Bài giảng môn Sinh học Lớp 10 - Bài 30: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ - Ngô Đức Sơn

Chào mừng quý thầy cô và các em học sinh tham dự tiết học 
GV:Ng ô đ ức sơn 
Trường THPT nguyễn du 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
 Trình bày đ ặc đ iểm và cấu tạo của viruts ? 
Bài 30 
sự nhân lên của virut trong tế bào chủ 
Bài 30: 
SỰ NHÂN LấN CỦA VIRUT TRONG TẾ BÀO CHỦ 
I. Chu trình nhân lên của Virút 
Hãy quan sát 2 đoạn băng sau và cho biết : 
Chu trình nhân lên của Virút gồm mấy giai đoạn? Đ ó là những giai đoạn nào ? 
Chu trỡnh nhõn lờn của viruts động vật 
Chu trỡnh nhõn lờn của phagơ 
- Chu trình nhân lên của Viruts gồm 
 5 giai đoạn: 
	 1. Hấp phụ . 
 	2. Xâm nhập . 
 	 3. Sinh tổng hợp . 
	4. Lắp ráp . 
 	 5. Giải phóng ( Phóng thích ). 
I. Chu trình nhân lên của Virút 
PHIẾU HỌC TẬP 
Các giai đoạn 
Đ ặc điểm 
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
Giai đoạn 1: Hấp phụ 
virus động vật 
Phag ơ 
I. Chu trình nhân lên của Virút 
 Giai đoạn hấp phụ diễn ra nh ư thế nào ? 
viruts động vật 
Phage 
 Nhờ cú gai glycụprụtờin ( viruts động vật ) và gai đuụi ( phagơ ) phải đặc hiệu với thụ thể bề mặt tế bào .  Viruts bỏm một cỏch đặc hiệu lờn thụ thể bề mặt tế bào . 
Gai glycôprôtêin 
Gai đ uôi 
I. Chu trình nhân lên của Virút 
Giai đoạn 1: Hấp phụ 
viruts động vật 
Phagơ 
Gai glycôprôtêin 
Gai đ uôi 
Sự bỏm đặc hiệu của viruts trờn bề mặt tế bào cú ý nghĩa gỡ ? 
 Mỗi loại viruts chỉ có thể kí sinh trong một loại tế bào nhất đ ịnh . 
I. Chu trình nhân lên của Virút 
Giai đoạn 1: Hấp phụ 
Giai đoạn 2: xâm nhập 
viruts động vật 
Phagơ 
 Quỏ trỡnh xõm nhập của phagơ và của virus động vật khỏc nhau như thế nào ? 
Phagơ : Enzim lizụzim phỏ huỷ thành tế bào để bơm axit nuclờic vào tế bào chất , vỏ nằm bờn ngoài . 
VRĐV : Đưa cả nuclờụcapsit vào tế bào chất , sau đú cởi vỏ để giải phúng axit Nuclờic . 
I. Chu trình nhân lên của Virút 
Giai đoạn 3: sinh tổng hợp 
viruts thực hiện quỏ trỡnh tổng hợp axit nuclờic và prụtờin của mỡnh . 
 Cỏc nguyờn liệu và enzim mà viruts sử dụng cú nguồn gốc từ đõu ? 
 Nguồn nguyờn liệu và enzim : do tế bào chủ cung cấp , một số trường hợp VR cú enzim riờng . 
I. Chu trình nhân lên của Virút 
Giai đoạn sinh tổng hợp diễn ra như thế nào ? 
Giai đoạn 4: Lắp ráp 
 Lắp rỏp axit nuclờic vào prụtờin vỏ để tạo thành viruts hoàn chỉnh . 
I. Chu trình nhân lên của Virút 
Diễn biến của giai đoạn này như thế nào ? 
Giai đoạn 5: giải phóng ( phóng thích ) 
viruts phá vỡ tế bào chủ để ồ ạt chui ra ngoài . 
I. Chu trình nhân lên của Virút 
Giai đoạn phúng thớch diễn ra như thế nào ? 
Chu trỡnh sinh tan 
Chu trỡnh tiềm tan 
Dựa vào hai đoạn phim , hóy cho biết : 
Thế nào là chu trỡnh sinh tan ? 
Thế nào là chu trỡnh tiềm tan ? 
 Khi virus nhõn lờn mà làm tan tế bào thỡ gọi là chu trỡnh sinh tan 
 Khi ADN của virus gắn xen vào ADN của tế bào mà tế bào vẫn sinh trưởng bỡnh thường thỡ gọi là chu trỡnh tiềm tan 
Những virut này gọi là Virut đ ộc 
Những virut này gọi là Virut ôn hòa 
Phân biệt chu trình sinh tan và chu trình tiềm tan? 
* Mối quan hệ giữa chu trỡnh sinh tan và chu trỡnh tiềm tan 
 Khi cảm ứng ( chiếu tia UV ), viruts đang ở trạng thỏi tiềm tan cú thể chuyển thành trạng thỏi sinh tan . 
Virut ôn hòa thành virut đ ộc 
Chu trỡnh sinh tan và tiềm tan cú quan hệ với nhau như thế nào ? 
Bài tập 
 Điền tờn cỏc giai đoạn trong chu trỡnh sinh tan của viruts . 
virus 
Hấp phụ 
Xõm nhập 
Sinh tổng hợp 
Lắp rỏp 
Giải phúng 
(1) 
(2) 
(3) 
(4) 
(5) 
II . HIV/AIDS 
Ngư ời b ị b ệnh AIDS 
II . HIV/AIDS 
Ngư ời b ị b ệnh AIDS 
II . HIV/AIDS 
- HIV là viruts gõy suy giảm miễn dịch ở người . 
viruts HIV là gỡ ? 
- VR HIV gõy nờn bệnh AIDS , với biểu hiện : Sốt kộo dài , sỳt cõn , tiờu chảy , viờm da ... 
 1. Khỏi niệm về HIV/ AIDS 
II . HIV/AIDS 
1. Khỏi niệm về HIV/ AIDS 
- VR HIV gõy nhiễm và phỏ huỷ cỏc tế bào của hệ thống miễn dịch . 
 mất khả năng miễn dịch của cơ thể ( bệnh AIDS - hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người ) 
 cỏc VSV khỏc lợi dụng cơ thể bị suy giảm miễn dịch để tấn cụng ( VSV cơ hội ) 
 Cơ thể dễ nhiễm bệnh ( bệnh cơ hội ) 
Tại sao VR HIV lại gõy nờn bệnh AIDS với cỏc biểu hiện như vậy ? 
II . HIV/AIDS 
* Cỏc tế bào mà HIV tấn cụng 
Đại thực bào 
Tế bào limphoT 
 Con người bị lõy nhiễm viruts HIV từ những giống khỉ dạng người c ư trỳ tại Trung Phi 
II . HIV/AIDS 
viruts HIV 
Typ HIV I gõy b ệnh ph ổ bi ến trờn th ế gi ới , HIV II gõy b ệnh ch ủ y ếu ở chõu Phi. 
C ả 2 typ này được Luc montagnier và Robert Gallo phõn l ập . 
Typ I phõn l ập ở Pháp năm 1983 và typ II ở chõu Phi năm 1986. 
II . HIV/AIDS 
 Robert Gall o, Luc Montagnier 
II . HIV/AIDS 
2. Cỏc con đường lõy truyền HIV 
Máu 
 Mẹ truyền sang con 
Tình dục 
HIV/AIDS lõy truyền qua những con đường nào ? 
Hóy cho biết cú mấy giai đoạn phỏt triển của bệnh ? Thời gian và đặc điểm của từng giai đoạn ? 
3. Cỏc giai đoạn phỏt triển của bệnh 
II . HIV/AIDS 
3 . Cỏc giai đoạn phỏt triển của bệnh 
Giai đoạn 
Thời gian 
kéo dài 
Đ ặc đ iểm 
1. Sơ nhiễm 
2. Thời kỳ 
không triệu chứng 
3. Thời kỳ biểu hiện triệu chứng AIDS 
2 tuần -3 thỏng 
Khụng cú triệu chứng của bệnh . 
1-10 năm 
Số lượng tế bào 
Limphụ T4 giảm dần . 
Sau 1 đến 10 năm 
Xuất hiện cỏc bệnh cơ hội : sốt , tiờu chảy , sỳt cõn , ung thư   chết 
II . HIV/AIDS 
II . HIV/AIDS 
 Hiểu biết về HIV/ AIDS. 
 Sống lành mạnh . 
 Loại trừ tệ nạn xó hội . 
 Vệ sinh y tế . 
4. Biện pháp phòng ngừa 
Chỳng ta cú thể phũng trỏnh HIV/AIDS bằng cỏch nào ? 
II. HIV/AIDS 
 Hiện nay đó cú thuốc chữa được cỏc bệnh do viruts núi chung và viruts HIV núi riờng chưa ? Tại sao ? 
 Do viruts kớ sinh trong tế bào do đú cỏc thuốc khỏng sinh khụng tỏc động được đến viruts , hoặc trước khi tiờu diệt được viruts thỡ chớnh thuốc đó phỏ huỷ tế bào . 
Biện phỏp tốt nhất để chống lại cỏc bệnh do viruts hiện nay đang được sử dụng là gỡ ? 
 Tiờm vacxin phũng bệnh định kỡ tại cỏc trung tõm y tế . ( dại , sởi , quai bị , đậu mựa  ) 
CỦNG CỐ 
+ Qu á trình xâm nhiễm và nhân lên của virut trong tế bào chủ chia làm 5 giai đoạn : 
 	1. Hấp phụ ; 2. Xâm nhập ; 3. Sinh tổng hợp ; 
 	4. Lắp ráp ; 5. Giải phóng 
+ Vi rut nhân lên làm tan tế bào gọi là virut đ ộc . tế bào này gọi là tế bào sinh tan. 
+ Vi rut khi xâm nhập vào tế bào , axitnuclêic của vi rut không nhân lên mà cài xen vào NST của tế bào chủ gọi là virut ôn hòa . tế bào này gọi là tế bào tiềm tan. 
+ HIV là virut gây suy giảm miễn dịch ở người . AIDS hội chứng suy giảm miễn dịch do HIV gõy ra đư ợc coi là hiểm họa của loài người . 
 Qu á trình xâm nhiễm và nhân lên của virut trong tế bào chủ chia làm mấy giai đoạn ? 
d. 3 giai đoạn 
c. 5 giai đoạn 
a. 4 giai đoạn 
b. 6 giai đoạn 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
CỦNG CỐ 
 Virut HIV khi xâm nhập vào cơ thể nó sẽ tấn công vào tế bào nào ? 
d. L imph ô T 
c. Tiểu cầu 
a. Hồng cầu 
b. Thần kinh 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
CỦNG CỐ 
 Người bị nhiễm HIV 
d. truyền bệnh đư ợc cho một người th ì sẽ khỏi . 
c. sẽ chết vì các bệnh cơ hội tấn công . 
a. có thể đ iều trị bằng thuốc kháng sinh . 
b. phải đ iều trị lâu dài sẽ khỏi hẳn. 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
CỦNG CỐ 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
- Hoàn thiện cỏc bài tập trong SGK. 
- Đọc mục : Em cú biết . 
- Chuẩn bị trước nội dung bài 31. 
Xin chân thành cảm ơn