Bài giảng môn Sinh học Lớp 11 - Bài 42: Sinh sản hữu tính ở thực vật (Bản mới)

Bài 42: Sinh sản hữu tính 
ở thực vật 
08/04/2022 
1 
Thế nào là sinh sản hữu tính ? 
Sinh sản hữu tính khác sinh sản vô tính như thế nào ? 
08/04/2022 
2 
	 Đ ặc đ iểm : 
 Có cả 2 loại giao tử . 
 Có cả ở thực vật có hoa và không có hoa . 
 Có quá trình hình thành và hợp nhất giao tử đực và giao tử cái , có sự trao đổi , tái tổ hợp của 2 bộ gen . 
 C ơ chế : nguyên phân , giảm phân , thụ tinh . 
 Ýnghĩa :	 - Tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau đối với môi trường sống luôn biến đổi .	- Tạo sự đa dạng di truyền cung cấp nguồn vật liệu phong phú cho chọn lọc tự nhiên và tiến hóa . 
I.Khái niệm sinh sản hữu tính : 
 Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái thông qua sự thụ tinh tạo nên hợp tử . Hợp tử phát triển thành cơ thể mới . 
08/04/2022 
3 
 So sánh 2 hình thức sinh sản ở thực vật  
Sinh sản vô tính 
Sinh sản hữu tính 
Khái niệm 
C ơ chế 
Đặc đ iểm di truyền 
Ý nghĩa 
Hiệu suất 
Ví dụ 
08/04/2022 
4 
: II.Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa : 
1. Cấu tạo hoa 
Đài hoa 
Bầu nhụy 
Đầu nhụy 
Vòi nhụy 
Bao phấn 
Chỉ nhị 
Noãn 
Túi phôi 
08/04/2022 
5 
 I . Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa . 1. C ấu tạo hoa . 
Cơ quan sinh sản đực 
Cuống nhị 
Bao phấn chứa hạt phấn 
Mỗi hạt phấn gồm hai tế bào 
Cơ quan sinh sản cái 
Đầu, vòi nhụy 
Bầu nhụy chứa noãn 
Noãn gồm bốn tế bào 
08/04/2022 
6 
2. Các giai đoạn của quá trình sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa 
hình thành hạt phấn và túi phôi 
thụ phấn 
thụ tinh 
tạo quả , kết hạt 
08/04/2022 
7 
Hoa 
Bao phấn 
Tế bào mẹ trong bao phấn (2n) 
Bốn tiểu bào tử đơn bội (n) 
Bào tử 
đơn bội (n) 
Giảm phân 
Nguyên phân 1 lần 
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH HẠT PHẤN 
Hạt phấn 
 a) Quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi 
08/04/2022 
8 
Giảm phân 
Nguyên phân 
1 tế bào mẹ (2n) 
 4 đại bào tử (n) 
Nhân cực . 
3 TB cực 
2 TB kèm 
Noãn cầu (n) ( trứng ) 
Túi phôi 
3 lần 
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH TÚI PHÔI 
3 đại bào tử tiêu biến 
 (2n) 
08/04/2022 
9 
Trải qua quá trình giảm phân , noãn và tế bào trong bao phấn đều cho 4 bào tử . 
 Bào tử nguyên phân hình thành giao tử đực và cái . 
Từ tế bào 2n trong bao phấn của Nhị hoa 
4 tiểu bào tử đơn bội (n) 
Giảm phân 
Mỗi tiểu bào tử đơn bội (n) 
Nguyên phân 
Hạt phấn có 2 tế bào :1 tế bào sinh sản và 1 tế bào ống phấn 
Quá trình hình thành hạt phấn : 
Quá trình hình thành túi phôi : 
4 Đại bào tử đơn bội (n) 
Từ tế bào 2n của Noãn trong bầu nhuỵ 
Giảm phân 
Nguyên 
phân 3 lần 
Túi phôi có nhiều nhân,trong đó có 1 tế bào trứng và 1 tế bào nhân cực (2n) tham gia vào quá trình thụ tinh 
 1 Đại bào tử đơn bội (n) sống sót 
08/04/2022 
10 
Nội dung 
Hình thành 
 hạt phấn 
Hình thành 
 túi phôi 
Xuất phát 
Từ các tế bào 
trong bao phấn 
Từ noãn trong 
 bầu nhuỵ 
Quá trình 
giảm phân 
Từ tế bào mẹ (2n) 
trong bao phấn 
giảm phân hình 
thành 4 tế bào 
con (n), là các 
tiểu bào tử đơn 
bội . 
 Từ tế bào mẹ (2n) 
của noãn qua giảm 
phân hình thành 4 TB 
 con(n ) xếp chồng 
 lên nhau đó là các 
 bào tử đơn bội cái . 
 3 TB xếp dưới tiêu 
biến còn một TB sống 
sót . 
08/04/2022 
11 
Nội dung 
Hình thành 
 hạt phấn 
Hình thành 
 túi phôi 
Quá trình 
nguyên 
phân 
Mỗi TB tiểu bào tử 
nguyên phân một lần 
tạo thể giao tử đực 
( hạt phấn ). 
Hạt phấn có 2 TB: 
+ Tế bào bé là TB 
sinh sản . 
+ Tế bào lớn làTB 
ống phấn . 
-1TB còn lại sinh 
trưởng ra hình 
thành trứng . 
Tế bào đó NP 3 lần 
hình thành 8 nhân . 
Túi phôi là thể giao 
tử cái . 
08/04/2022 
12 
	 Có 2 hình thức thụ phấn : 
 Tự thụ phấn : quá trình thụ phấn diễn ra trên cùng một cây . 
 Thụ phấn chéo : quá trình thụ phấn diễn ra trên các cây khác nhau , do các tác nhân tự nhiên ( gió , nước , sâu bọ ,) hay nhân tạo (con người ). 
b) Quá trình thụ phấn : 
	 Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn từ nhị tiếp xúc với đầu nhụy của hoa . 
08/04/2022 
13 
Tự thụ phấn 
08/04/2022 
14 
Thụ phấn chéo 
08/04/2022 
15 
So s ánh hoa thụ phấn chéo do tác nhân tự nhiên 
Hạt phấn nhỏ , nhẹ 
Bao hoa tiêu giảm 
Bề mặt đầu nhuỵ dính 
Hoa mọc cao 
Vd : hoa ngô , hoa phi lao  
Hoa có màu sắc sặc sỡ 
Có mùi th ơ m 
Vd : hoa b ưởi , hoa d ư a chuột  
Nhờ gió 
Nhờ côn trùng 
08/04/2022 
16 
 Quá trình hạt phấn nảy mầm 
 Khi đã ở trên đầu nhụy , hạt phấn sẽ nảy mầm , mọc ra ống phấn . Ống phấn theo vòi nhụy đi vào bầu nhụy , hai giao tử đực nằm trong ống phấn được ống phấn mang tới noãn . 
08/04/2022 
17 
Hạt phấn nảy mầm 
TB ống phấn 
TB sinh sản 
Tạo thành ống phấn 
2 tinh tử ( giao tử đực ) được ống phấn đưa đến túi phôi 
NP 
c) Quá trình thụ tinh : 
08/04/2022 
18 
Ống phấn sinh trưởng xuyên qua vòi nhụy  lỗ túi phôi  túi phôi , giải phóng ra 2 nhân (2 giao tử ). 
+ Một nhân hợp nhất với tế bào trứng  hợp tử (2n) 
+ Nhân còn lại hợp nhất với nhân lưỡng bội ở trung tâm túi phôi  Nhân tam bội (3n), khởi đầu nội nhũ cung cấp dinh dưỡng cho phôi 
08/04/2022 
19 
	 Cả 2 giao tử đực tham gia vào quá trình thụ tinh gọi là thụ tinh kép . Thụ tinh kép chỉ có ở thực vật hạt kín . 
	 Ý nghĩa : Hình thành , cấu tạo , dự trữ chất dinh dưỡng để nuôi phôi phát triển cho đến khi hình thành cây con tự dưỡng đảm bảo cho hậu thế , thích nghi cao với điều kiện biến đổi của môi trường để duy trì nòi giống . 
c) Quá trình thụ tinh : 
08/04/2022 
20 
d) Quá trình hình thành quả và hạt : 
Hạt 
Quả 
08/04/2022 
21 
Hình thành hạt : 
 Noãn ( chứa hợp tử và tế bào tam bội )  hạt : 
Hợp tử  phôi , phôi phát triển đầy đủ thành cây mầm gồm : rễ mầm , thân mầm , chồi mầm và lá mầm . 
Tế bào tam  nội nhũ ( phôi nhũ ), là mô nuôi dưỡng phôi phát triển . 
có 2 loại hạt:+hạt có nội nhũ ( hạt cây 1 lá mầm ); 
 + hạt không có nội nhũ ( hạt cây 2 lá mầm ) 
Hình thành quả : 
Bầu nhụy  quả : Bầu nhụy dày lên , chuyên hóa như một cái túi chứa hạt , bảo vệ hạt và giúp phát tán hạt . 
Rụng các bộ phận : đài , cánh hoa . 
Qủa không có thụ tinh noãn gọi là quả đơn tính . 
Qủa không có hạt chưa chắc là quả đơn tính vì hạt có thể bị thoái hóa . 
08/04/2022 
22 
08/04/2022 
23 
3. Những biến đổi khi quả chín  
Quả to đến cực đạ i 
Biến đổi màu sắc : xanh  đỏ , vàng , cam 
Biến đổi mùi vị : có mùi vị đặc tr ư ng . 
Th ường có vị ngọt 
Biến đổi độ cứng : quả mềm , vỏ nứt ra 
Diệp lục giảm , carotenoit ( caroten , xantophyl ) được tổng hợp thêm . 
Biến đổi tạo các chất th ơ m có bản chất este , an đ ehit , xeton . 
Ancaloit và axit hữu c ơ giảm , fructozo và saccarozo t ă ng , hình thành etilen . 
Pectat canxi bị phân huỷ các tế bào rời nhau , xenlulozo bị thuỷ phân  tế bào vỏ , ruột mềm ra . 
Biến đổi hình thái , sinh lí 
Biến đổi sinh hoá 
08/04/2022 
24 
Các điều kiện ảnh hưởng đến sự chín của quả : 
	1/ Etilen : kích thích hô hấp mạnh , tăng tính thấm của màng , giải phóng enzim , làm quả chin nhanh . 
	2/ Hàm lượng CO 2 tăng lên đến 10% sẽ ức chế hô hấp , làm quả chậm chín . 
	3/ Nhiệt độ cao kích thích sự chín , nhiệt độ thấp làm châm sự chín . 
08/04/2022 
25 
III. Ứng dụng trong nông nghiệp : 
Dùng đất đèn sản sinh khí etilen làm quả chín nhanh . 
Auxin + nhiệt độ thấp : bảo quản quả được lâu 
Tạo quả không hạt . 
08/04/2022 
26 
08/04/2022 
27 
A. Giảm phân và thụ tinh 
B. Nguyên phân và thụ tinh 
D. Cây con luôn thích nghi hơn bố mẹ 
C. kiểu gen của thế hệ sau không thay đổi 
Đặc trưng chỉ có ở sinh sản hữu tính là : 
Một số câu hỏi trắc nghiệm 
08/04/2022 
28 
Cám ơn các bạn đã 
chú ý theo dõi 
08/04/2022 
29