Bài giảng môn Ngữ Văn 8 - Tiết 94: Đọc hiểu văn bản: Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn)

tan mà vợ con các ngươi cũng khốn. Chẳng những xã tắc tổ tông ta bị giầy xéo mà phần mộ cha mẹ các ngươi cũng bị quật lên; chẳng những thân ta kiếp này chịu nhục, rồi đến trăm năm sau, tiếng dơ khôn rửa, tên xấu còn lưu mà đến gia thanh các ngươi cũng không khỏi mang tiếng là tướng bại trận.Lúc bấy giờ dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không”Ngữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)II.Tìm hiểu văn bản:3. Phân tích:c. Phân tích những phải trái, đúng sai của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ:* Tình cảm và ân nghĩa của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ dưới quyền:* Phê phán thái độ hành động sai trái, không hợp thời của các tướng sĩ và hậu quả của nó + Phê phán: - Thái độ: . Chủ nhục - không biết lo . Nước nhục - không biết thẹn . Hầu giặc - không biết tức . Nghe nhạc Thái Thường đãi giặc - không biết căm - Lối sống: . Chọi gà, đánh bạc, ham săn bắn, thích rượu, mê tiếng hát . Vui thú ruộng vườn, quyến luyến vợ con, lo làm giàu + Phương pháp liệt kê, lặp cấu trúc ngữ pháp, điệp từ + Giọng văn trách móc vừa trì chiết thống thiết, vừa nghiêm khắc. Phê phán thái độ bàng quan thờ ơ đánh mất lòng tự trọng, tự tôn dân tộc- Phê phán thói ăn chơi hưởng lạc không hợp thời- Phê phán lối sống vun vén lợi ích cá nhân khi Tổ quốc đang nguy.Ngữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)II.Tìm hiểu văn bản:3. Phân tích:c. Phân tích những phải trái, đúng sai của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ:* Tình cảm và ân nghĩa của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ dưới quyền:* Phê phán thái độ hành động sai trái, không hợp thời của các tướng sĩ và hậu quả của nó + Phê phán: + Hậu quả:- Tình huống khi đối phó với giặc: . Cựa gà không thể đâm áo giáp giặc. Cờ bạc không thể làm nhu nhược nhà binh. Tiền của không mua được đầu giặc. Chó săn không đuổi quân thù. Rượu không thể làm giặc say chết. Tiếng hát không thể làm giặc điếc tai. Hình ảnh tương phản, liệt kê, điệp từ, điệp ý, tăng tiến. Giọng văn mỉa mai, chế giễu. Phân tích rõ tác hại những việc tưởng chừng như đơn giản, dễ thấy mà tướng sĩ lại dường như không biết và hậu quả to lớn là thất bại khi chiến đấu với kẻ thù. Ngữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)II.Tìm hiểu văn bản:3. Phân tích:c. Phân tích những phải trái, đúng sai của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ:* Tình cảm và ân nghĩa của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ dưới quyền:* Phê phán thái độ hành động sai trái, không hợp thời của các tướng sĩ và hậu quả của nó - Hậu quả khôn lường khi thất bại trước quân thù: TaThái ấp không cònGia quyến tanXã tắc tổ tiên bị giày xéoChịu nhục, tiếng dơ khôn rửa, tên xấu lưu.Các ngươiBổng lộc mấtVợ con khốnPhần mộ bị quậtGia thanh mang tiếng . Điệp ngữ, điệp ý theo lối tăng tiến. Sự đối xứng giữa: ta - ngươi. Từ ngữ phủ định sử dụng cặp quan hệ hô ứng chẳng những - mà còn  Từng bước chỉ ra kết cục bi thảm nhục nhã cả về vật chất và danh dự của cả chủ soái lẫn tướng sĩ theo mức độ tăng dần cảnh tỉnh tướng sĩ, giúp tướng sĩ nhận rõ hậu quả khôn lường của lối sống bàng quan, vô trách nhiệm với đất nước, khích lệ lòng tự trọng cá nhân.Nước mất nhà tan.Ngữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn) Nay ta bảo thật các ngươi: nên nhớ câu “đặt mồi lửa vào dưới đống củi” làm nguy cơ, nên lấy điều “kiềng canh nóng mà thổi rau nguội” làm răn sợ. Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên; khiến cho người người giỏi như Bàng Mông, nhà nhà đều là Hậu Nghệ; có thể bêu được đầu Hốt Tất Liệt ở cửa khuyết, làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai. Như vậy, chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vừng bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ, chẳng những gia quyến của ta được ấm êm gối chăn mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão; chẳng những tông miếu của ta sẽ được muôn đời tế lễ mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm; chẳng những thân ta kiếp này đắc chí mà đến các ngươi trăm năm về sau tiếng vẵn lưu truyền; chẳng những danh hiệu của ta không bị mai một, mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu thơm. lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không* Chỉ ra thái độ hành động đúng và hợp thời của các tướng sĩ và kết quả của nó. Nay ta bảo thật các ngươi: nên nhớ câu “đặt mồi lửa vào dưới đống củi” làm nguy cơ, nên lấy điều “kiềng canh nóng mà thổi rau nguội” làm răn sợ. Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên; khiến cho người người giỏi như Bàng Mông, nhà nhà đều là Hậu Nghệ; có thể bêu được đầu Hốt Tất Liệt ở cửa khuyết, làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai. Như vậy, chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vừng bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ, chẳng những gia quyến của ta được ấm êm gối chăn mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão; chẳng những tông miếu của ta sẽ được muôn đời tế lễ mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm; chẳng những thân ta kiếp này đắc chí mà đến các ngươi trăm năm về sau tiếng vẵn lưu truyền; chẳng những danh hiệu của ta không bị mai một, mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu thơm. lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được khôngNgữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)II.Tìm hiểu văn bản:3. Phân tích:c. Phân tích những phải trái, đúng sai của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ:* Tình cảm và ân nghĩa của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ dưới quyền:* Phê phán thái độ hành động sai trái, không hợp thời của các tướng sĩ và hậu quả của nó * Chỉ ra thái độ hành động đúng và hợp thời của các tướng sĩ và kết quả của nó.- Lời khuyên răn: + Đặt mồi lửa làm nguy cơ + Kiềng canh nóng  làm răn sợ Sử dụng điển tích Lời khuyên cần phải thay đổi ý thức, biết nêu cao tinh thần cảnh giác trước kẻ thùNgữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)II.Tìm hiểu văn bản:3. Phân tích:c. Phân tích những phải trái, đúng sai của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ:* Tình cảm và ân nghĩa của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ dưới quyền:* Phê phán thái độ hành động sai trái, không hợp thời của các tướng sĩ và hậu quả của nó * Chỉ ra thái độ hành động đúng và hợp thời của các tướng sĩ và kết quả của nó.- Chỉ ra hành động:+ Huấn luyện tập dượt+ Giỏi như Bàng Mông, Hậu Nghệ+ Bêu đầu Hốt tất Liệt ở cửa khuyết Rữa thịt Vân Nam Vương ở Cả Nhai Chỉ ra những việc làm thiết thực, những hành động đúng nên làm: tích cực luyện tập binh thư, trau dồi võ nghệ chuẩn bị chiến đấu với kẻ thù.Ngữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)II.Tìm hiểu văn bản:3. Phân tích:c. Phân tích những phải trái, đúng sai của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ:* Tình cảm và ân nghĩa của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ dưới quyền:* Phê phán thái độ hành động sai trái, không hợp thời của các tướng sĩ và hậu quả của nó * Chỉ ra thái độ hành động đúng và hợp thời của các tướng sĩ và kết quả của nó.- Kết quả:TaThái ấp vững bềnGia quyến êm ấmTông miếu muôn đời tế lễThân ta đắc chíDanh hiệu không bị mai mộtCác ngươiBổng lộc đời đời Vợ con bách niên giai lãoTổ tông thờ cúng quanh nămTiếng tốt  lưu truyền, sử sách lưu thơm Lặp kết cấu ngữ pháp Đối lập ý cân xứng Điệp từ tăng tiến Câu văn mang ý khẳng định.  Chỉ ra viễn cảnh huy hoàng vẻ vang cả về vật chất lẫn danh dự của cả chủ và tớ Khi có thái độ và hành động đúng đắn Khích lệ ý chí lập công danh, xả thân vì nướcChiến thắng kẻ thù, đất nước thái bình.Ngữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)II.Tìm hiểu văn bản:3. Phân tích:c. Phân tích những phải trái, đúng sai của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ:* Tình cảm và ân nghĩa của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ dưới quyền:* Phê phán thái độ hành động sai trái, không hợp thời của các tướng sĩ và hậu quả của nó * Chỉ ra thái độ hành động đúng và hợp thời của các tướng sĩ và kết quả của nó. lời lẽ đanh thép, vừa có lý, vừa có tình giúp tướng sĩ nhận ra đúng sai phải trái và nghe theo, khích lệ lòng yêu nước, ý chí quyết chiến, quyết thắng với kẻ thù xâm lược.Ngữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)II.Tìm hiểu văn bản:3. Phân tích:c. Phân tích những phải trái, đúng sai của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩ:d. những mệnh lệnh chủ trương cụ thể của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ:- Chủ trương: Học tập binh thư yếu lược.- Vạch ra hai con đường: + Nếu chuyên tập theo sách, theo lời dạy bảo – phải đạo thần chủ + Nhược khinh bỏ sách, trái lời – kẻ nghịch thù. - Học tập binh thư, luyện tập võ nghệ. - Khích lệ, cổ vũ tinh thần trung quân ái quốc, sẵn sàng chiến đấu quyết thắng kẻ thù.Ngữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)II.Tìm hiểu văn bản:3. Phân tích:4. Tổng kếta. Nghệ thuật: Lập luận chặt chẽ, sắc bén, giàu sức thuyết phục, khích lệ nhiều mặt để tập trung vào một mục đích. - Giọng văn đa dạng, biến hoá - lời văn giàu hình ảnh cảm xúc, kết hợp hài hoà giữa lý và tình - câu văn đa dạng phong phú. - Sử dụng nhiều biện pháp tu từ đặc sắc.b. Nội dung: Phản ánh tinh thần yêu nước căm thù giặc, ý chí quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược của quân dân thời Trần.Ngữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)LUYỆN TẬP:1. Đánh số cho đoạn văn ở phần 3: Đoạn 1: Nay các ngươi  được không Đoạn 2: Nay ta bảo thật các ngươi nên nhớ câu:. khôngHai đoạn văn này có gì giống và khác nhau về nội dung và hình thức? (Giống: cùng sử dụng biện pháp nghê thuật lặp cấu trúc câu, điệp ngữ tăng tiến, Cùng hướng tới mục đích giúp tướng sĩ nhận thức được hành động đúng sai nêu cao tinh thần quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược Khác: Đoạn 1- Viễn cảnh thê thảm- Sử dụng từ phủ định: không còn cũng mất bị tanĐoạn 2- Viễn cảnh huy hoàng, vẻ vang- Sử dụng từ khẳng định mãi mãi, vững bền, đời đờiNgữ văn 8tiết 94: hịch tướng sĩ(Trần Quốc Tuấn)LUYỆN TẬP:2. Khích lệ nhiều mặt để tập trung vào một hướng đó là cách triển khai lập luận của bài hịch tướng sĩ. Hãy làm sáng tỏ điều này bằng một lược đồ về kết cấu của bài Hịch- Khớch lệ lũng căm thự giặc, nỗi nhục mất nước. Khớch lệ lũng trung quõn ỏi quốc và lũng õn nghĩa thủy chung của người cựng cảnh ngộ. Khớch lệ ý chớ lập cụng danh, xả thõn vỡ nước.Khớch lệ lũng tự trọng, liờm sỉ ở mỗi người khi nhận rừ cỏi sai, thấy rừ điều đỳng.Khớch lệ lũng yờu nước, bất Khuất, quyết chiến, quyết thắng kẻ thự xõm lược.Hướng dẫn về nhà- Chứng minh bài Hịch tướng sĩ có lập luận chặt chẽ, sắc bén và giàu hình tưởng cảm xúc do đó có sức thuyết phục cao.