Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tiết 91: Câu phủ định - Phan Thị Oanh

PHềNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ VŨNG TÀU TRƯỜNG THCS NGUYỄN THÁI BèNHKớnh chào quý thầy cụ và cỏc em học sinhGiỏo viờn: Phan Thị OanhXÁC ĐỊNH CÁC CÂU NGHI VẤN, CẦU KHIẾN, CẢM THÁN, TRẦN THUẬT Cể TRONG CÁC VÍ DỤ SAU:a. Bụng hoa này đẹp quỏ! b. Cú phải trời đang nắng khụng?c. Thụi chị đừng khúc nữa! d. Hụm nay, Nam đi Huế. e. Hụm nay, Nam khụng đi Huế.KIỂM TRA BÀI CŨ  Cõu cảm thỏn  Cõu nghi vấn  Cõu cầu khiến  Cõu trần thuậtI.Đặc điểm hình thức và chức năng:Ví dụ 1( SGK- Trang 52) Xột cỏc cõu sau a. Nam đi Huế.b. Nam không đi Huế.c. Nam chưa đi Huế.d. Nam chẳng đi Huế. -Hình thức: các câu (b), (c), (d) có chứa từ ngữ phủ định: khụng, chưa, chẳng. -Chức năng: Thụng bỏo, xỏc nhận khụng cú sự việc.  Cõu phủ định miêu tả. NGỮ VĂN TIẾT 91: CÂU PHỦ ĐỊNH Ví dụ 2( SGK- Trang 52)Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:Thầy sờ vòi bảo:- Tưởng con voi nó như thế nào, hoá ra nó sun sun như con đỉa.Thầy sờ ngà bảo:- Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn.Thầy sờ tai bảo:- Đõu cú! Nú bố bố như cỏi quạt thúc. ( Thầy búi xem voi )- Hình thức: các câu có từ ngữ phủ định: khụng phải, đõu- Chức năng: phản bác ý kiến, nhận định của người đối thoại.  Cõu phủ định bỏc bỏ CÂU PHỦ ĐỊNHI. ĐẶC ĐIỂM HèNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG:1. Vớ dụ:2. Ghi nhớ : SGK- Trang 53.* Câu phủ định là câu có chứa những từ ngữ phủ định như: không, chẳng, chả, chưa, không phải ( là), đâu phải (là), đâu có phải (là), đâu (có) * Câu phủ định dùng để:- Thông báo ,xác nhận không có sự vật,sự việc,tính chất,quan hệ nào đó (câu phủ định miêu tả).- Phản bác một ý kiến,một nhận định (câu phủ định bác bỏ).   Nhúm 1.2: Cõu sau cú phải là cõu phủ định khụng? Vỡ sao? Đặt một cõu khụng cú từ ngữ phủ định mà cú ý nghĩa tương tự, so sỏnh 2 cõu và nờu nhận xột về ý nghĩa của chỳng: - Hụm nay, lớp 8A khụng ai là khụng đi học.Nhúm 2.3: Cõu sau là kiểu cõu gỡ? Dựng để làm gỡ? Đặt cõu cú từ phủ định, cú nghĩa tương tự: - Bài thơ này mà hay à? CÂU HỎI THẢO LUẬN:1. Hụm nay lớp 8A khụng ai là khụng đi học. Cõu phủ định( vỡ cú từ ngữ phủ định)  Dựng để khẳng định.* Cõu cú ý nghĩa tương tự: Hụm nay, lớp 8A ai cũng đi học.  Cõu trần thuật  Cú ý khẳng định.Lưu ý: 1. Cõu phủ định cú thể dựng để biểu thị ý nghĩa khẳng định. 2. Cỏc loại cõu khỏc cũng cú thể biểu thị ý nghĩa phủ định. 2. Bài thơ này mà hay à?  Cõu nghi vấn  Dựng để phản bỏc ý kiến cho là “hay”.* Cõu phủ định tương tự: Bài thơ này khụng hay. LUYỆN TẬPBài tập 1( SGK-53) Trong các câu sau đây câu nào là câu phủ định bác bỏ? Vì sao? a. Tất cả các quan chức nhà nước vào buổi sáng ngày khai trường đều chia nhau đến dự lễ khai giảng ở khắp các trường học lớn nhỏ. Bằng hành động đó, họ muốn cam kết rằng, không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hệ trẻ cho tương lai. ( Theo Lý Lan, cổng trường mở ra)b. Tôi an ủi lão:-Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu! Vả lại ai nuôi chó mà chả bán hay giết thịt. Ta giết nó chính là hoá kiếp cho nó đấy, hoá kiếp để cho nó làm kiếp khác. ( Nam Cao, Lão Hạc)c. Không, chúng con không đói nữa đâu. Hai đứa ăn hết ngần kia củ khoai thì no mòng bụng ra rồi còn đói gì nữa. ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn) Câu phủ định bác bỏ:b. Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu! ễng Giỏo phản bỏc lại suy nghĩ của Lóo Hạcc. Không, chúng con không đói nữa đâu. Cỏi Tớ phản bỏc lại ý kiến của mẹ Bài tập 2 ( SGK- 52-53 ): Đọc cỏc đoạn trích sau:a.Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải là không có ý nghĩa. (Hoài Thanh, ý nghĩa văn chương)b. Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, không ai không từng ăn trong tết trung thu, ăn nó như ăn cả mùa thu vào lòng vào dạ. (Băng Sơn, Quả thơm)c. Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai chẳng có một lần nghển cổ lên nhìn tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp món sấu dầm bán trước cổng trường. (Tạ Việt Anh, Cây sấu Hà Nội) - Tất cả 3 câu (a), (b), (c) đều là câu phủ định vì các câu đều có chứa từ phủ định. - Câu phủ định nhưng không có ý nghĩa phủ định mà có ý nghĩa khẳng định a. khụng phải là khụng = cú ( Khẳng định ) b. khụng ai khụng = ai cũng ( Khẳng định) c. ai chẳng = ai cũng ( Khẳng định) Đặt câu không có từ phủ định mà ý nghĩa tương đương với những câu trên: a. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song có ý nghĩa nhất định. b. Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, ai cũng từng ăn trong tết trung thu, ăn nó như ăn cả mùa thu vào lòng vào dạ. c. Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai cũng có một lần nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp món sấu dầm bán trước cổng trường.Bài tập3 ( SGK- 54)Xét câu văn sau: “ Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp.” (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu ký)Thay từ phủ định không bằng chưa Viết lại cõu: Choắt chưa dậy được, nằm thoi thóp. ( Lưu ý phải bỏ từ “ nữa”) ý nghĩa của câu thay đổi (“ chưa” Phủ định ở 1 thời điểm ; “khụng” phủ định mói mói.) Câu văn của Tô Hoài thích hợp với mạch của câu chuyện hơn.Bài tập 6 ( SGK- 54) Hãy viết một đoạn đối thoại ngắn, trong đó có dùng câu phủ định miêu tả và câu phủ định bác bỏ? BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất?Dấu hiệu nhận biết của câu phủ định?A, Là câu có những từ ngữ cảm thán như: biết bao, ôi, thay,...B, Là câu có sử dụng dấu chấm than khi viết.C, Là câu có những từ ngữ phủ định như: không, chưa, chẳng.D, Là câu có ngữ điệu phủ định.Hướng dẫn về nhà: - Học và nắm chắc kiến thức bài học. - Hoàn thành các bài tập trong vở bài tập. - Chuẩn bị ngữ liệu cho bài Chương trình địa phương ( phần Tập làm văn)Giờ học hụm nay đến đõy là kết thỳc. Xin cảm ơn cỏc thầy cụ giỏo và cỏc em!