Bài giảng môn Sinh học Lớp 10 - Bài 30: Sự nhân lên của virut trong tế bào chủ - Phạm Nguyễn Mỹ Nhật

Trường THPT Long Trường 
Tập thể lớp 10A6 
Kính chào quý thầy cô 
GV: Phạm Nguyễn Mỹ Nhật 
 1) Trình bày đặc điểm chung của virut ? 
2) Dựa vào cấu tạo, người ta chia thành bao nhiêu loại virut? 
1) Đặc điểm chung của virut: 
 Kích thước nhỏ hơn vi khuẩn 
 Chưa có cấu tạo tế bào 
 Kí sinh nội bào bắt buộc 
Virut trần Virut có vỏ ngoài 
Axit nuclêic 
Vỏ prôtêin 
( Vỏ capsit ) 
Vỏ ngoài 
Gai glicôprôtêin 
Kí sinh nội bào bắt buộc ??? 
 Bên ngoài môi trường , virut là vật vô sinh . Trong tế bào chủ , virut là thể sống ( trao đổi chất , sinh trưởng và sinh sản ) 
Bài 30 
SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUT TRONG TẾ BÀO CHỦ 
Chu trình nhân lên của virut 
HIV- AIDS 
Chu trình sinh tan –Chu trình tiềm tan 
I 
II 
III 
I. Chu trình nhân lên của virut 
Phagơ ( virut kí sinh ở vi khuẩn ) 
Virut gì đây ??? 
I. Chu trình nhân lên của virut 
 - Gồm 5 giai đoạn: 
 Sinh tổng hợp 
 Phóng thích (giải phóng) 
 Lắp ráp 
 Sự hấp phụ 
 Xâm nhập 
 Chu trình nhân lên của phagơ gồm bao nhiêu giai đoạn? 
 Trình bày diễn biến các giai đoạn nhân lên của phagơ ? 
1) Hấp phụ 
4) Lắp ráp 
3) Sinh tổng hợp 
2) Xâm nhập 
5) Phóng thích 
1. Sự hấp phụ 
Gai glycôprôtêin của virut bám đặc hiệu vào thụ thể trên bề mặt tế bào chủ 
Virut bám đặc hiệu ? 
Virut bám đặc hiệu: Mỗi loại virut chỉ kí sinh trên một/ một số loại tế bào chủ nhất định!!! 
 Virut H5N1 
2. Xâm nhập 
 Phá huỷ thành tế bào chủ 
 Bơm axit nuclêic vào tế bào chủ và để vỏ bên ngoài 
So sánh sự khác nhau giữa phagơ và virut kí sinh động vật ở giai đoạn xâm nhập ? 
Virut ® éng vËt 
Phag ơ 
 Bơm axit nuclêic vào tế bào chủ và để vỏ bên ngoài 
 Đưa toàn bộ nuclêôcapsit vào tế bào chủ , sau đó cởi vỏ để giải phóng axit nuclêic 
3. Sinh tổng hợp 
 Tổng hợp axit nuclêic và prôtêin của mình nhờ nguyên liệu của tế bào chủ 
4. Lắp ráp 
 Lắp axit nuclêic vào vỏ prôtêin tạo thành virut hoàn chỉnh 
5. Phóng thích (giải phóng) 
 Phá vỡ thành tế bào chủ và chui ra ngoài 
Kết quả của chu trình nhân lên của virut ? 
II. Chu trình sinh tan - Chu trình tiềm tan 
 Điền các từ sau vào chỗ trống: “So sánh điểm khác nhau giữa chu trình sinh tan - chu trình tiềm tan” 
 Phá hủy 
B. Gắn xen 
C. Không phá hủy 
D. Độc 
E. Ôn hòa 
F. Sinh tan 
G. Tiềm tan 
Chu trình tiềm tan 
- Virut sau khi xâm nhập sẽ  (1) . tế bào chủ 
Chu trình sinh tan 
- ADN của virut  (4)  vào ADN của tế bào chủ , nhân lên cùng tế bào chủ và  (5)  tế bào chủ 
 Virut: Virut  (6)  
 Virut: Virut  (2) . 
 Tế bào chủ: Tế bào  (3)  
 Tế bào chủ: Tế bào  (7)  
- Trong đó: 
- Trong đó: 
 Chu trình sinh tan 
Chu trình tiềm tan 
Chu trình tiềm tan 
- Virut sau khi xâm nhập sẽ phá huỷ tế bào chủ 
Chu trình sinh tan 
-ADN của virut gắn xen vào ADN của tế bào chủ , nhân lên cùng tế bào chủ và không phá hủy tế bào chủ 
 Virut: Virut ôn hòa 
 Virut: Virut độc 
 Tế bào chủ: Tế bào sinh tan 
 Tế bào chủ: Tế bào tiềm tan 
- Trong đó: 
- Trong đó: 
 S¬ ® å mèi quan hƯ gi÷a chu tr×nh  sinh tan vµ tiỊm tan 
HÊp phơ 
X©m nhËp 
Sinh tỉng hỵp 
L¾p r¸p 
P hóng thích 
Cµi xen 
Nh©n lªn 
C¶m øng 
( Tế bào tiềm tan ) 
(Tế bào sinh tan) 
Virut ôn hòa 
Virut độc 
Tĩm tắt dịch HIV tồn cầu ,  đến tháng 12.2007 
Những con số biết nói!!! 
Ước tính HIV, AIDS và tử vong  tại Việt Nam, 2006 - 2010 
2006 
2007 
2008 
2009 
2010 
HIV 
AIDS 
Tử vong 
280.270 
292.930 
302.425 
308.000 
311.500 
59.400 
70.941 
83.516 
97.175 
112.227 
54.132 
65.171 
77.228 
90.346 
104.701 
 1959 (Zaire –Châu Phi): Mẫu máu HIV dương tính được phát hiện 
 1981 bệnh AIDS trên lâm sàng được phát hiện đầu tiên tại Mỹ 
 6/1983 Luc Montagnien và Barré Sinousi phân lập được virut và đặt tên là LAV (virut liên quan bệnh hạch) 
 Cuối 1986 , Giơnevơ: đặt tên HIV 
Luc Montagnien 
Barré Sinousi 
Harald zur Hausen 
3 
2 
1 
Khái niệm về HIV 
Con đường lây truyền HIV và các giai đoạn phát triển của bệnh 
Biện pháp phòng ngừa 
III. HIV- AIDS 
A. HIV là Virut gây suy giảm miễn dịch 
Câu 1: Điều nào sau đây không đúng khi nói về HIV? 
B. AIDS là hội chứng suy giảm miễn dịch do HIV gây ra 
C. Tế bào chủ của HIV là tế bào hồng cầu của người 
D. Bệnh cơ hội là bệnh do vi sinh vật gây ra khi cơ thể bị suy giảm miễn dịch 
1 
Khái niệm về HIV 
Trắc nghiệm 
Đại thực bào bị HIV tấn công 
HIV 
Đại thực bào 
Tế bào Lympho trước khi bị HIV xâm nhập 
Tế bào Lympho sau khi bị HIV xâm nhập 
 Câu 2: Giai đoạn nào sau đây chỉ có trong chu trình nhân lên của HIV mà không có ở phagơ ? 
A. Sinh tổng hợp, cài xen 
D. Phóng thích, sao mã ngược 
C. Lắp ráp, sao mã ngược 
B. Sao mã ngược, cài xen 
Chu trình xâm nhập của HIV vào tế bào lympho 
2) Giai đoạn nào sau đây chỉ có trong chu trình nhân lên của HIV mà không có ở phagơ ? 
A. Sinh tổng hợp, cài xen 
D. Phóng thích, sao mã ngược 
C. Lắp ráp, sao mã ngược 
B. Sao mã ngược, cài xen 
HIV 
Tế bào Lympho 
ADN kép 
ARN đơn 
Sao mã ngược 
- Xâm nhập 
- Sinh tổng hợp 
- Phóng thích 
- Lắp ráp 
- Sự hấp phụ 
ADN 
- ARN 
(ADN Virut gắn vào ADN tế bào chủ ) 
Sao mã ngược 
- Cài xen 
Chu trình nhân lên của HIV gồm 7 giai đoạn: 
5 
4 
2 
3 
1 
Stop 
5 giây bắt đầu 
2 
Con đường lây truyền HIV và các giai đoạn phát triển của bệnh 
 Liệt kê 
Câu 1: Em hãy liệt kê các con đường lây truyền HIV? 
Câu 2: Em hãy liệt kê các giai đoạn phát triển của bệnh AIDS? 
1) Các con đường lây truyền HIV: 
 Đường máu 
 Đường tình dục 
 Đường mẹ truyền sang con (mẹ truyền sang thai nhi hoặc qua sữa mẹ) 
2) Các giai đoạn phát triển của bệnh AIDS: 
 Giai đoạn sơ nhiễm (giai đoạn cửa sổ) 
 Giai đoạn không triệu chứng 
 Giai đoạn biểu hiện triệu chứng 
Triệu chứng: 
Không biểu hiện triệu chứng 
Biểu hiện triệu chứng 
+ 
- 
Xét nghiệm: 
Dương tính 
Âm tính 
+ 
- 
Câu 3: Hoàn thành bảng sau: 
Các giai đoạn 
Thời gian kéo dài 
Triệu chứng 
Xét nghiệm 
Sơ nhiễm 
(giai đoạn cửa sổ) 
2. Khơng triệu chứng 
3. Biểu hiện triệu chứng AIDS 
Các giai đoạn 
Thời gian kéo dài 
Triệu chứng 
Xét nghiệm 
Sơ nhiễm 
(g đ cửa sổ) 
2. Khơng triệu chứng 
3. Biểu hiện triệu chứng AIDS 
Biểu hiện nhẹ  tự khỏi 
Xuất hiện các bệnh cơ hội  chết 
- 
- 
+ 
- 
+ 
+ 
2 tuần – 3 tháng 
Sau 1 – 10 năm 
1 – 10 năm 
5 
4 
2 
3 
1 
Stop 
5 giây bắt đầu 
Câu 1: Hãy nêu các biện pháp phòng ngừa? 
3 
Biện pháp phòng ngừa 
 Trả lời câu hỏi 
Câu 2: Em sẽ có thái độ như thế nào nếu người thân trong gia đình bị lây nhiễm HIV? 
 Sống lành mạnh 
 Vệ sinh y tế 
 Loại trừ tệ nạn xã hội 
Câu 1: Các biện pháp phòng ngừa: 
Câu 2: Em sẽ có thái độ như thế nào nếu người thân trong gia đình bị lây nhiễm HIV? 
Củng cố 
1) Các giai đoạn nhân lên của phagơ? 
A. Hấp phụ  Xâm nhập  Sinh tổng hợp  Lắp ráp  Phóng thích 
B. Xâm nhập  Hấp phụ  Sinh tổng hợp  Lắp ráp  Phóng thích 
C. Xâm nhập  Sinh tổng hợp  Hấp phụ  Lắp ráp  Phóng thích 
D. Hấp phụ  Xâm nhập  Lắp ráp  Sinh tổng hợp   Phóng thích 
2) Trong quá trình sinh sản, virut có bộ gen khác tế bào chủ sẽ trải qua quá trình: 
A. Xâm nhập 
B. Hấp phụ 
C. Sao mã ngược 
D. Cài xen 
3) Chu trình tiềm tan là chu trình mà virut : 
A. Xâm nhập tế bào chủ , nhân lên trong tế bào chủ sau đó phá huỷ tế bào chủ 
B. Xâm nhập tế bào chủ , nhân lên trong tế bào chủ 
C. Xâm nhập tế bào chủ , nhân lên trong tế bào chủ sau đó phá huỷ tế bào chủ 
D. Xâm nhập tế bào chủ , nhân lên trong tế bào chủ và tồn tại trong tế bào chủ một thời gian dài 
DĐúng rồi 
4) Virut độc là virut : 
A. Xâm nhập tế bào chủ , nhân lên trong tế bào chủ sau đó phá huỷ tế bào chủ 
B. Xâm nhập tế bào chủ , nhân lên trong tế bào chủ 
C. Xâm nhập tế bào chủ , nhân lên trong tế bào chủ sau đó phá huỷ tế bào chủ 
D. Xâm nhập tế bào chủ , nhân lên trong tế bào chủ và tồn tại trong tế bào chủ một thời gian dài 
Câu C đúng rồi 
 CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔVÀ CÁC EM HỌC SINH