Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Tiết 78: Văn bản: Khi con tu hú (Tố Hữu) - Bùi Thị Nhàn

 nào?* Đáp án: KHOẺ KHOẮNKIỂM TRA BÀI CŨKHICONTUHUCâu 4: Trong bài thơ Quê hương (Tế Hanh), hình ảnh nào đã được tác giả đem so sánh, đối chiếu với mảnh hồn làng. Dân chài Cánh buồm Quê hương Mái chèoABDCXin chúc mừng! Bạn đã có câu trả lời đúng. Đáp án của câu hỏi là: CÁNH BUỒMTiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả: Tên khai sinh : Nguyễn Kim Thành (1920 – 2002) Quê Phù Lai, nay Quảng Trị - Quảng Điền - Thừa Thiên Huế Ông tham gia cách mạng từ sớm, từng bị tù (4.1939 bị bắt giam, 3.1942 vượt ngục, bắt liên lạc với Đảng) Được coi là lá cờ đầu thơ ca cách mạng và kháng chiến Tác phẩm chính; Từ ấy (1946), Việt Bắc (1954), Gió lộngMột số hình ảnh về hoạt động Cách mạng của nhà thơ Tố HữuTố Hữu với Bác Hồ ở Pắc Bó 1961Tố Hữu làm việc với Bác Hồ 1961Tố Hữu vào chiến trường Miền NamTiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: Tên khai sinh : Nguyễn Kim Thành (1920 – 2002) Quê Phù Lai, nay Quảng Thọ - Quảng Điền - Thừa Thiên Huế Ông tham gia cách mạng từ sớm, từng bị tù (4.1939 bị bắt giam, 3.1942 vượt ngục, bắt liên lạc với Đảng) Được coi là lá cờ đầu thơ ca cách mạng và kháng chiến Tác phẩm chính; Từ ấy(1946), Việt Bắc (1954), Gió lộngBài thơ viết tại nhà lao Thừa Thiên vào cuối tháng 7.1939Trích trong tập thơ “Từ ấy” Nhan đề chưa trọn vẹn là một câu, mang chức năng thành phần trạng ngữTiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:Bài thơ viết tại nhà lao Thừa Thiên vào cuối tháng 7.1939Trích trong tập thơ “Từ ấy” Nhan đề chưa trọn vẹn là một câu, mang chức năng thành phần trạng ngữ- Bài thơ viết tại nhà lao Thừa Thiên vào cuối tháng 7.1939 Trích trong tập thơ “Từ ấy” Thể thơ lục bát.Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đương chín trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào từng khôngTa nghe hè dậy bên lòng Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đương chín trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào từng khôngTa nghe hè dậy bên lòng Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: hai phần- Phần 1: Sáu câu đầu - Bức tranh mùa hè- Phần 2: Bốn câu còn lại - Tâm trạng người tù, người chiến sĩ cách mạng, người tùKhi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đương chín trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào từng khôngTa nghe hè dậy bên lòng Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần- Phần 1: Sáu câu đầu - Bức tranh mùa hè- Phần 2: Bốn câu còn lại - Tâm trạng người tù, người chiến sĩ cách mạng, người tùTiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần* Thảo luận:- Nhóm 1: Tìm những từ ngữ miêu tả màu sắc, đường nét trong bức tranh mùa hè. Em có nhận xét gì về các màu sắc đó?- Nhóm 2: Tìm những từ ngữ miêu tả âm thanh trong bức tranh mùa hè. Em có nhận xét gì về những âm thanh đó?- Nhóm 3: Tìm những từ ngữ miêu tả hương vị. Em có nhận xét gì về các hương vị đó.- Nhóm 4: Tìm những từ ngữ miêu tả không gian, chuyển động. Em có nhận xét gì về không gian đó?Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần* Thảo luận:- Nhóm 1: Tìm những từ ngữ miêu tả màu sắc, đường nét...- Nhóm 2: Tìm những từ ngữ miêu tả âm thanh...- Nhóm 3: Tìm những từ ngữ miêu tả hương vị...- Nhóm 4: Tìm những từ ngữ miêu tả không gian, chuyển động...Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần* Âm thanh:- Tiếng tu hú- Tiếng ve- Tiếng sáo diều* Màu sắc:- Vàng (bắp)- Hồng (nắng)- Xanh ( trời, vườn)* Hương vị:- Chín (lúa)- Ngọt ( trái) tươi vui, ngân vang rộn rã. tươi sáng, rực rỡ ngọt ngào,đầy sức sống.* Không gian, chuyển động:- Rộng, cao (bầu trời)- Lộn nhào (đôi diều sáo) Rộng rãi, khoáng đạt, tự do...- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sốngTiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..Bài tập trắc nghiệm:Câu 1: Điền cụm từ thích hợp nhất để hoàn thành câu nhận xét về cảnh mùa hè được miêu tả trong sáu câu thơ đầu:Bằng trí tưởng tưởng tượng, nhà thơ đã khắc hoạ sinh sinh động một bức tranh mùa hè.....A. tràn ngập âm thanh.B. náo nức âm thanh và rực rỡ sắc màu. có sắc màu tươi sáng.C. ảm đạm, ủ ê.ADCBXin chúc mừng! Bạn đã trả lời đúng!Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..Bài tập trắc nghiệm:Câu 2: Qua khổ 1 bài thơ, em thấy nhà thơ Tố Hữu đã cảm nhận bức tranh thiên nhiên mùa hè bằng những giác quan nào? Thính giác. Thị giác. Khứu giác. Vị giác. Tất cả các giác quan.ADCBEXin chúc mừng! Bạn đã trả lời đúng!Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phầnb. Tâm trạng người tù:- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống...Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phầnb. Tâm trạng người tù:Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!- Ngột làm sao (ĐT, Từ NV)- Chết uất thôi (ĐT, Từ cảm thán) (Nhịp thơ 3/3)- Đạp tan phòng (ĐT+ câu cảm thán: hè ôi - nhịp thơ 6/2)- Ẩn dụ: đạp tan phòng giam - Phá tan xiềng xích nô lệ...- Uất hận, căm phẫn.- Khát khao tự do, ước muốn phá tan xiềng xích nô lệ.- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống.. Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phầnb. Tâm trạng người tù:- Uất hận, căm phẫn.- Khát khao tự do, ước muốn phá tan xiềng xích nô lệ. Khi con tu hú gọi bầy .Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! - Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống.. Mở đầu và kết thúc bài thơ đều là âm thanh tiếng chim tu hú. Chỉ ra điểm giống và khác nhau về ý nghĩa của tiếng chim đầu và cuối bài thơ. Em có nhận xét gì về kết cấu bài thơ?Gièng nhau: TiÕng gäi tha thiÕt cña tù do, cña thÕ giíi sù sèng ®ang quyÕn rò2. Khác nhau: - Tu hó gäi bÇy : gîi c¶nh ®Êt trêi bao la vµo hÌ - t©m tr¹ng n¸o nøc hoµ vµo c¶nh vËt- Tu hó cø kªu: gîi niÒm chua xãt ®au khæ - t©m tr¹ng u uÊt, bùc béi3. KÕt cÊu:T©m tr¹ng kh¸c nhau :®Çu cuèi t­¬ng øngTiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..b. Tâm trạng người tù:- Uất hận, căm phẫn.- Khát khao tự do.III. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Thể thơ lục bát.- Ẩn dụ, tương phản, đối lập.2. Nội dung:- Tình yêu cuộc sống, yêu tự do...Khung cảnh thiên nhiên mùa hè tươi đẹp, tự do, khoáng đạt, vui vầy, đầy sức sống.Cảnh tù túng, đơn độc, chật hẹp, ngột ngạt, bức bốiTiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..b. Tâm trạng người tù:- Uất hận, căm phẫn.- Khát khao tự do.III. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Thể thơ lục bát.- Ẩn dụ, tương phản, đối lập.2. Nội dung:- Tình yêu cuộc sống, yêu tự do...Nhan đề lạCấu trúc NPÝ nghĩaChưa trọn vẹn thành câu, mang chức năng trạng ngữKhông nói về sự việc, tư tưởng, chỉ nói về thời gian, không gian.Đây là nhan đề mở, là khởi điểm cho mạch cảm xúc của toàn bài thơ.Cách nói nửa chừng, gây hấp dẫnthu hút sự chú ý của người đọcCâu hỏi: Có ý kiến cho rằng nhan đề bài thơ rất lạ. Theo em nhan đề bài thơ lạ ở chỗ nào?Tiết 78 - Văn bản:KHI CON TU HÚTố HữuI. Giới thiệu chung:1. Tác giả:2. Tác phẩm: II. Đọc, hiểu văn bản:1. Đọc, chú thích:2. Bố cục: 3. Phân tích:a. Bức tranh mùa hè:hai phần- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.- Tình yêu cuộc sống..b. Tâm trạng người tù:- Uất hận, căm phẫn.- Khát khao tự do.III. Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Thể thơ lục bát.- Ẩn dụ, tương phản, đối lập.2. Nội dung:- Tình yêu cuộc sống, yêu tự do...HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:- Học thuộc lòng bài thơ.- Nắm chắc nội dung bài thơ: Khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng người tù. Tiếp tục sưu tầm thơ Tố Hữu, thơ về người chiến sĩ cách mạng trong hoàn cảnh ngục tù Viết một đoạn văn thuyết minh về bức tranh mùa hè trong sáu câu thơ đầu bài thơ. Chuẩn bị trước bài Tức cảnh Pác Bó – Chú ý vẻ đẹp tâm hồn của Bác và nghệ thuật của bài thơ.