Bài giảng môn Sinh học Lớp 12 - Bài 42: Hệ sinh thái - Nguyễn Thị Tuyết Lan

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ 
CÙNG TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH 
GIÁO VIÊN GIẢNG DẠY: NGUYỄN THỊ TUYẾT LAN 
ĐƠN VỊ CÔNG TÁC: THPT PHAN ĐÌNH PHÙNG 
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LĂK 
HỆ SINH THÁI (ĐẠT GIẢI TRONG HỘI THI GV GIỎI TỈNH) 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu hỏi: Thế nào là diễn thế sinh thái? Phân biệt diễn thế nguyên sinh và thứ sinh về: 
	- Môi trường khởi đầu 
	 - Kết quả. 
 TLời : Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi của môi trường . 
Kiểu diễn 
thế sinh thái 
MT khởi đầu 
Kết quả 
Diễn thế nguyên sinh 
M ôi trường trống trơn   
H ình thành quần xã tương đối ổn định   
Diễn thế thứ sinh 
  M ôi trường đã có quần xã SV phát triển 
QX t ương đối ổn định ho ặ c suy thoái   
Chương III: HỆ SINH THÁI, SINH QUYỂN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG 
Tiết 45-B42: HỆ SINH THÁI 
I. KHÁI NIỆM HỆ SINH THÁI 
II. CÁC THÀNH PHẦN CẤU TRÚC CỦA HỆ SINH THÁI. 
III. CÁC KIỂU HỆ SINH THÁI CHỦ YẾU TRÊN TRÁI ĐẤT 
NỘI DUNG 
I. KHÁI NIỆM HỆ SINH THÁI 
HS quan sát hình 42.1 và trả lời câu hỏi sau ? 
1. Hệ sinh thái là gì ? 
2. Tại sao nói hệ sinh thái biểu hiện chức năng của một tổ chức sống ? 
 - KN: Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và sinh cảnh của quần xã. Trong hệ sinh thái, các sinh vật luôn luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường tạo nên hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định. 
I. KHÁI NIỆM HỆ SINH THÁI 
 - Hệ sinh thái là một đợn vị cấu trúc hoàn chỉnh của tự nhiên, biểu hiện chức năng của một tổ chức sống thông qua sự trao đổi chất và năng lượng giữa sinh vật với môi trường sống của chúng 
2. Tại sao nói hệ sinh thái biểu hiện chức năng 
của một tổ chức sống ? 
? HST Có kích thước như thế nào ? 
 - HST có kích thước rất đa dạng 
 Quan sát hình 42.1, hãy cho biết các thành phần cấu trúc của một hệ sinh thái ? 
II. CÁC THÀNH PHẦN CẤU TRÚC CỦA HỆ SINH THÁI. 
 Gồm 2 thành phần: TP vô sinh và TP hữu sinh 
	+ Vô sinh: Sinh cảnh 
	+ Hữu sinh: Quần xã sinh vật 
HS tham khảo m ục II SGK và H42.1 để hoàn thành phiếu học tập số 1 ( Phân biệt các nhóm sinh vật trong thành phần hữu sinh của trong hệ sinh thái) trong th ời gian 3 – 5’ 
 ( Phân biệt các nh óm sinh vật trong thành phần hữu sinh ) 
Nhóm sinh vật 
Đối tượng sinh vật 
Đặc điểm 
Sinh vật sản xuất 
Sinh vật tiêu thụ 
Sinh vật phân giải 
Phiếu học tập số 1 
 Các nh óm sinh vật trong thành phần hữu sinh 
Nh óm sinh vật 
Đối tượng sinh vật 
Đặc điểm 
Sinh vật sản xuất 
Sinh vật tiêu thụ 
Sinh vật phân giải 
- Thực vật 
- Một số VSV tự dưỡng 
- Động vật ăn thực vật 
- Động vật ăn động vật 
- Vi khuẩn 
- Nấm 
Một số loài ĐV không 
xương sống 
Có khả năng sử dụng năng lượng 
mặt trời để tổng hợp chất hữu cơ 
Không tự tổng hợp được chất hữu cơ, thức ăn là thực vật hoặc động vật. 
Phân giải xác chết và chất thải 
của SV thành các chất vô cơ 
II. CÁC THÀNH PHẦN CẤU TRÚC CỦA HỆ SINH THÁI. 
 Gồm 2 thành phần: vô sinh và hữu sinh	+ Vô sinh: Sinh cảnh 	+ Hữu sinh: Quần xã sinh vật 
III. c¸c kiÓu hÖ sinh th¸i chñ yÕu trªn tr¸i ® Êt 
HÖ sinh th¸i tù nhiªn . 
HST rừng nhiệt đới 
-HST sa mạc 
-HST thảo nguyên 
a. C¸c hÖ sinh th¸i trªn cạn 
HST rừng thông ( Tai ga ) 
HST Đồng rêu hàn đới 
III. c¸c kiÓu hÖ sinh th¸i chñ yÕu trªn tr¸i ® Êt 
HÖ sinh th¸i tù nhiªn . 
 a. C¸c hÖ sinh th¸i trªn c¹n ( chủ yếu gồm HST rừng nhiệt đới, sa mạc, hoang mạc, sa van đồng cỏ , th ảo nguyên, r ừng lá rộng ôn đới, r ừng thông phương Bắc, đồng r ê u hàn đới ) 
Hệ sinh thái rạn san hô 
HST Suối 
HST Biển 
HST Sông 
b. Các hệ sinh thái dưới nước . 
III. c¸c kiÓu hÖ sinh th¸i chñ yÕu trªn tr¸i ® Êt 
HÖ sinh th¸i tù nhiªn . 
 a. C¸c hÖ sinh th¸i trªn c¹n ( chủ yếu gồm HST rừng nhiệt đới, sa mạc, hoang mạc, sa van đồng cỏ , th ảo nguyên, đồng r ê u hàn đới , r ừng lá rộng ôn đới, r ừng thông phương Bắc ) 
 b. C¸c hÖ sinh th¸i d­íi n­íc 
+ C¸c hÖ sinh th¸i n­íc mÆn ( bao gåm các vïng n­íc lî ): rõng ngËp mÆn , cá biÓn , r¹n san h«...vµ hÖ sinh th¸i vïng biÓn kh¬i 
+ C¸c hÖ sinh th¸i n­íc ngät : hÖ sinh th¸i nước chảy , hÖ sinh th¸i n­íc ® øng 
2. Các hệ sinh thái nhân tạo . 
HST đồng ngô / rừng ngập mặn ven biển 
HST đồng ruộng 
HST bể cá cảnh 
HST rừng trồng 
 So sánh hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo ? 
2. Các hệ sinh thái nhân tạo . 
 VD: Hệ sinh thái đồng ruộng , hồ nước , rừng trồng , thành phố , ao hồ nhân tạo  
  Giống nhau: * Nguồn năng lượng sử dụng từ 
	 thiên nhiên 
	 * Th ành phần cấu trúc . 
Khác nhau: HST nhân tạo có thành phần loài ít , do đó tính ổn định của HST thấp , dễ bị dịch bệnh , có sự tác động của con người Năng suất sinh học cao hơn 
 Thế nào là HST nhân tạo ? 
 So sánh HST tự nhiên và nhân tạo 
a . HÖ sinh th¸i biÓn 
b. HÖ sinh th¸i thành phố 
c. HÖ sinh th¸i rõng m­a nhiÖt ® íi 
d. HÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp 
Chän c©u trả lêi ®óng nhÊt : 
Câu 1: KiÓu hÖ sinh th¸i nµo sau ®©y cã ®Æc ®iÓm : năng l­îng mÆt trêi lµ năng l­îng ®Çu vµo chñ yÕu , ®­îc cung cÊp thªm mét phÇn vËt chÊt vµ cã sè l­îng loµi h¹n chÕ? 
BÀI TẬPCỦNG CỐ 
Do c«ng nghiÖp hãa hiÖn đ ¹i hãa . 
D©n sè tăng nhanh vµ ho¹t ®éng v« ý thøc cña con ng­êi 
Sö dông c¸c lo¹i hãa chÊt trong s¶n xuÊt 
Sù ph¸t triÓn nhanh cña c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng 
Câu 2: X¸c ®Þnh nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y « nhiÓm m«i tr­êng ? 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
Câu 3: Trong hÖ sinh th¸i thµnh phÇn cã kh ¶ năng biÕn ® æi quang năng thµnh hãa năng lµ : 
NÊm 
C¸c loµi ®éng vËt 
Thùc vËt 
Vi sinh vật 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
DẶN DÒ 
- Trả lời câu1,2,3 4 SGK(tr 190) 
Đọc bài 43, trang 191 SGK nghiên cứu hình 43.1 và 43.2, 43.3 tập trả lời câu lệnh trong bài. 
Phân biệt 3 tháp sinh thái.