Bài giảng môn Sinh học Lớp 10 - Bài 29: Cấu trúc các loại virut - Nguyễn Trị

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KHÁNH HÒA 
TRƯỜNG THPT BC NGUYỄN HUỆ 
TỔ TỰ NHIÊN 
GV: Nguyễn Trị 
Hội thi giáo viên dạy giỏi THPT 
Năm học 2009 - 2010 
SARS 
H5N1 
Chương III 
Virut và bệnh truyền nhiễm 
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Bài 29 
I. KHÁI NIỆM VIRUT 
II. CẤU TẠO 
III. HÌNH THÁI 
MỤC TIÊU BÀI HỌC: 
- Nêu được các đặc điểm cơ bản của virut. 
- Mô tả được hình thái và cấu tạo chung của virut. 
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Bài 29 
I. KHÁI NIỆM VIRUT 
Vỏ prôtêin 
Lõi là axit nuclêic 
Virut Ađênô 
Virut là thực thể: 
 - Chưa có cấu tạo tế bào. 
 - Kích thước siêu nhỏ(nanômet). 
 - Kí sinh nội bào bắt buộc. 
Em có nhận xét gì về đặc điểm chung của virut ? (cấu tạo, kích thước, phương thức sống) 
Thế nào là virut? 
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Bài 29 
Lõi là axit nuclêic(bộ gen) 
Vỏ là prôtêin(capsit) 
Virut Ađênô 
 Lõi là 
axit nuclêic 
vỏ prôtêin (vỏ Capsit) 
Nuclêôcapsit 
capsôme 
II. CẤU TẠO: 
Lõi là axit nuclêic (bộ gen) : ADN hoặc ARN. 
Vỏ là prôtêin(vỏ capsit) bao bọc bên ngoài để bảo vệ axit nuclêic. 
Phức hợp giữa axit nuclêic và vỏ capsit gọi là nuclêôcapsit. 
Vỏ capsit được cấu tạo từ các đơn vị prôtêin gọi là capsôme. 
Virut được cấu tạo bởi những thành phần nào ? Chức năng của mỗi thành phần? 
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Bài 29 
Vỏ capsit được cấu tạo bởi những đơn vị nào? 
1 
2 
3 
II. CẤU TẠO: 
 Một số virut có thêm vỏ bao bên ngoài vỏ capsit, gọi là vỏ ngoài(là lớp lipit kép và prôtêin). Trên mặt vỏ ngoài có các gai glicôprôtêin làm nhiệm vụ kháng nguyên và giúp bám lên bề mặt 
tế bào chủ. 
Axit nuclêic 
Vỏ Capsit 
Vỏ ngoài 
Gai glicôprôtêin 
Hình 29.1. So sánh cấu tạo virut trần(a) và virut có vỏ ngoài(b) 
Capsôme 
a 
b 
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Bài 29 
II. CẤU TẠO: 
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Bài 29 
Lõi axit nuclêic 
Vỏ capsit 
Vỏ ngoài 
Gai glicôprôtêin 
- Gai glicôprôtêin làm nhiệm vụ kháng nguyên, giúp virut bám trên bề mặt tế bào chủ. 
Axit nuclêic 
Virut ADN 
Virut ARN 
Vật chủ 
Virut ở người và động vật 
Virut ở thực vật 
Virut ở vi sinh vật 
HÌNH 
THÁI 
Cấu trúc xoắn 
Cấu trúc khối 
Cấu trúc hỗn hợp 
Virut đốm thuốc lá (ARN, virut trần) 
 Virut Ađênô 
(ADN, virut trần) 
 Phagơ T 2 (ADN, virut trần) 
 Virut HIV 
(ARN, có vỏ ngoài) 
III. HÌNH THÁI: 
Căn cứ vào sơ đồ này và kết hợp với SGK trang 115, 116 , em hãy phân biệt 3 dạng cấu trúc của virut. 
III. HÌNH THÁI: 
Cấu trúc virut 
Đặc điểm 
Đại diện 
Cấu trúc xoắn 
Cấu trúc khối 
Cấu trúc hỗn hợp 
Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic. 
- Hình que: Virut khảm thuốc lá, virut bệnh dại 
- Hình cầu: Virut cúm, sởi. 
Capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều 
- Virut ađênô 
Đầu có cấu trúc khối, đuôi có cấu trúc xoắn. 
Thể thực khuẩn phagơ T 2 
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Bài 29 
- Virut HIV 
Phiếu học tập 
Thí nghiệm của Franken và Conrat 
2. Theo em có thể nuôi cấy virut trên môi trường nhân tạo như nuôi cấy vi khuẩn được không? 
3. Khi ở ngoài tế bào chủ, virut biểu hiện đặc tính như một thể vô sinh hay hữu sinh ? 
1. Em hãy giải thích tại sao virut phân lập được không phải là chủng B? 
Chủng A 
ARN chủng A 
Virut lai 
Chủng B 
Prôtêin chủng B 
Sự nhân lên của virut 
Chủng A 
Câu 1. Phân biệt bộ gen của virut với bộ gen của sinh vật nhân thực ? 
Bộ gen (ARN) 
Bộ gen (ADN) 
Bộ gen của virut có thể là ADN hoặc ARN , mạch đơn hoặc mạch kép. 
Virut đốm thuốc lá 
Virut Ađênô 
Bộ gen (ADN) 
Bộ gen của sinh vật nhân thực luôn là ADN , mạch kép. 
Bộ gen của virut 
Bộ gen của sinh vật nhân thực 
Củng cố và hoàn thiện kiến thức. 
A. Virut là một thực thể di truyền chưa có .. 
B. Chúng chỉ gồm 2 phần chính: vỏ là ... và lõi là .. 
C. Virut sống .trong tế bào người, động vật, thực vật , vi sinh vật, ở bên ngoài tế bào chủ được gọi là . . , virut hoàn chỉnh gọi là .. 
D. Virut thiếu lõi hoặc thiếu vỏ capsit gọi là.. 
cấu tạo tế bào 
prôtêin 
2. axit nuclêic 
kí sinh bắt buộc 
hạt virut 
Virion 
Câu 2. Bài tập về khái niệm virut. 
 axit nuclêic 
3. kí sinh bắt buộc 
4. prôtêin 
5. cấu tạo tế bào 
6. hạt virut 
1. virion 
Hãy điền các từ sau đây vào chỗ trống của câu A, B, C, D cho thích hợp. 
Virut khuyết tật. 
7. Virut khuyết tật. 
Tính chất 
Virut 
Vi khuẩn 
Có cấu tạo tế bào 
Chỉ chứa ADN hoặc ARN 
Chứa cả ADN và ARN 
Chứa ribôxôm 
Sinh sản độc lập 
Câu 3. Em hãy so sánh sự khác biệt giữa virut và vi khuẩn bằng cách điền dấu + hoặc dấu – vào bảng dưới đây. 
_ 
_ 
_ 
_ 
_ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
Câu 4. Hãy điền các từ sau vào các câu A, B, C, D cho thích hợp. 
1. Vỏ capsit.	 2. Axitnuclêic. 3. Đơn vị prôtêin(đơn vị hình thái). 	 
A. Capsit là vỏ prôtêin bao bọc bên ngoài để bảo vệ.. 
B. Capsôme là các. cấu tạo nên. 
C. Nuclêôcapsit là phức hợp giữa và.. 
D. Vỏ ngoài là vỏ bao bọc bên ngoài.. 
axit nuclêic 
đơn vị prôtêin 
vỏ capsit 
axit nuclêic 
vỏ capsit 
vỏ capsit 
- Câu hỏi và bài tập trang 118. 
- Đọc bài 30. 
Hướng dẫn về nhà: 
Bài học kết thúc, cảm ơn quý thầy cô chú ý theo dõi. 
Chúc các em học tốt. 
Virut HIV gây suy giảm miễn dịch ở người. 
Tập thể lớp em nói .. với ma túy. 
không