Bài giảng Ngữ văn 12: Thực hành phép tu từ cú pháp

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP 12A TTGDTX MỸ LỘCXác định những câu có hiện tượng lặp kết cấu cú pháp, phân tích và nêu tác dụng của việc lặp kết cấu cú pháp đó?Nhóm 1 câu aNhóm 2 câu bNhóm 3 câu ca) 	Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa. Khi Nhật đầu hàng Đồng minh thì nhân dân cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. 	Sự thật là dân ta đã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật chứ không phải từ tay Pháp. Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hòaXác định những câu có hiện tượng lặp kết cấu cú pháp, phân tích và nêu tác dụng của việc lặp kết cấu cú pháp đó?Kết cấu cú phápTP phụ tình tháiChủ ngữVị ngữ 1Vị ngữ 2Sự thật là từ mùa thu năm 1940nước tađã trở thành thuộc địa của Nhậtchứ không phải là thuộc địa của Pháp nữa.Sự thật làdân tađã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhậtchứ không phải từ tay PhápKết cấu cú phápChủ ngữVị ngữTrạng ngữ chỉ mục đíchDân tađã đánh đổ các xiềng xích thực dânđể gây dựng nên nước Việt Nam độc lậpDân talại đánh đổ chế độ quân chủmà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hòaTác dụng: tạo cho lời tuyên ngôn âm hưởng đanh thép hùng hồn, thích hợp với việc khẳng định nên độc lập, đồng thời khẳng định thắng lợi của Cách mạng Tháng 8 năm 1945Xác định những câu có hiện tượng lặp kết cấu cú pháp, phân tích và nêu tác dụng của việc lặp kết cấu cú pháp đó?b) 	Trời xanh đây là của chúng ta 	Núi rừng đây là của chúng ta	Những cánh đồng thơm mát 	Những ngả đường bát ngát	Những dòng sông đỏ nặng phù sa (Đất nước – Nguyễn Đinh Thi)b) Lặp cấu trúc cú pháp:Câu 1 và câu 2Câu 3, 4 và 5Tác dụng: Khẳng định mạnh mẽ chủ quyền của chúng ta và bộc lộ cảm xúc sung sướng, tự hào, sảng khoái của tác giả trước thiên nhiên đất nước khi giành được quyền làm chủ đất nướcc) Đoạn thơ vừa lặp từ ngữ, vừa lặp cú phápTác dụng: Khẳng định nỗi nhớ thương da diết của người ra đi đối với những cảnh sinh hoạt và cảnh thiên nhiên ở Việt BắcBài tập 2Tục ngữ:	Bán anh em xa, mua láng giềng gần	Gần mực thì đen, gần đèn thì rạngb) Câu đối	Cụ già ăn củ ấu non	Chú bé trèo cây đại lớnc) Thơ Đường luật	Ta dại , ta tìm nơi vắng vẻ	Người khôn, người đến chốn lao xaod) Văn biền ngẫu Kẻ đâm ngang, người chém ngược, làm cho mã tà ma ní hồn kinh, bọn hè trước, lũ ó sau, trối kệ tàu sắt tàu đồng súng nổBài tập 2Tục ngữ:	Bán anh em xa, mua láng giềng gần	Gần mực thì đen, gần đèn thì rạngb) Câu đối	Cụ già ăn củ ấu non	Chú bé trèo cây đại lớnc) Thơ Đường luật	Ta dại , ta tìm nơi vắng vẻ	Người khôn, người đến chốn lao xaod) Văn biền ngẫu Kẻ đâm ngang, người chém ngược, làm cho mã tà ma ní hồn kinh/ bọn hè trước, lũ ó sau, trối kệ tàu sắt tàu đồng súng nổNhận xét: Ở tục ngữ, câu đối, thơ Đường luật, văn biền ngẫu phép lặp cú pháp đòi hỏi mức độ chặt chẽ cao. Bên cạnh việc lặp kết cấu cú pháp các kiểu văn bản trên đòi hỏi sự tương ứng về số tiếng, về từ loại, về nghĩa ở mỗi vế câu.b) Cấu trúc câu: Chúng + động từ + phụ ngữa) Cấu trúc câu: Hoàn cảnh – thì – Giải pháp => Nhấn mạnh và khẳng định sự đối đãi của Trần Hưng Đạo đối với tướng sỹ trong mọi hoàn cảnh.=> Nhấn mạnh tội ác của giặc đối với nhân dân ta, vạch mặt bản chất dã man, vô nhân đạo của tên kẻ thù dân tộc là thực dân PhápTác dụng của phép liệt kê kết hợp với phép lặp cú pháp Tất cả các bộ phận in đậm đều ở vị trí giữa hoặc cuối câu. Chúng có vai trò là ghi chú, giải thích cho từ ngữ đi trước hoặc bổ sung thêm thông tin, sắc thái tình cảm, cảm xúc của người viết.- Khi viết chúng được tách ra bằng dấu phẩy, dấu ngoặc đơn hoặc dấu gạch ngang.Củng cố: Nêu tác dụng của phép lặp cú pháp, phép liệt kê, phép chêm xen?Dặn dò: Làm bài tập số 3/ sgk T151, số 2/ SGK T153Soạn bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh