Bài giảng điện tử Sinh học Lớp 11 - Bài 18: Tuần hoàn máu (Bản hay)

Tiết 17 
Tuần hoàn máu 
I. Cấu tạo hệ tuần hoàn 
Hãy chỉ những thành phần cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn ? 
1 . Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn 
*Tim 
Hệ thống mạch máu 
Dịch tuần hoàn 
Là 1 máy bơm hút và đ ộng lực chính đ ẩy máu chảy trong mạch máu . 
Hệ đ ộng mạch 
Tĩnh mạch 
Mao mạch 
Giúp đưa máu từ tim đ ến các cơ quanv à tham gia đ iều hoà lượng máu đ ến các cơ quan . 
Thu hồi máu từ mao mạch đưa về tim 
Là nơi tiến hành trao đ ổi chất với tế bào 
II. Các dạng hệ tuần hoàn ở đ ộng vật 
Nhận xét gì về hệ tuần hoàn của đ ộng vật đơn bào và đa bào bậc thấp ? 
  Đ ộng vật đơn bào và đa bào bậc thấp chưa có hệ tuần hoàn 
 Đ ộng vật đa bào có hệ tuần hoàn 
Hệ tuần hoàn hở 
Hệ tuần hoàn kín 
Hệ tuần hoàn đơn 
Hệ tuần hoàn kép 
1. Hệ tuần hoàn kín và hệ tuần hoàn hở 
1. Hệ tuần hoàn kín và hệ tuần hoàn hở 
Phiếu học tập 
 N ội dung 
 Hệ tuần hoàn hở 
 H ệ tuần hoàn kín 
 Cấu tạo 
 Hoạt đ ộng 
Đư ờng đi của máu 
Vận tốc máu 
L oài đ ộng vật 
 * Tim: Hình ống nhiều ngăn 
- Có ngăn tim(2 ngăn ở lớp cá, 3 ngăn ở bò sát,4 ngăn ở chim , thú ) 
- Có lỗ tim(trong có ngăn đơn giản để máu di chuyển 1 chiều ) 
* Hệ mạch:có ĐM, TM, không có mao mạch và hệ bạch huyết 
* Hệ mạch:có ĐM, TM và mao mạch, hệ bạch huyết 
- Máu đư ợc tim bơm vào đ ộng mạch  tràn vào khoang cơ thể  dịch mô 
- Máu tiếp xúc và trao đ ổi trực tiếp với tế bào sau đó về tim 
- Máu đư ợc tim bơm vào ĐM  MM TM Tim 
- Máu trao đ ổi chất với tế bào qua thành mao mạch 
- Chảy chậm 
- Chảy nhanh 
“ Tìm hiểu về hệ tuần hoàn hở và hệ tuần hoàn kín ” 
- Thân mềm , chân khớp 
Giun đ ốt , mực ống,bạch tuộc , các ĐV có xương sống 
Đáp án phiếu học tập 
Câu hỏi thảo luận 
Câu 1: Tại sao hệ tuần hoàn của côn trùng gọi là hệ tuần hoàn hở ? 
Vì trong hệ tuần hoàn chưa có mao mạch nên sự lưu thông máu bị gián đoạn  một đoạn máu đi ra khỏi mạch máu  khoang cơ thể 
Câu 2: Tại sao hệ tuần hoàn của lưỡng cư, bò sát , chim , thú gọi là hệ tuần hoàn kín ? 
Vì máu đư ợc lưu thông liên tục thành dòng trong mạch kín do cấu tạo của hệ mạch, đ ặc biệt là mao mạch nối giữa đ ộng mạch và tĩnh mạch 
Ưu đ iểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở ? 
Máu chảy trong đ ộng mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình , tốc độ máu chảy nhanh  máu chảy đi đư ợc xa đến cơ quan nhanh  Đáp ứng đư ợc nhu cầu trao đ ổi khí và trao đ ổi chất . 
2. Phân biệt hệ tuần hoàn kín đơn và tuần hoàn kín kép 
2. Phân biệt hệ tuần hoàn kín đơn và tuần hoàn kín kép 
H ệ tuần hoàn đơn 
Hệ tuần hoàn kép 
- Chỉ có 1 vòng tuần hoàn 
- Tim 2 ngăn : 1tâm thất , 1 tâm nhĩ 
- Máu đi nuôi cơ thể là máu pha 
- Khi tim co máu đư ợc bơm với áp lực thấp nên vận tốc máu chảy chậm 
- Có 2 vòng tuần hoàn 
- Tim 3 hoặc 4 ngăn 
- Máu đi nuôi cơ thể là máu giàu O 2 ( đỏ tươi ) 
 - Khi tim co máu đư ợc bơm với áp lực cao nên vận tốc máu chảy nhanh 
Ưu đ iểm của hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn? 
Máu từ cơ quan trao đ ổi khí trở về tim và đư ợc tim bơm đi  tạo đư ợc lực đ ẩy máu lớn  tốc độ máu chảy nhanh và máu đi đư ợc xa  tăng hiệu qu ả cung cấp O 2 và chất dinh dưỡng cho tế bào , đ ồng thời thải nhanh các chất thải ra ngoài . 
Hãy rút ra chiều hướng tiến hoá của hệ tuần hoàn ? 
* Từ đ ộng vật chưa có hệ tuần hoàn  đ ộng vật có hệ tuần hoàn 
* Từ hệ tuần hoàn hở  hệ tuần hoàn kín 
* Từ hệ tuần hoàn có máu pha trộn  hệ tuần hoàn không pha trộn máu 
 Chiều hướng tiến hoá của hệ tuần hoàn 
Đáp án 
 Đ ối với đ ộng vật đơn bào và đa bào bậc thấp do chưa có hệ tuần hoàn nên thực hiện TĐC trực tiếp giữa cơ thể và môi trường . 
 Đ ối với ĐVBC nhờ có hệ tuần hoàn mà máu và bạch huyết đư ợc lưu thông khắp cơ thể  giúp vận chuyển các chất khí , chất dinh dưỡng vào tế bào  đảm bảo hoạt đ ộng sống của cơ thể . 
Câu hỏi : ý nghĩa của tuần hoàn máu ? 
Củng cố 
Đ ặc đ iểm chủ yếu để phân biệt hệ tuần hoàn kín và hệ tuần hoàn hở là: 
A. Cấu tạo tim 
B. Cấu tạo của hệ mạch 
C. Hoạt đ ộng của tim 
D. Cách tiếp nhận các chất từ môi trường ngoài . 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
 Học và làm bài theo cõu hỏi SGK 
 Đọc muc : “ Em cú biết ” 
 Đọc trước bài sau 
Chào tạm biệt các em