Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 37: Nói quá - Trường THCS Xuân Viên

CHAØO MÖØNG THAÀY CO VEÀ DÖÏ  HỘI THI GIAÙO VIEÂN GIỎI CẤP THCS NĂM HỌC 2009-2010346152 Tõ lo¹i nµy cã chøc n¨ng chÝnh lµ dïng ®Ó nèi ?§©y lµ tõ lo¹i cã chøc n¨ng gäi ®¸p vµ béc lé c¶m xóc ?BiÖn ph¸p tu tõ nµy lµ c¸ch vËn dông ng÷ ©m, ng÷ nghÜa cña tõ ®Ó t¹o ra nh÷ng c¸ch hiÓu bÊt ngê, thó vÞ ?BiÖn ph¸p tu tõ nµy còng ®­îc gäi lµ so s¸nh nh­ng lµ so s¸nh ngÇm ? Tõ “nh­” lµ tõ ng÷ ®­îc sö dông phæbiÕn trong biÖn ph¸p tu tõ nµy ?« ch÷ÈDNuaHTõNTCIHCH÷¬SOSHN¸Nhaãn©HQNHUTAõÖGi¶i « ch÷ôoiq¸NGi¶i « ch÷Cè lªnChóc mõng b¹n !Nãi qu¸¤ sè 1 cã 7 ch÷ c¸i« sè 2 cã 6 ch÷ c¸i« sè 4 cã 8 ch÷ c¸i« sè 5 cã 4 ch÷ c¸i« sè 6 cã 6 ch÷ c¸i« sè 3 cã 7 ch÷ c¸i§©y lµ biÖn ph¸p tu tõ mµ c¸c em ®· häc ë líp 6: lµ gäi hoÆc t¶ con vËt, c©y cèi, ®å vËt... B»ng nh÷ng tõ ng÷ vèn ®­îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ng­êi ?!TIEÁT: 37NÓI QUÁI. NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ1. Khái niệm Ngöõ lieäu: a.Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngµy th¸ng m­êi ch­a c­êi ®· tèi (Tục ngữ)b.Cµy ®ång ®ang buæi ban tr­a Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy (Ca dao ) TIẾT37: NÓI QUÁNgữ liệu: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày Đêm tháng năm rất ngắnNgày tháng mười rất ngắn Mồ hôi ướt đẫm Phãng ®¹i møc ®é tÝnh chÊt cña sù vËt hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ 1. KHÁI NIỆM Ngữ liệu ( sgk/101)Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày Là biện pháp tu từ phóng đại mức độ quy mô , tính chất của sự vật hiện tượng được miêu tả TIẾT 37: NÓI QUÁ Bài tập bổ sungTìm biện pháp nói quá trong các ví dụ sau:a. Trên đầu những rác cùng rơm Chồng yêu chồng bảo hoa thơm rắc đầu b. Người say rượu mà đi xe máy thì tính mạng ngàn cân treo sợi tóc c.Vắt đất ra nước thay trời làm mưa d. Tiếng hát át tiếng bom Bài tập bổ sungTìm biện pháp nói quá trong các ví dụ sau:a. Trên đầu những rác cùng rơm Chồng yêu chồng bảo hoa thơm rắc đầu b. Người say rượu mà đi xe máy thì tính mạng ngàn cân treo sợi tóc c.Vắt đất ra nước thay trời làm mưa d. Tiếng hát át tiếng bom I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ 1. KHÁI NIỆM Ví dụ ( sgk/101)Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày Là biện pháp tu từ phóng đại mức độ quy mô , tính chất của sự vật hiện tượng được miêu tả 2. TÁC DỤNGTIẾT 37: NÓI QUÁ CÁCH 1VD1:Ở nơi cằn cỗi thế này cây cối làm sao tốt đượcVD2: Nhìn thấy tội ác của giặc ai cũng căm thù VD3: Bọn giặc hoảng hồn chạy thục mạng CÁCH 2Ở nơi chó ăn đá gà ăn sỏithế này , cây cối làm saotốt được Nhìn thấy tội ác của giặc , ai ai cũng bầm gan tím ruộtBọn giặc hoảng hồn chạy bán sống bán chết - Cách nói 2 hay hơn cách 1vì: + Cách 2 làm cho nhấn mạnh điều tác giả muốn nói ,muèn viÕt+ Cách 2 gây sự chú ý của người đọc, người nghe + Cách 2 làm tăng sức biểu cảm của sự vật ,sự việc TIẾT 37: NÓI QUÁ 1. KHÁI NIỆM 2. TÁC DỤNG Nhấn mạnh điều mình muốn nói ,muèn viÕtGây ấn tượng Tăng sức biểu cảm * Ghi nhớ ( sgk/102)I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ Bài tập bổ sung Cho biết tác dụng của nói quá trong các câu sau : Gánh cực mà đổ lên non Còng lưng mà chạy cực còn chạy theo => nhấn mạnh nỗi vất vả của người dân lao động ĐIỀN TỪ THÍCH HỢP ĐỂ CÓ THÀNH NGỮ HOÀN CHỈNHMét N¾ng............................................. RÙA.................Nh­ trøng gµ bãc. ...........................S«i N­íc M¾t.ĐEN.......................................................QUỶ HỜN. Hai S­¬ng.CHẬM NHƯTR¾ngNHƯ CỘT NHÀ CHÁY.§æ Må H«i1234561’2’MA CHÊ3’4’5’6’THẬM XƯNG, KHOA TRƯƠNG, PHÓNG ĐẠI, CƯỜNG ĐIỆU, NGOA NGỮTiết 37: NÓI QUÁI. Nói quá và tác dụng của nói quá 1. Khái niệm 2. Tác dụng*Lưu ý: Khi phân tích thơ văn, người ta hay dùng các khái niệm như thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu, ngoa ngữ, rất ít dùng khái niệm nói quá. II. Luyện tập 111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:a) Bàn tay ta làm nên tất cả .Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. (Hoàng Trung Thông) con người có thể vượt qua trở ngại để thành công ( niÒm tin vµo bµn tay lao ®éng)b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được. (Nguyễn Minh Châu) vÕt th­¬ng ch¼ng cã nghÜa lÝ g×, kh«ng ph¶i bËn t©m, søc rÊt tèt c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hằn vào nhà xơi nước. ( Nam Cao)	 kÎ cã uy quyÒn ®èi víi ng­êi kh¸c. Tiết 37 NÓI QUÁI. Nói quá và tác dụng của nói quáBài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ.a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.chó ăn đá gà ăn sỏibầm gan tím ruộtruột để ngoài danở từng khúc ruộtvắt chân lên cổ Baøi 3:Ñaët caâu vôùi caùc thaønh ngöõ coù duøng pheùp noùi quaù sau:nghieâng nöôùc nghieâng thaønh, dôøi non laáp bieån, laáp bieån vaù trôøi, mình ñoàng da saét, nghó naùt oùc a. Naøng coâng chuùa coù veû ñeïp nghieâng nöôùc nghieâng thaønh. b. Ñoaøn keát laø söùc maïnh dôøi non laáp bieån. c. Coâng vieäc laáp bieån vaù trôøi laø coâng vieäc cuûa nhieàu ñôøi, nhieàu theá heä môùi coù theå laøm xong. d. Nhöõng chieán só mình ñoàng da saét ñaõ chieán thaéng. e. Mình nghó naùt oùc maø vaãn chöa giaûi ñöôïc baøi toaùn naøy.Bài tập 4sgk T 103: Tìm các thành ngữ so sánh có sử dụng phép nói quáKHỎE NHƯ VOIĐEN NHƯ CỘT NHÀ CHÁYCh¹y nhanh nh­ giãCHẬM NHƯ RÙAĂN NHƯ MÈOBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùChaäm nhö ruøaTöôi nhö hoaBài 6: Đọc câu chuyện sau: QUẢ BÍ KHỔNG LỒHai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật!Anh B cười mà bảo rằng: - Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà. Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói l¶ng sang chuyện khác. Theo: Truyện cười dân gian Bài 6: Thảo luận nhóm _ Phân biệt biện pháp tu từ nói quá và nói khoác. _Thời gian trong vòng 3 phút Baøi 6 : Phaân bieät bieän phaùp tu töø noùi quaù vôùi noùi khoaùc.Noùi quaùNoùi khoaùcGioángÑeàu phoùng ñaïi möùc ñoä, quy moâ, tính chaát cuûa söï vaät, hieän töôïng ñöôïc mieâu taû.KhaùcNãi qu¸ sù thËt.Nhaèm muïc ñích nhaán maïnh, gaây aán töôïng, taêng söùc bieåu caûm. Nãi vÒ nh÷ng ®iÒu kh«ng cã thËt .Lµm cho ng­êi nghe tin vµo nh÷ng ®iÒu kh«ng cã thùc.Bài tập củng cố: Dùng thành ngữ nói quá sao cho thích hợp để đặt câu tả cảnh của bức ảnh.1Nêu một thành ngữ nói về hoàn cảnh khó khăn túng thiếu2 Tìm từ thích hợp điền vào ô trống để hoàn thành nhận xét sau:Phép tu từ nói quá tạo .......................................................... cho lời văn.3ấn tượng mạnh và tăng tính biểu cảmĐáp án câu 3BAØI TAÄP TRAÉC NGHIEÄMBACD Cho các ví dụ sau : chân cứng đá mềm , đen như cột nhà cháy, dời non lấp biển, ngàn cân treo sợi tóc , xanh như tàu lá, gầy như que củi , long trời lở đất. Nhận xét nào sau đây nói đúng nhất về các ví dụ trên ?Là các câu tục ngữ có sử dụng biện pháp so sánh Là các câu thành ngữ có sử dụng biện pháp nói quá Là các câu tục ngữ có sử dụng biện pháp nói quá Là các câu thành ngữ có sử dụng biện pháp so sánh T­ liÖu tham kh¶o Ca dao: 1. Lç mòi m­êi t¸m g¸nh l«ng Chång yªu chång b¶o t¬ hång trêi cho. 2. TiÕng ®ån cha mÑ anh hiÒn C¾n c¬m kh«ng vì, c¾n tiÒn vì ®«i. 3. Yªu nhau yªu c¶ ®­êng ®i GhÐt nhau ghÐt c¶ t«ng chi hä hµng.T­ liÖu tham kh¶o Tôc ng÷: 1. Nu«i lîn ¨n c¬m n»m. Nu«i t»m ¨n c¬m ®øng. 2. Mét c©y lµm ch¼ng nªn non Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói ca 3. §êi ng­êi cã mét gang tay Ai hay ngñ ngµy cßn cã nöa gang. 4. ThuËn vî thuËn chång t¸t biÓn §«ng còng c¹n.DAËN DOØ: -Laøm baøi taäp 5( sgk/103)-Hoïc thuoäc phaàn ghi nhôù sgk/102)-Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá .-Soaïn baøi tieáp theo: ¤n tËp truyÖn,kÝ ViÖt Nam ®Ó chuÈn bÞ cho giê sau «n tËpTIẾT 37 : NÓI QUÁChócThÇyC«M¹nhKháeChócC¸cEmHäcGiáiChµoT¹mBiÖt