Bài giảng môn Sinh học Khối 10 - Bài 29: Cấu trúc các loại virut (Chuẩn kiến thức)

CHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY COÂ VEÀ DÖÏ GIÔØ 
Së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o BINH THUAN 
Tr­êng THPT T¸nH LINH 
BỆNH SARS 
BỆNH AIDS 
VIRÚT 
CÚM GIA CẦM 
BỆNH SỞI 
Quy trình sản xuất Itefêrôn 
Inteâfeâron laø proâteâin ñaëc bieät do nhieàu loaïi teá baøo tieát ra , coù khaû naêng choáng virut , choáng teá baøo ung thö vaø taêng khaû naêng mieãn dòch . 
bµi 29 
cÊu tróc c¸c lo¹i virut 
ch­¬ng iii - virut vµ bÖnh truyÒn nhiÔm 
Caây thuoác laù 
Laù bình thöôøng 
Laù bò beänh 
Beänh khaûm thuoác laù 
 Iwanowski (1864-1920) 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Sơ đồ thÝ nghiÖm cña Ivan«pxki ( năm 1892) 
 MÇm bÖnh do vsv nhỏ hơn vk 
DÞch läc 
NhiÔm vµo l¸ c©y lµnh 
Soi d­íi kÝnh hiÓn vi quang häc 
Nu«i trªn m«i tr­êng th¹ch 
Kh«ng thÊy mÇm bÖnh 
Kh«ng thÊy khuÈn l¹c 
C©y vÉn bÞ bÖnh 
L¸ c©y thuèc l¸ 
 bÞ bÖnh 
Kh¶m 
DÞch chiÕt 
NghiÒn 
Läc qua nÕn läc vi khuÈn 
KÝch th­íc : 
Ph ương thức sống  
 Kí sinh bắt buộc 
Kích thước siêu nhỏ 
virut 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
I. KH ÁI NIỆM 
Virut l à m ột thực thể sống : 
chưa có cấu tạo tế bào 
Kích thước siêu nhỏ 
Gồ m hai phần : v ỏ là prôtêin và lõi axit nuclêic 
 Sống kí sinh b ắt bu ộ c trong t ế bào vật chủ 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
 Virut động vật 
 Căn cứ vật chủ Virut thực vật 
 Virut vi sinh vật 
Căn cứ vào cấu tạo : dựa vào axit nucleic, ctrúc vỏ capsit , có hay không có vỏ ngoài 
 có 2 nhóm lớn Virut ADN (VR đậu mùa,viêm gan B..) 
 Virut ARN (VR cúm , viêm não NBản ) 
C ó thể phân loại virut dựa vào tiêu chí nào ? 
H ãy cho biết thành phần cấu tạo trong số 1,2,3,4 
1 
2 
3 
4 
Virut trần 
Virut có vỏ ngoài 
II. CAÁU TAÏO 
Vỏ capsit 
L õi axít nuclêic 
V ỏ ngoài 
Gai glic ôprôtêin 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Giải thích thuật ngữ : capsit , capsome , nuclêôcapsit ? 
Nucl ê ocapsit 
 axit nuclªic 
capsit 
Capsome(đơn vị protein) 
Capsit 
Vá ngoµi 
Gai glyc«pr«tªin 
II.CẤU TẠO VIRUT: 
+ v ỏ là phân tử prôtêin(gọi là capsit ) được cấu tạo từ đơn vị hình thái là capsome bao bọc bên ngoài để bảo vệ axit nuclêic , phức hợp gồm axít nuclêic và vỏ capsit gọi là nuclêôcapsit 
- C ấu tạo bao gồm 2 thành phần cơ bản : 
+ L õi là axít nuclêic(hệ gen ) có thể là ADN hoặc ARN chuỗi đơn hoặc chuỗi kép . 
D ựa vào hình vẽ hãy nêu điểm khác về cấu tạo của virut trần và virut có vỏ ngoài ? 
Virut trần 
Virut có vỏ ngoài 
Gai glyc ôprôtêin có tác dụng gì ? 
+ M ột số virut còn có thêm một vỏ bao bên ngoài vỏ capit , gọi là vỏ ngoài . vỏ ngoài là lớp lipit kép và prôtêin . Trên mặt vỏ ngoài có các gai glicôprôtêin làm nhiệm vụ kháng nguyên và giúp virut bám lên mặt tế bào chủ , Virut không có vỏ ngoài gọi là virut trần 
Bé gen (ADN) 
ADN 
ARN 
Hệ gen của virut có gì khác so với hệ gen của sinh vật nhân th ực ? 
HIV 
Viêm gan B 
T ế bào nhân thực 
 H ệ gen của virut có thể là ADN hoặc ARN chuỗi đơn và chuỗi kép . 
 Hệ gen c ủ a sinh vật nhân th ực luôn là ADN chu ỗi kép 
 
* Lõi ( hệ gen ) 
III.HÌNH THÁI 
Virut ch ưa có cấu tạo tế bào nên mỗi virut thường được gọi là hạt . Hạt virut có 3 loại cấu trúc : xoắn , khối và hỗn hợp . 
Các dạng 
Dạng cấu trúc 
Đặc điểm 
Ví dụ 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
III.HÌNH THÁI 
Các dạng 
Dạng cấu trúc 
Đặc điểm 
Ví dụ 
Xoắn 
Khối 
Hỗn hợp 
Caps ôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic . 
Caps ôme sắp xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều 
Đầu có cấu trúc khối chứa axít nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn . 
Virut cúm,s ở i  
Phagơ T2 
Virut b ại liệt .. 
Virut ch ưa có cấu tạo tế bào nên mỗi virut thường được gọi là hạt . Hạt virut có 3 loại cấu trúc : xoắn , khối và hỗn hợp . 
 Hãy mô tả thí nghiệm c ủa Franken và Conrat ? 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Chủng A 
Chủng B 
Chủng A 
Virut lai 
Thí nghiệm của Franken và Conrat : 
Nhiễm vào cây 
Protein 
Sự nhân lên của virut 
ARN 
Tại sao virut phân lập được không phải là chủng B? 
Em có đồng ý với ý kiến cho rằng virut là thể vô sinh ? 
Có thể nuôi virut trên môi trường nhân tạo như nuôi vi khuẩn được không ? 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Tính chất 
Virut 
Vi khuẩn 
C ó cấu tạo tế bào 
Ch ỉ chứa ADN hoặc ARN 
Sinh s ản độc lập 
So sánh sự khác biệt giữa 
 vi khuẩn và virut ? 
Không 
Không 
Không 
Không 
Không 
Có 
Có 
Có 
Có 
Có 
C hứa ADN và ARN 
C hứa ribôxôm 
Caâu 3: Nucleâoâcapsit laø : 
 Phöùc hôïp goàm voû capsit vaø axit nucleâic. 
 Caùc lôùp voû capsit cuûa virut . 
 Boä gen chöùa ADN cuûa virut . 
 Boä gen chöùa ARN cuûa virut . 
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM 
A 
B 
C 
D 
A 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
2/ Virut là : 
a/ Là thực thể chưa có cấu tạo tế bào 
b/ Có cấu tạo đơn giản chỉ gồm 1 loại axit nucl ê ic bao bởi prôtêin . 
c/ Là thực thể có màng tế bào chưa hoàn chỉnh 
d/ Cả a và b 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
 3/ Các thành phần cơ bản của virut : 
	 a/ Axit nucl ê ic 
	b/ Pr ô t ê in 
	c/ Lipit 
 d/ Axit nucl ê ic và pr ô t ê in 
4/ Hình thức sống của virut là : 
	 a/ Sống kí sinh bắt buộc 
	b/ Sống hoại sinh 
 c/ Sống cộng sinh 
	d/ Sống kí sinh không bắt buộc 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Chủng A 
Chủng B 
Virut lai 
Nhiễm vào cây 
Chủng B 
Sư nhân lên của virut 
D ựa theo hình 29.3, nếu trộn axít nuclêic của chủng B với một prôtêin của chủng A và một nửa prôtêin của chủng B thì chủng lai sẽ có dạng như thế nào ? Nêu nhiễm chủng lai vào cây thuốc lá để gây bệnh , sau đó phân lập virut thì được chủng A hay B ? từ đó rút ra kết luận gì ? 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Một số bệnh ở người do virut gây ra 
Bệnh bại liệt ( virut dạng khối ) 
Bệnh đậu mùa ( virut dạng hỗn hợp ) 
Bệnh quai bị ( virut dạng xoắn ) 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
H4: Virus viêm não Nhật Bản 
H2: Virus viêm gan B 
ADN 
Vỏ protein ( capsit ) 
Vỏ protein 
ARN 
Lipit kép 
H3: Virus HIV 
ARN 
Vỏ protein(capsit ) 
H1: Virus cúm H1N1 
ARN 
 BÀI29 - CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
KÍNH CHUÙC QUYÙ THAÀY, COÂ VAØ TAÄP THEÅ 10 C1 COÙ KYØ NGHÆ HEØ VUI VEÛ. 
2010