Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Tiết 40: Tiếng Việt Nói giảm nói tránh (Bản chuẩn)

1. Thế nào là biện phỏp tu từ núi quỏ, tỏc dụng ? Em hóy đặt cõu trong đú cú sử dụng thành ngữ núi quỏ ? * Trả lời : 1. Núi quỏ là biện phỏp tu từ phúng đại mức độ, quy mụ, tớnh chất của sự vật, hiện tượng được miờu tả => để nhấn mạnh, gõy ấn tượng, tăng sức biểu cảm. Đặt cõu : Bạn Nam đen như cột nhà chỏy.Tiết 40Núi giảm núi trỏnhVớ dụ1. a. Vỡ vậy, tụi để sẵn mấy lời này, phũng khi tụi sẽ đi gặp cụ Cỏc Mỏc, cụ Lờ-nin và cỏc vị cỏch mạng đàn anh khỏc, thỡ đồng bào cả nước, đồng chớ trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột. ( Hồ Chớ Minh, Di chỳc)b. Bỏc đó đi rồi sao Bỏc ơi !Mựa thu đang đẹp, nắng xanh trời. ( Tố Hữu, Bỏc ơi)c.Lượng con ụng độ đõy mà Rừ tội nghiệp, về đến nhà thỡ bố mẹ chẳng cũn. ( Hồ Phương, Thư nhà)* Vớ dụ2: Phải bộ lại và lăn vào lũng một người mẹ, ỏp mặt vào bầu sữa núng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trỏn xuống cằm, và gói rụm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ cú một ờm dịu vụ cựng.( Nguyờn Hồng, Những ngày thơ ấu) Chết: mất, từ trần, tạ thế, qui tiờn, qua đời, khuất nỳi. Cỏc từ in đậm đều cú nghĩa núi về cỏi chết. cảm xúc sung sướng đến tột cùng của bé Hồng khi được ở bên mẹ, được nằm trong lòng mẹ sau bao ngày xa cách.Ví dụ3 : a. Con dạo này lười lắm. b. Con dạo này không được chăm chỉ lắm.Thảo luận So sỏnh cỏch núi của hai cõu trờn cho biết cỏch núi nào nhẹ nhàng hơn, tế nhị hơn đối với người nghe ?- Cách nói (a) là sự phê bỡnh thẳng thắn, trực tiếp về sự không chăm chỉ của con => Thiếu tế nhị.- Cách nói (b) nhẹ nhàng, tế nhị hơn đói với người tiếp nhận.Cũng là phê bỡnh nhưng ở mức độ nhẹ nhàng có sự động viên, khuyến khích, dễ nghe.Vớ dụ :- Bài thơ của anh dở lắm” “ Bài thơ của anh chưa được hay cho lắm! “Bài tập: Trong cỏc trường hợp sau cú thể dựng cỏch núi giảm núi trỏnh như thế nào?a. Anh ấy làm việc kộm lắm.b. Anh ấy quặt quẹo như thế thỡ khụng sống được bao lõu nữa đõu chị ạ.Đỏp ỏn:Anh ấy cần phải cố gắng hơn nữa => Cỏch núi vũng khụng đi thẳng vào vấn đề.Anh ấy thế thỡ khụng được bao lõu nữa đõu chị ạ. => cỏch núi tỉnh lược, bớt đi từ ngữ gõy đau buồn.Luyện tậpBài 1. Điền từ ngữ núi giảm núi trỏnha. Khuya rồi, mời bà .................. b. Cha mẹ em ............................ từ ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại. c. Đây là lớp học cho trẻ em .................... d. Mẹ đã .................. nên chú ý giữ gỡn sức khoẻ. e. Cha nó mất, mẹ nó ........................ nên chú nó rất thương nó. đi nghỉchia tay nhaukhiếm thịcú tuổiđi bước nữaBài tập 2. Trong mỗi cặp câu dưới đây câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh ?a1. Anh phải hoà nhã với bạn bè.a2. Anh nên hoà nhã với bạn bè. b1. Anh ra khỏi phòng tôi ngay.b2 Anh không nên ở đây nữa. c1. Xin đừng hút thuốc trong phòng. c2. Cấm hút thuốc trong phòng. d1. Nó nói như thế là thiếu thiện chí. d2. Nó nói như thế là ác ý. e1. Hôm qua em hỗn với anh, em mong anh tha thứ. e2. Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi. XXXXXBài 4. Việc sử dụng cỏch núi giảm núi trỏnh là tuỳ thuộc vào tỡnh huống giao tiếp. Trong trường hợp nào thỡ khụng nờn dựng cỏch núi giảm núi trỏnh ?- khi cần thiết vẫn phải nói thẳng để tránh bất lợi. Bài 3: Đặt cõu theo mẫu: “Bài thơ của anh dở lắm”, thỡ lại núi : “Bài thơ của anh chưa được hay cho lắm”.* Hỡnh thức: Chia 4 nhúm, mỗi nhúm đặt một cõu nối tiếp. Nếu nhúm nào khụng đặt được thỡ nhúm khỏc đặt tiếp theo. Nếu khụng đặt được khụng tớnh điểm.* Vớ dụ: Anh hỏt dở lắm. – Anh hỏt chưa được hay lắm. Chọn nối cột (a) điền với chỗ trống trong cột (b) để được cõu cú cú sử dụng biện phỏp núi giảm núi trỏnh.ABphỳc hậu2. hiếu thảo3. hi sinh4. Khụng nờn5. hoà nhóa. Anh ấy... khi nào ?b. Em... đi chơi nhiều như vậy.c. Bà ta khụng được... cho lắm.d. Cậu nờn... bạn bố hơn.e. Nú khụng phải là đứa... với cha mẹ. Về nhà: - Học ghi nhớHoàn thành bài tập.* Soạn: Luyện núi :kể chuyện theo ngụi kể kết hợp với miờu tả và biểu cảm.- ễn tập ngữ văn giờ sau tiết 41 kiểm tra một tiết.