Bài giảng môn Vật lí Lớp 10 - Bài 34: Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình (Bản đẹp)

CHƯƠNG VII: 
CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG 
SỰ CHUYỂN THỂ. 
Bài 34 : CHẤT RẮN KẾT TINH CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
ĐẶT VẤN ĐỀ 
	 * Ta có thể phân biệt các chất rắn khác nhau dựa trên những dấu hiệu nào ? 
	 * Có phải tất cả các chất rắn đều có cấu trúc và tính chất giống nhau hay không ? 
Bài 34 : CHẤT RẮN KẾT TINH CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH 
Quan sát một số hình ảnh của các tinh thể kim cương , muối , thạch anh . 
I. Chất rắn kết tinh 
 Các hạt liên kết với nhau theo một trật tự xác định tạo thành không gian mạng tinh thể . 
1. Cấu trúc tinh thể : 
Cấu trúc tinh thể là gì ? 
I. Chất rắn kết tinh 
	- Chất rắn có cấu trúc tinh thể được gọi là chất rắn kết tinh . 
	- Tốc độ kết tinh càng chậm , tinh 	 thể 	 có kích thước càng lớn . 
I. Chất rắn kết tinh 
? Em hãy cho biết tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình nóng chảy hay đông đặc của chất đó ? 
 Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình đông đặc của nó . 
b. Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một loại hạt , nhưng cấu trúc tinh thể khác nhau thì tính chất vật lý của chúng cũng khác nhau . 
I. Chất rắn kết tinh 
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh : 
a. Mỗi chất rắn kết tinh có nhiệt độ nóng chảy xác định không đổi ở mỗi áp suất cho trước . 
I. Chất rắn kết tinh 
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh : 
c. Các chất rắn kết tinh có thể là chất đơn tinh thể hoặc chất đa tinh thể . 
* Chất rắn đơn tinh thể có tính dị hướng ( các tính chất vật lý không giống nhau theo các hướng khác nhau ). 
I. Chất rắn kết tinh 
* Các chất rắn đa tinh thể có tính đẳng hướng ( các tính chất vật lý đều giống nhau theo mọi hướng trong tinh thể ). 
Chú ý: 
Các mạng tinh thể có thể có nhiều chỗ hỏng do mạng bị biến dạng hay có tạp chất hoặc một vài vị trí bị hỏng  khi đó tính chất của chất rắn kết tinh sẽ bị ảnh hưởng . 
? Tại sao chất rắn đơn tinh thể có tính chất dị hướng , còn chất rắn đa tinh thể lại có tính đẳng hướng ? 
I. Chất rắn kết tinh 
 Chất rắn đa tinh thể được cấu tạo bởi vô số các tinh thể nhỏ sắp xếp hỗn độn . Vì thế tính dị hướng của mỗi tinh thể nhỏ được bù trừ trong toàn khối chất , nên chất rắn đa tinh thể không có tính dị hướng như chất rắn đơn tinh thể . 
3. Ứng dụng của các chất rắn kết tinh : 
I. Chất rắn kết tinh 
- Silic ( Si ) và Gemani (GE)  dùng làm các linh kiện bán dẫn . 
- Kim cương  dùng làm mũi khoan , dao cắt kính , đá mài  
- Kim loại và hợp kim  luyện kim , chế tạo máy , xây dựng  
II. Chất rắn vô định hình : 
	 Các chất rắn vô định hình là các chất không có cấu trúc tinh thể , do đó không có dạng hình học xác định . 
Một số chất rắn vô định hình 
Lưu ý  
Một số chất rắn như lưu huỳnh,đường , có thể tồn tại ở dạng tinh thể hoặc vô định hình . 
? Chất rắn vô định hình có tính dị hướng không ? Có nhiệt độ nóng chảy không ? Tại sao ? 
II. Chất rắn vô định hình : 
 Chất rắn vô định hình không có tính dị hướng và không có nhiệt độ nóng chảy xác định , vì chất rắn này không có cấu trúc tinh thể . 
II. Chất rắn vô định hình : 
	 Ứng dụng : được dùng trong nhiều ngành công nghệ khác nhau , dễ tạo hình , không gỉ , không bị ăn mòn  
Hệ thống hóa kiến thức 
Chất rắn 
Chất rắn kết tinh 
Chất rắn vô định hình 
- Có cấu trúc tinh thể - Có nhiệt độ nóng chảy xác định 
- Không có cấu trúc tinh thể - Không có nhiệt độ nóng chảy xác định 
Chất rắn đơn tinh thể 
Chất rắn đa tinh thể 
Có tính dị hướng 
Có tính đẳng hướng 
Có tính đẳng hướng 
Củng cố và giao nhiệm vụ về nhà 
A. dị hướng 
B. đẳng hướng 
C. tuần hoàn trong không gian 
D. nóng chảy ở nhiệt độ xác định 
Câu 2: Chất rắn nào dưới đây là chất rắn 
 vô định hình ? 
A. muối ăn 
C. thủy tinh 
B. kim loại 
D. hợp kim  
Câu 1: Cấu trúc tinh thể có đặc điểm là