Bài giảng môn Sinh học Khối 11 - Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật - Trường THPT Lê Thanh Hiền

TRƯỜNG THPT LÊ THANH HIỀN 
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ TIẾT THAO GIẢNG 
LỚP 11B10 
Hình A. Lá cây sống đời 
Hình C. Cây bắp trổ cờ 
Hình B. Cây mía 
Hình D. Bí đao 
Hãy cho biết sự khác nhau giữa các hình thức sinh sản trên? 
SINH SẢN 
Chương IV 
A. SINH SẢN Ở THỰC VẬT 
Sinh sản vô tính ở thực vật 
Bài 41 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
1. Khái niệm chung về sinh sản 
2. Sinh sản vô tính ở thực vật 
2.2 Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật 
2.1 Khái niệm 
a. Sinh sản bào tử 
b. Sinh sản sinh dưỡng 
2.3 Phương pháp nhân giống vô tính 
a. Ghép chồi và ghép cành 
b. Chiết cành và giâm cành 
c. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật 
a. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật 
b. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống con người 
2.4 Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật và con người 
1. Khái niệm chung về sinh sản 
- Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới, đảm bảo sự phát triển liên tục của loài. 
Nhắc lại các hình thức sinh sản ở thực vật? 
- Gồm sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính. 
Sự giống nhau của hai hình thức sinh sản vô tính và hữu tính? 
Sinh sản tạo ra cá thể mới nhằm mục đích gì? 
Vậy hãy cho biết thế nào là sinh sản? 
Sinh sản vô tính có sự kết hợp giữa giao tử ♂ và giao tử ♀ không? 
Con cái như thế nào so với bố mẹ? 
2. Sinh sản vô tính ở thực vật 
Là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái , các con giống nhau và giống bố mẹ. 
Có mấy hình thức sinh sản vô tính ở thực vật? 
Như vậy, thế nào là sinh sản vô tính? 
2.2 Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật 
2.1 Khái niệm 
Sinh sản bào tử 
Sinh sản sinh dưỡng 
Hãy chỉ ra các cơ quan của dương xỉ? Vị trí và cách sắp xếp của bào tử? 
- Sinh sản bằng bào tử: cá thể con được hình thành từ tế bào đã được biệt hóa của cơ thể mẹ gọi là bào tử. Bào tử được hình thành trong túi bào tử của cây trưởng thành (thể bào tử). 
Như vậy, thế nào là sinh sản bằng bào tử? 
Trong hình thức sinh sản bằng bào tử, cơ thể mới được sinh ra từ đâu? 
Bào tử được hình thành từ đâu? 
a. Sinh sản bào tử 
Chu tr×nh sinh s¶n ë c©y rªu 
Cây trưởng thành 
(2) 
(3) 
(4) 
(5) 
(7) 
 (6) 
(8) 
(9) 
GP 
NP 
TT 
Sơ đồ tóm tắt chu trình phát triển của thực vật bào tử: 
Thảo luận nhóm trong 3 phút 
Điền thông tin vào ô bỏ trống: 
Ghi chú: NP (nguyên phân), GP (giảm phân) và TT (thụ tinh) 
Hãy cho biết các con đường phát tán bào tử? 
- Phát tán rộng: gió, nước, động vật 
Kể tên một số thực vật sinh sản bằng bào tử (thực vật bào tử)? 
Ví dụ: rêu, dương xỉ 
Cây trưởng thành (2n) 
Túi bào tử 
Bào tử (n) 
Giao tử thể (n) 
Túi tinh 
Túi noãn 
 Tinh trùng (n) 
Trứng (n) 
Hợp tử 
(2n) 
GP 
NP 
TT 
- Sơ đồ tóm tắt chu trình phát triển của thực vật bào tử: 
Dâu tây 
Cỏ gấu 
Quan sát các hình ảnh sau và hãy cho biết sinh sản 
sinh dưỡng là gì? 
Lá sống đời 
b. Sinh sản sinh dưỡng 
- Sinh sản sinh dưỡng: cơ thể con có thể phát triển từ một phần cơ quan sinh dưỡng của cơ thể mẹ (rễ, thân, lá). 
Cho biết đặc trưng của sinh sản sinh dưỡng? 
Cho biết khả năng phát tán của hình thức sinh sản sinh dưỡng? 
- Không phát tán rộng 
- Đặc trưng: giữ nguyên tính trạng di truyền nhờ nguyên phân 
Thân bò (dâu tây, rau má,) 
Qua các hình vừa xem, hãy cho vài ví dụ về các hình thức sinh sản sinh dưỡng? 
thân củ ( khoai tây ) 
thân rễ ( cỏ tranh, cỏ gấu,) 
rễ củ (khoai lang) 
lá (sống đời, thuốc bỏng,). 
Như vậy, sinh sản sinh dưỡng tự nhiên giúp thực vật giữ nguyên đặc tính di truyền nhờ quá trình nguyên phân. 
2.3 Phương pháp nhân giống vô tính 
a. Ghép chồi và ghép cành 
Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo còn được gọi là nhân giống vô tính ở thực vật. 
Hãy kể tên các phương pháp nhân giống vô tính ở thực vật? 
Câu 1 : Nêu các phương pháp nhân giống vô tính có và không có trên hình 43? 
Câu 3 : Dựa vào hình 43, hãy mô tả cách ghép chồi và ghép cành? 
Câu 2 : Vì sao phải cắt bỏ hết lá ở cành ghép? 
Quan sát một số kiểu ghép 
ở thực vật 
Ghép nêm 
Ghép áp 
Giâm cành 
Chiết cành 
Dựa vào hình vẽ (chiết cành và giâm cành), hãy mô tả cách chiết cành và giâm cành? 
b. Chiết cành và giâm cành 
Nêu những ưu điểm của giâm cành và chiết cành so với cây trồng mọc từ hạt? 
+ Giữ nguyên được tính trạng tốt 
+ Thời gian thu hoạch ngắn 
c. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật 
Phòng nuôi cấy mô 
c. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật 
- Nuôi các tế bào của thực vật (củ, hạt phấn, đỉnh sinh trưởng, túi phôi,..) trên môi trường dinh dưỡng thích hợp trong dụng cụ thủy tinh, ở điều kiện vô trùng → cây con → trồng ngoài đất. 
Cơ sở sinh lý của công nghệ nuôi cấy mô là gì? 
- Cơ sở sinh lý là tính toàn năng (khả năng các tế bào đơn lẻ phát triển thành cây nguyên vẹn, ra hoa, kết hạt bình thường) 
Để nuôi cấy tế bào và mô thực vật, người ta cần chuẩn bị những gì? 
Thế nào là nuôi cấy tế bào và mô thực vật? 
Hãy cho biết vai trò của sinh sản vô tính có vai trò đối với đời sống thực vật? 
a. Vai trò của sinh sản sinh dưỡng đối với đời sống thực vật 
Giúp loài tồn tại, phát triển 
b. Vai trò của sinh sản sinh dưỡng đối với đời sống con người 
Vai trò của sinh sản vô tính trong nông nghiệp? Cho ví dụ minh họa? 
2.4 Vai trò của sinh sản sinh dưỡng đối với đời sống thực vật và con người 
- Nhân nhanh giống cây trong thời gian ngắn. 
- Tạo giống cây sạch bệnh, duy trì được các tính trạng tốt. 
- Phục hồi các giống cây bị thoái hóa. 
- Giá thành thấp, hiệu quả kinh tế cao. 
Câu 1: Cơ sở tế bào học của sinh sản vô tính: 
Câu hỏi trắc nghiệm 
B. phân bào nguyên phân . 
A. phân bào giảm phân. 
C. nguyên phân, giảm phân và thụ tinh. 
D. giảm phân và thụ tinh. 
Đúng 
Sai 
Sai 
Sai 
Câu 2: Trong phương pháp nhân giống sinh dưỡng bằng ghép cành , mục đích quan trọng nhất của việc buộc chặt cành ghép với gốc ghép là để : 
Câu hỏi trắc nghiệm 
A. dòng mạch gỗ dễ dàng di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép 
B. cành ghép không bị rơi 
C. nước di chuyển từ gốc ghép lên cành ghép không bị chảy ra ngoài 
D. giữ vững gốc ghép và cành ghép 
Đúng 
Sai 
Sai 
Sai 
Câu 3: Trồng cây ăn quả bằng cành chiết thường sớm ra quả hơn trồng bằng hạt vì: 
Câu hỏi trắc nghiệm 
A. Cây trồng bằng cành chiết thấp hơn trồng bằng hạt. 
B. Cành chiết đã có sẵn hormone ra hoa. 
C. Cành chiết đã có tuổi nhất định. 
D. Cành chiết không qua sinh trưởng sinh dưỡng. 
Sai 
Sai 
Sai 
Đúng 
Bài tập về nhà 
- Học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK. 
- Mỗi nhóm chuẩn bị 1 hoa dâm bụt. 
- Xem trước bài 42: Sinh sản hữu tính ở thực vật. 
Ths Nguyễn Hoàng Ân