Bài giảng môn Vật lí Lớp 10 - Bài 15: Bài toán về chuyển động ném ngang (Chuẩn kiến thức)

KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 1 : Phương trình đường đi của chuyển động thẳng bi ến đổi đều là : 
Câu 2 : Một vật được ném theo phương ngang trong không khí ( bỏ qua sức cản không khí ). Khi rời khỏi tay ném , lực tác dụng vào vật là :  
 A - / Lực ném 
 B -/ Trọng lực và lực cản của không khí 
 C -/ Lực ném và trọng lực 
 D -/ Trọng lực 
PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ. 
CHUYỂN Đ ỘNG CỦA VẬT BỊ NÉM NGANG 
BÀI MỚI 
Dàn bài : 
I. Phương pháp tọa độ 
II. Khảo sát chuyển động của vật bị ném ngang 
III. Thí nghiệm kiểm chứng 
PHƯƠNG PHÁP TOẠ ĐỘ. 
CHUYỂN Đ ỘNG CỦA VẬT BỊ 
NÉM NGANG 
I. Phương pháp toạ độ : 
 	 Dùng để khảo sát những chuyển động phức tạp có quỹ đạo là những đường cong. Nội dung của phương pháp tọa độ gồm các bước : 
* a). Chọn hệ trục toạ độ ( thường là hệ trục toạ độ Đê-các ) và phân tích chuyển động phức tạp thành các chuyển động thành phần đơn giản hơn trên các trục tọa độ , nghĩa là chiếu chất điểm M xuống hai trục Ox và Oy để có các hình chiếu M x và M y . 
* b). Khảo sát riêng lẻ các chuyển động của M x và M y 
* c). Phối hợp các lời giải riêng rẽ thành lời giải đầy đủ cho chuyển động thực . 
II. Khảo sát chuyển động của vật bị ném ngang :  
II. Chuyển động của vật bị ném ngang : 
	 Khảo sát chuyển động của 1 vật M bị ném theo phương ngang với vận tốc v o =20m/s từ một điểm O có độ cao h=45m so với mặt đất ( bỏ qua sức cản của không khí ). Lấy g=10m/s 2 
 x 
 M x 
 M y M 
 y 
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 
h 
x max 
O 
II. Chuyển động của vật bị ném ngang : 
	 Khảo sát chuyển động của 1 vật M bị ném theo phương ngang với vận tốc v o =20m/s từ một điểm O có độ cao h=45m so với mặt đất ( bỏ qua sức cản của không khí ). Lấy g=10m/s 2 
 a). - Chọn hệ trục Oxy : Ox hướng phải ; 
 Oy hướng xuống 
 - Gốc thời gian là lúc bắt đầu ném 
 - Chuyển động của M được phân tích thành : chuyển động của M x theo Ox và chuyển động của M y theo Oy 
b). Khảo sát riêng rẽ chuyển động của M x và M y  
 O x 
 M x 
 M y 
 y 
h 
P 
x max 
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 
M 
b). Khảo sát riêng rẽ chuyển động của M x và M y  
M x chuyển động thẳng đều theo Ox do quán tính vì không có lực tác dụng : 
 Gia tốc bằng 0 
 v x = v o = hằng số (1) 
 x = v o .t (3) 
 O x 
 M x 
 M y 
 y 
h 
P 
x max 
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 
M 
b). Khảo sát riêng rẽ chuyển động của M x và M y  
M x chuyển động thẳng đều theo Ox do quán tính vì không có lực tác dụng : 
 Gia tốc bằng 0 
 v x = v o = hằng số (1) 
 x = v o .t (3) 
-M y rơi tự do theo Oy vì chỉ chịu tác dụng của trọng lực : 
 Gia tốc là g 
 v y = g.t (2) 
 y = ½ g.t 2 (4) 
 O x 
 M x 
 M y 
 y 
 O x 
 M x 
 M y 
 y 
h 
P 
x max 
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 
c). Phối hợp hai hệ thống phương trình được lời giải cho cđ thực : 
*. Phương trình quỹ đạo của M : 
b). Khảo sát riêng rẽ chuyển động của M x và M y  
M x chuyển động thẳng đều theo Ox do quán tính vì không có lực tác dụng : 
 Gia tốc bằng 0 
 v x = v o = hằng số (1) 
 x = v o .t (3) 
-M y rơi tự do theo Oy vì chỉ chịu tác dụng của trọng lực : 
 Gia tốc là g 
 v y = g.t (2) 
 y = ½ g.t 2 (4) 
c). Phối hợp hai hệ thống phương trình được lời giải cho cđ thực : 
*. Phương trình quỹ đạo của M : 
 Từ x = v o t  
hay : 
Vậy : qu ỹ đạo của vật ném ngang là 1 nhánh parabol ứng x  0 
Thay vào 
 x 2 
 80 
= 
(m) 
* Vận tốc tức thời của M : 
b). Khảo sát riêng rẽ chuyển động của M x và M y  
M x chuyển động thẳng đều theo Ox do quán tính vì không có lực tác dụng : 
 Gia tốc bằng 0 
 v x = v o = hằng số (1) 
 x = v o .t (3) 
-M y rơi tự do theo Oy vì chỉ chịu tác dụng của trọng lực : 
 Gia tốc là g 
 v y = g.t (2) 
 y = ½ g.t 2 (4) 
* Vận tốc tức thời của M : 
Ta có : 
Mà 
Nên 
 
* Thời gian chuy ển động của M : 
b). Khảo sát riêng rẽ chuyển động của M x và M y  
M x chuyển động thẳng đều theo Ox do quán tính vì không có lực tác dụng : 
 Gia tốc bằng 0 
 v x = v o = hằng số (1) 
 x = v o .t (3) 
-M y rơi tự do theo Oy vì chỉ chịu tác dụng của trọng lực : 
 Gia tốc là g 
 v y = g.t (2) 
 y = ½ g.t 2 (4) 
* Thời gian chuy ển động của M : 
 Là thời gian t ừ lúc ném đến khi chạm đất , b ằng thời gian rơi tự do của M y ; khi đó 
 y = h. V ậy : 
  
= 3s 
* Tầm ném xa ( tính theo phương ngang ) : 
b). Khảo sát riêng rẽ chuyển động của M x và M y  
M x chuyển động thẳng đều theo Ox do quán tính vì không có lực tác dụng : 
 Gia tốc bằng 0 
 v x = v o = hằng số (1) 
 x = v o .t (3) 
-M y rơi tự do theo Oy vì chỉ chịu tác dụng của trọng lực : 
 Gia tốc là g 
 v y = g.t (2) 
 y = ½ g.t 2 (4) 
* Tầm ném xa ( tính theo phương ngang ) : 
 Bằng tọa độ x lớn nhất của M x : 
 ta có : x Max = v o .t 
 với 
  
= 60(m) 
III. Thí nghiệm kiểm chứng : 
Cho 2 vật ở cùng 1 độ cao h . Cùng lúc 1 vật được ném ngang và 1 vật khác được thả rơi tự do . 
Ta thấy 2 vật chạm đất cùng lúc 
CỦNG CỐ 
	 Có hai vật cùng độ cao h so với mặt đất được ném ngang cùng lúc 
1. Chọn câu ĐÚNG : 
	 A. Vật được ném với vận tốc lớn sẽ chạm đất trước 
	B. Vật được ném với vận tốc nhỏ sẽ chạm đất trước 
	C. Thời gian vật chạm đất tỉ lệ với khối lượng của vật 
	D. Thời gian vật chạm đất tỉ lệ với căn bậc 2 của độ cao 
2. Chọn câu SAI : 
	 A. Tầm xa của các vật tỉ lệ nghịch với khối lượng khi hai vật được ném đi cùng vận tốc 
	B. Tầm xa của các vật tỉ lệ với vận tốc được ném 
	C. Tầm xa tỉ lệ với căn bậc 2 của độ cao 
	D. Tầm xa phụ thuộc độ cao và vận tốc ban đầu 
Chào tạm biệt !