Bài giảng điện tử Sinh học Lớp 11 - Bài 42: Sinh sản hữu tính ở thực vật

Bài 42: Sinh sản hữu tính 
ở thực vật 
09/04/2022 
1 
>> So sánh sự khác nhau giữa SSHT và SSVT. 
Giao tử đực (n) 
Giao tử cái (n) 
Hợp tử (2n) 
I. Khái Niệm 
► Quan sát hình 42.1 và trả lời câu hỏi: 
Hình 42. 1 b Sinh sản hữu tính 
Cơ thể mới 
Nguyên phân 
Cá thể mẹ(2n) 
Cá thể con(2n) 
Cá thể con(2n) 
Hình 42.1a : Sinh sản vô tính 
09/04/2022 
2 
 Ýnghĩa :	 - Tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau đối với môi trường sống luôn biến đổi .	- Tạo sự đa dạng di truyền cung cấp nguồn vật liệu phong phú cho chọn lọc tự nhiên và tiến hóa . 
	 Đ ặc đ iểm : 
 Có cả 2 loại giao tử . 
 Có quá trình hình thành và hợp nhất giao tử đực và giao tử cái , có sự trao đổi , tái tổ hợp của 2 bộ gen . 
 C ơ chế : nguyên phân , giảm phân , thụ tinh . 
I.Khái niệm sinh sản hữu tính : 
 Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái thông qua sự thụ tinh tạo nên hợp tử . Hợp tử phát triển thành cơ thể mới . 
Đặc điểm của sinh sản hữu tính ??? 
Ý nghĩa của SSHT? 
09/04/2022 
3 
► Quan sát và mô tả cấu tạo hoa ở hình 42. 2 
Hình 42.2 Cấu tạo hoa 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
3 
3 
7 
8 
9 
Chỉ nhị 
Bao phấn 
Đầu nhụy 
Vòi nhụy 
Bầu noãn 
Noãn 
Đế hoa 
Đài hoa 
Cánh hoa 
II.Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa : 
09/04/2022 
4 
 I. Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa . 1. C ấu tạo hoa . 
Cơ quan sinh sản cái 
Đầu , vòi nhụy 
Bầu nhụy chứa noãn 
Noãn gồm bốn tế bào 
Cơ quan sinh sản đực 
Cuống nhị 
Bao phấn chứa hạt phấn 
Mỗi hạt phấn gồm hai tế bào 
09/04/2022 
5 
2. Các giai đoạn của quá trình sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa 
hình thành hạt phấn và túi phôi 
thụ phấn 
thụ tinh 
tạo quả , kết hạt 
09/04/2022 
6 
Hoa 
Bao phấn 
Tế bào mẹ trong bao phấn (2n) 
Bốn tiểu bào tử đơn bội (n) 
Bào tử 
đơn bội (n) 
Giảm phân 
Nguyên phân 1 lần 
Hình 42.3 QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH HẠT PHẤN 
Hạt phấn 
 a) Quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi 
09/04/2022 
7 
Giảm phân 
Nguyên phân 
1 tế bào mẹ (2n) 
 4 đại bào tử (n) 
Nhân cực . 
3 TB cực 
2 TB kèm 
Noãn cầu (n) ( trứng ) 
Túi phôi 
3 lần 
3 đại bào tử tiêu biến 
 (2n) 
 Hình 42.4 QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH TÚI PHÔI 
09/04/2022 
8 
Trải qua quá trình giảm phân , noãn và tế bào trong bao phấn đều cho 4 bào tử . 
 Bào tử nguyên phân hình thành giao tử đực và cái . 
Từ tế bào 2n trong bao phấn của Nhị hoa 
4 tiểu bào tử đơn bội (n) 
Giảm phân 
Mỗi tiểu bào tử đơn bội (n) 
Nguyên phân 
Hạt phấn có 2 tế bào :1 tế bào sinh sản và 1 tế bào ống phấn 
Quá trình hình thành hạt phấn : 
Quá trình hình thành túi phôi : 
4 Đại bào tử đơn bội (n) 
Từ tế bào 2n của Noãn trong bầu nhuỵ 
Giảm phân 
Nguyên 
phân 3 lần 
Túi phôi : (1 TB trứng , 1 TB nhân cực (2n) tham gia vào quá trình thụ tinh ) + 2 TB kèm 
 1 Đại bào tử đơn bội (n) sống sót 
09/04/2022 
9 
Nội dung 
Hình thành 
 hạt phấn 
Hình thành 
 túi phôi 
Xuất phát 
Từ các tế bào 
trong bao phấn 
Từ noãn trong 
 bầu nhuỵ 
Quá trình 
giảm phân 
Từ tế bào mẹ (2n) 
trong bao phấn 
giảm phân hình 
thành 4 tế bào 
con (n), là các 
tiểu bào tử đơn 
bội . 
 Từ tế bào mẹ (2n) 
của noãn qua giảm 
phân hình thành 4 TB 
 con(n ) xếp chồng 
 lên nhau đó là các 
 bào tử đơn bội cái . 
 3 TB xếp dưới tiêu 
biến còn một TB sống 
sót . 
09/04/2022 
10 
Nội dung 
Hình thành 
 hạt phấn 
Hình thành 
 túi phôi 
Quá trình 
nguyên 
phân 
Mỗi TB tiểu bào tử 
nguyên phân một lần 
tạo thể giao tử đực 
( hạt phấn ). 
Hạt phấn có 2 TB: 
+ Tế bào bé là TB 
sinh sản . 
+ Tế bào lớn làTB 
ống phấn . 
-1TB còn lại sinh 
trưởng ra hình 
thành trứng . 
Tế bào đó NP 3 lần 
hình thành 8 nhân . 
Túi phôi là thể giao 
tử cái . 
09/04/2022 
11 
Nhụy cái 
Nhị đực 
Hình 42.5 Sự thụ phấn 
>> Thụ phấn là gì ? 
II. Sinh Sản Hữu Tính Ở Thực Vật Có Hoa 
► Quan sát hình 42.3 và trả lời câu hỏi : 
» Hạt phấn tiếp xúc với bộ phận nào của nhụy cái ? 
09/04/2022 
12 
	 Có 2 hình thức thụ phấn : 
 Tự thụ phấn : quá trình thụ phấn diễn ra trên cùng một cây . 
 Thụ phấn chéo : quá trình thụ phấn diễn ra trên các cây khác nhau , do các tác nhân tự nhiên ( gió , nước , sâu bọ ,) hay nhân tạo (con người ). 
a) Quá trình thụ phấn : 
	 Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn từ nhị tiếp xúc với đầu nhụy của hoa . 
09/04/2022 
13 
Tự thụ phấn 
09/04/2022 
14 
Thụ phấn chéo 
09/04/2022 
15 
Hình 42.4 Quá trình hạt phấn nảy mầm 
 Khi đã ở trên đầu nhụy , hạt phấn sẽ nảy mầm , mọc ra ống phấn . Ống phấn theo vòi nhụy đi vào bầu nhụy , hai giao tử đực nằm trong ống phấn được ống phấn mang tới noãn . 
Hạt phấn nảy mầm 
TB ống phấn 
TB sinh sản 
Tạo thành ống phấn 
NP 
2 tinh tử ( giao tử đực ) được ống phấn đưa đến túi phôi 
09/04/2022 
16 
Bầu noãn 
Sự nảy mầm của hạt phấn 
TB ống phấn 
TB sinh sản 
Mô tả sự phát triển , hướng di chuyển của hạt phấn trong nhụy cái sau khi thụ phấn 
Ống phấn 
II. Sinh Sản Hữu Tính Ở Thực Vật Có Hoa 
09/04/2022 
17 
Hợp tử(2n) 
Nội nhũ(3n) 
Hình 42.6 Nảy mầm của hạt phấn 
& thụ tinh kép ở noãn 
II. Sinh Sản Hữu Tính Ở Thực Vật Có Hoa 
► Quan sát hình 42. 6 và trả lời câu hỏi ( viết ra giấy ) : 
» Diễn biến và kết quả của quá trình thụ tinh? 
» Tại sao lại gọi là thụ tinh kép? 
Nêu vai trò của thụ tinh kép ở thực vật có hoa . 
Ống 
 phấn 
Thụ tinh 
Hạt phấn 
nẩy mầm 
Mỗi nhóm 2 HS 
TGTL: 3 phút 
09/04/2022 
18 
Ống phấn sinh trưởng xuyên qua vòi nhụy  lỗ túi phôi  túi phôi , giải phóng ra 2 nhân (2 giao tử ). 
+ Giao tư ̉ đực thư ́ nhất (n) x Tê ́ bào trứng (n)  hợp tử (2n) 
+ Giao tư ̉ đực thư ́ hai (n) x Nhân cực (2n)  Nhân tam bội (3n), khởi đầu nội nhũ cung cấp dinh dưỡng cho phôi 
09/04/2022 
19 
	 Cả 2 giao tử đực tham gia vào quá trình thụ tinh gọi là thụ tinh kép . Thụ tinh kép chỉ có ở thực vật hạt kín . 
	 Ý nghĩa : Hình thành , cấu tạo , dự trữ chất dinh dưỡng để nuôi phôi phát triển cho đến khi hình thành cây con tự dưỡng đảm bảo cho hậu thế , thích nghi cao với điều kiện biến đổi của môi trường để duy trì nòi giống . 
b/ Quá trình thụ tinh : 
09/04/2022 
20 
► Quan sát hình 42. 7 và cho biết nguồn gốc của quả, hạt và nội nhũ . 
Bầu nhụy 
Hợp tử (2n) 
Noãn 
Gt đực thứ 2(n) 
 x nhân cực ( 2n) 
Nội nhũ 
Phôi 
Quả 
Hạt 
Hình 42. 7 Sự tạo quả và kết hạt 
4) Quá trình hình thành quả và hạt : 
09/04/2022 
21 
a/ Hình thành hạt : 
 Noãn ( hợp tử + nhân tam bội )  hạt : 
Hợp tử  phôi , phôi phát triển đầy đủ thành cây mầm gồm : rễ mầm , thân mầm , chồi mầm và lá mầm . 
Nhân tam bội  nội nhũ ( phôi nhũ ), là mô nuôi dưỡng phôi phát triển . 
có 2 loại hạt :+ hạt có nội nhũ ( hạt cây 1 lá mầm ); 
 + hạt không có nội nhũ ( hạt cây 2 lá mầm ) 
b/ Hình thành quả : 
Bầu nhụy  quả : Bầu nhụy dày lên , chuyên hóa như một cái túi chứa hạt , bảo vệ hạt và giúp phát tán hạt . 
Rụng các bộ phận : đài , cánh hoa . 
Qủa không có thụ tinh noãn gọi là quả đơn tính . 
Qủa không có hạt chưa chắc là quả đơn tính vì hạt có thể bị thoái hóa . 
09/04/2022 
22 
» Nêú hạt không có nội nhũ thì chất dinh dưỡng đựơc dự trữ ở đâu? 
09/04/2022 
23 
c. Những biến đổi khi quả chín 
Quả to đến cực đạ i 
Biến đổi màu sắc : xanh  đỏ , vàng , cam 
Biến đổi mùi vị : có mùi vị đặc tr ư ng . 
Th ường có vị ngọt 
Biến đổi độ cứng : quả mềm , vỏ nứt ra 
09/04/2022 
24 
Các điều kiện ảnh hưởng đến sự chín của quả : 
	1/ Etilen : kích thích hô hấp mạnh , tăng tính thấm của màng , giải phóng enzim , làm quả chin nhanh . 
	2/ Hàm lượng CO 2 tăng lên đến 10% sẽ ức chế hô hấp , làm quả chậm chín . 
	3/ Nhiệt độ cao kích thích sự chín , nhiệt độ thấp làm châm sự chín . 
09/04/2022 
25 
III. Ứng dụng trong nông nghiệp : 
Dùng đất đèn sản sinh khí etilen làm quả chín nhanh . 
Auxin + nhiệt độ thấp : bảo quản quả được lâu 
Tạo quả không hạt . 
09/04/2022 
26 
09/04/2022 
27 
A. Giảm phân và thụ tinh 
B. Nguyên phân và thụ tinh 
D. Cây con luôn thích nghi hơn bố mẹ 
C. kiểu gen của thế hệ sau không thay đổi 
Đặc trưng chỉ có ở sinh sản hữu tính là : 
Một số câu hỏi trắc nghiệm 
09/04/2022 
28 
Thank very much for listening me 
09/04/2022 
29