống: nói nhiều làm ít, nói mà không làm, nói một đằng, làm một nẻo, không gương mẫuVì“Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”Mác kết luận: Người ta soi mình qua người khác để điều chỉnh hành vi của mìnhCó tấm gương chung và riêng, lớn và nhỏ, xa và gần, trong đó tấm gương của những người tiêu biểu, người tốt, việc có ý nghĩa rất quan trọng. Bác là một tấm gương lớn	3.2. Xây đi đôi với chống, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãiXây đạo đức mớiChống vô đạo đức3 xây3 chốngNâng cao ý thức trách nhiệmTăng cường quản lý kinh tế - tài chínhCải tiến kỹ thuậtTham ôLãng phíQuan liêuPhải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi	III. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng con người mớiAi cho lớp biết: nhân văn là gì?Nhân văn là thuộc về văn hoá của loài ngườiVì thếNói đến tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh là nói tới toàn bộ suy nghĩ và tình cảm đã chi phối suốt cuộc đời của Người: đấu tranh không mệt mỏi, vìSự giải phóng nhân loại & của mỗi con ngườiĐộc lập của dân tộcTự do & hạnh phúc của nhân dân	1. Con người là vốn quý nhất – nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng “Chữ người,nghĩa hẹp là gia đình, anh em, họ hàng, bầu bạn. Nghĩa rộng là đồng bào cả nước. Rộng hơn là cả loài người” Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, không có con người trừu tượng. Người dùng các khái niệm để chỉ con người đều gắn với từng thời kỳ CMVd: “người bản xứ”, “người mất nước”, “người bị bóc lột”, “người vô sản”, “người cùng khổ” 1.1. Nhận thức về con người1.2. Thương yêu, quý trọng con ngườiYêu thương đồng bào, đồng chí, không phân biệt già trẻ, gái trai, vùng miềnYêu thương những người nô lệ mất nước, cùng khổ khắp năm châuQuý trọng sinh mạng con người, kể cả lính xâm lượcHết sức bảo vệ con người như bảo vệ sinh mệnh của cách mạng	1.3. Tin vào sức mạnh, phẩm giá và tính sáng tạo của con ngườiNiềm tin vào sức mạnh của nhân dânNiềm tin vào sức mạnh của GCVS và tinh thần yêu nước của những người trong các giai cấp khácNiềm tin vào cá nhân con người, giống như năm ngón tay của một bàn tay, đều là nòi giống Lạc Hồng1.4. Lòng khoan dung rộng lớnĐoàn kết rộng rãi, lâu dài các lực lượng là thể hiện lòng bao dung cao cảVì sự nghiệp giải phóng dân tộc, vì tiến bộ XH, Bác đưa ra chủ trương có lý, có tình đối với kiều dân nước ngoài ở VNCó chính sách khoan hồng, nhân đạo với tù binh; cổ vũ con người hướng tới chân, thiện, mỹ; trân trọng mọi ý kiến khác nhau	2. Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng Mục tiêu của CáchmạngGiải phóng con người, đem lại tự do, hạnh phúc cho con ngườiNhưng sự nghiệp giải phóng lại do bản thân con người thực hiệnChính sự áp bức của đế quốc, thực dân sẽ thúc đẩy và buộc nhân dân các nước thuộc địa và nhân dân Việt Nam nổi dậy giành quyền sốngĐộng lực của cách mạng Muốn đạt được mục tiêuMọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nướcXuất phát từ quyền lợi của dân, phục vụ dânMuốn phát huy được động lựcPhải tin vào sức mạnh của dân: Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xongPhải biết tổ chức, động viên dân để tạo ra sức mạnh: “đem tài dân, sức dân, của dân làm lợi cho dân”	3. Xây dựng con người là chiến lược hàng đầu của cách mạng Muốn xây dựng CNXH, trước hết cần có những con người XHCNCNXH sẽ tạo ra những con người XHCN – chủ thể của sự nghiệp xây dựng CNXHViệc xây dựng con người XHCN phải đặt ra ngay từ đầu, không chờ kinh tế, văn hóa phát triển mới xây dựng con người XHCN, cũng không phải xây dựng xong con người XHCN rồi mới xây dựng CNXHTiêu chuẩn con người XHCNCó tư tưởng XHCN: có ý thức làm chủ, tinh thần tập thể XHCN, “mình vì mọi người”, dám nghĩ Có đạo đức và lối sống XHCN: trung với nước, hiếu với dânCó tác phong XHCN: lao động có kế hoạch, kỷ luật, kỹ thuật, năng suất caoCó năng lực để làm chủ bản thân, gia đình, công việc mình đảm nhận“Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” “Trồng người” là quá trình lâu dài, trong suốt tiến trình đi lên CNXH và phải đạt được kết quả cụ thể ở mỗi chặng đường“Trồng người” phải được đặt ra trong suốt cuộc đời của mỗi người. Đây vừa là quyền lợi, vừa là nghĩa vụ của mỗi người đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nướcMuốn xây dựng CNXH nhất định phải có học thức“Không học thì không trở thành người cộng sản được”Lênin:Bác Hồ:“Dốt nát cũng là một kẻ địch”“Nay chúng ta đã giành được quyền độc lập. Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này, là nâng cao dân trí”Vì, “nước nhà cần phải kiến thiết. Kiến thiết cần phải có nhân tài”CNXH gắn liền với sự phát triển KH&KT, bảo đảm cho CNXH thắng lợiBác nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”.	Mục tiêu của Người là nâng dân tộc ta lên ngang tầm của thời đại	Trên thực tế, Bác đã quy tụ được những trí thức giỏi tham gia kháng chiến, kiến quốc	Đưa đi đào tạo đội ngũ cán bộ trên các lĩnh vực cho tương lai của đất nước, như các trường học sinh Miền Nam, lưu học sinh	4. Vận dụng tư tưởng về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người Việt Nam mới hiện nay	Bối cảnh hiện nay:	- Sự vận hành của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN	- Tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước	- Mở cửa hội nhập khu vực và quốc tế	a. Vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa 	Có thói quen tự học, vươn lên chiếm lĩnh thành tựu hiện đại của thế giới về văn hóa, khoa học, công nghệ	Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong quá trình giao lưu, hội nhập với thế giớiThế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí MinhNêu cao tinh thần yêu nước, yêu CNXH, có ý chí vươn lên trong LĐ, học tập, bảo vệ TQCó nếp sống giản dị, ít lòng tham muốn về vật chấtBiết giữ gìn đạo đức, nhân phẩm, lương tâm, danh dựb. Học tập và vận dụng TT HCM về đạo đức, lối sống	c. Học tập và vận dụng tư tưởng nhân văn Hồ Chí MinhBồi dưỡng tinh thần nhân ái, khoan dungCảm ơn các đồng chí đã lắng nghe!!